بار گرانی برای خانوارها در ابتدای زمستان

گروه اقتصادی: در نخستین ماه زمستان تورم ماهانه در ایران به کمترین حد خود در بین ماه های سال 99 رسید. این آمار از یک نظر  نشان می دهد که از سرعت رشد قیمت ها در سال جاری کاسته شده و هزینه خانوار  از این ناحیه کمتر تحت فشار است.شاخص قیمت مصرف کننده در هر مقطع به نوعی بیانگر وضعیت گرانی قیمت ها در همان مقطع در کشور است. رشد ماهانه این شاخص را تورم ماهانه  می نامیم. این رقم در دی ماه برابر با 1.8 درصد بود که در مقایسه با تمام ماه های سال 99 در کف قرار داشت.

اما رکورد حداقلی در ابتدای زمستان سال جاری در مقایسه با زمستان های سال قبل چگونه بوده است؟ آیا این عدد در مقایسه با دوره های مشابه نیز منعکس کننده فشار تورمی کمتری به قدرت خرید مردم است. آمارهای رسمی نشان می دهد که در دهه 90 نرخ تورم ماهانه ابتدای زمستان(دی ماه) بین محدوده نیم درصد تا دو درصد در نوسان بوده است. تورم ماهانه دی ماه سال جاری در تمام سال های دهه 90، سومین رتبه را از لحاظ بالا بودن نرخ تورم ماهانه داشته است. پس گرچه تورم دی در سال جاری کمترین بوده اما در 10 سال گذشته و در مقایسه با ابتدای زمستان های این دوره به جهت فشار تورمی جز سه سال پر فشار به سبد هزینه ای مردم بوده است.
 
سومین رکورد گرانی در دی 99
اقتصاددانان توصیه می کنند مقایسه آمارها در سری زمانی معنا پیدا می کند. نرخ تورم ماهانه دی سال جاری 1.8 درصد بوده است. آیا این نرخ اتفاق خوبی برای اقتصاد ایران است؟ بستگی دارد؟ اگر این نرخ با ماه های گذشته در سال 99 مقایسه شود پاسخ مثبت است زیرا کمترین مقدار در سال جاری است اما اگر در یک دهه و ماه های مشابه آن مقایسه شود باید گفت مردم در ابتدای زمستان یکی از بالاترین فشارهای تورمی در ده سال قبل را تحمل کرده اند.در  بررسی 10 سال از تورم ابتدای زمستان مشاهده می شود که تورم دی ماه با حد 2.2 درصد در سال 90 بالاترین تورم ماهانه در دی ماه را داشته است. رتبه دوم در سال 97 رخ داده که حدودا 2 درصد محاسبه شده است. مقایسه ها نشان می دهد که دی ماه امسال رتبه سوم را داشته است.یعنی زمستان امسال در مقایسه با زمستان 7 سال دیگر دردهه 90 هنوز گرانی بیشتری را برای جامعه به همراه آورده است.البته گروهی از اقتصاددانان تاکید دارند به دلیل تعدیل انتظارات تورمی از نیمه پاییز و پس از شکست ترامپ این عدد می تواند پیام آور مطلوبی از وضعیت قیمت ها در مقایسه با آنچه تا قبل از این اتفاق در جریان بود باشد. تا قبل از این نرخ تورم ماهانه تحت تاثیر نوسان شدید بازار دارایی ها به شدت بالا بود و تا هفت درصد رسید. اما پس از کاهش نااطمینانی سیاسی و فروکش التهاب بازارها قیمت ها با سرعت کمتری گران می شوند و این کاهش سرعت دلگرم کننده است که فشار هزینه ای کمتر از روند قبلی باشد.

افزایش شتاب تورمی در دی 99
گاهی ممکن است ارزانی ها و گرانی های رخ داده در کشور در اثر تغییر فصلها و رونق یا رکود فصلی برخی بازارها باشد. برای مقایسه دقیتر و از بین بردن اثر فصلی می توان فاصله تورم ماهانه در آذر و دی ماه را در تمام سالهای دهه 90 بررسی کرد. این فاصله را می توان شتاب تورمی در دی ماه نامگذاری کرده و آن را در تمام سالهای ایران با یکدیگر مقایسه کرد.در همین راستا شتاب تورمی در تمام سال های دهه 90 به جز 91 و 92 حدی منفی داشته است. یعنی در 8 سال از این دهه همواره تورم از میزان خود در آذر همان سال پایین تر آمده است. تنها در سال های 91 و 92 تورم در دی ماه نسبت به آذر بیشتر شده است.از سال 93 به بعد همواره بعد از آذر، تورم دی ماه کاهش داشته که بیشترین کاهش مربوط به سال 98 بوده است. مقایسه این فاصله در 4 سال گذشته نشان می دهد که شتاب تورمی دی ماه امسال کمترین کاهش را از سال 96 تا کنون داشته است. یعنی در 4 سال گذشته قیمت ها نسبت به آذر ماه در مقایسه با امسال به مراتب کمتر گران می شده اند.برای مثال در سال 98 این رقم منفی 2.4 درصد و در امسال منفی 0.22 درصد محاسبه شد.بنابر دو مقایسه ای که در بالا صورت گرفت نمی توان لزوما این کاهش در تورم دی ماه امسال را به معنای ارزانی در وضعیت معیشتی مردم دانست چرا که هنوز دارای رکورد هایی از گرانی در بین سال های گذشته است.