بهار نیوز - اختلافات بین ایران و آژانس بالا گرفت

شروط و تذکرات ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

گروه سیاسی: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت که هرگونه محدودیت یا توقف راستی‌آزمایی فعالیت‌های ایران، بر گزارش اجرای تعهدات این کشور اثر می‌گذارد.
رافائل گروسی با اشاره به توافق هشت روز گذشته با ایران اظهار داشت که اعتبار این توافق ۹۰ روز و حدود سه ماه است و با طرف ایرانی توافق کردیم که بررسی‌ها و دسترسی‌ها در این مدت ادامه داشته باشد ولی توقف نظارت بر ایران، پیگیری اجرای تعهدات این کشور را دشوار می‌کند.
وی در نشست رسانه‌ای خود همچنین خواستار این شد که بازرسی‌های فنی آژانس قربانی بده و بستان‌های سیاسی نشود؛ چرا که با گفته او خروج ایران از پروتکل الحاقی یک شکست و نقصان قابل توجه خواهد بود.
گروسی ابراز امیدواری کرد که پس از دوره کوتاه مدت توافق شده با ایران نیز هر گام این کشور در خصوص برنامه هسته‌ای خود بر مبنای تداوم نظارت فنی آژانس بر تأسیسات اتمی این کشور باشد.مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین در مورد احتمال صدور قطعنامه‌ شورای حکام علیه اقدام‌های اخیر ایران نیز گفت که به‌نظر او صدور قطعنامه در حوزه اختیارات کشورهای عضو است ولی به نظر می‌رسد که اعضا تمایل دارند با هدف حفظ بازرسی فنی آژانس گفتگوهای سازنده‌ای با ایران داشته باشند داشته باشند.
گروسی گفت: گزارش من درباره راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل دربرگیرنده فعالیت‌های ما در چند ماه اخیر در زمینه راستی‌آزمایی و نظارت بر اجرای تعهدات هسته‌ای ایران در برنامه جامع اقدام عمل مشترک(برجام) است. از زمان گزارش فصلی پیشینم به بعد، ۱۱ گزارش که شامل اطلاعات به روز رسانی‌شده درباره این فعالیت‌ها بود، منتشر کرده‌ام. این گزارش‌ها نشان‌دهنده تحولاتی قابل توجه درباره برنامه ایران طی چند ماه گذشته هستند.
او ادامه داد: در ۱۵ فوریه ۲۰۲۱ ایران به آژانس اطلاع داد که «اقدامات داوطلبانه شفاف سازی را چنان که در برجام مقرر شده است» از جمله مقررات پروتکل الحاقی و دستورالعمل ۳.۱ اصلاح شده مقررات متمم توافق پادمانی ایران را در ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ متوقف می‌کند. من پیش‌تر اطلاع داده بودم که متوقف کردن یا محدود ساختن فعالیت‌های راستی‌آزمایی و بازرسی آژانس در این مرحله، تاثیری جدی بر توان آژانس در زمینه گزارش دادن اجرای تعهدات ایران خواهد گذاشت.
مدیرکل آژانس در ادامه سخنرانی‌اش مطرح کرد: در ۲۱ فوریه ۲۰۲۱ در تهران با علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهور ایران و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه درباره پیدا کردن راهکاری که مورد موافقت دو طرف بوده و تداوم فعالیت‌های ضروری راستی‌آزمایی آژانس را ممکن بسازد، مذاکراتی داشتم. همان طور که اعلام شد، توانستیم به یک تفاهم‌ دو طرفه موقت در زمینه (فعالیت‌های) فنی برسیم. مفاد این تفاهم‌نامه به گزارشم ضمیمه شده است. مایلم تاکید کنم که این یک تفاهم‌نامه فنی موقت و سازگار با قوانین ایران است. این تفاهم‌نامه همچنین آژانس را قادر می‌سازد که به راستی‌آزمایی و بازرسی کامل تعهدات هسته‌ای ایران تحت برجام و این که چه زمانی ایران اجرای این تعهدات را از سر خواهد گرفت، ادامه بیابد.
گروسی همچنین بیان کرد: گزارشی نیز درباره توافق پادمانی ان.پی.تی با ایران منتشر کرده‌ام. در این گزارش متذکر می‌شوم که طبق بند ۳۹ توافق پادمانی، مقررات متمم نمی‌توانند به طور یک جانبه اصلاح شوند. بنابراین، لازم است که ایران به اجرای دستورالعمل اصلاح شده ۳.۱ مقررات متمم این توافق ادامه دهد. انجام ندادن این کار، با تعهدات ایران در مقررات متمم توافق پادمانی ایران مغایر خواهد بود.مدیرکل آژانس اظهار کرد: وجود ذرات چندگانه اورانیوم طبیعی با منشاء فعالیت انسانی از جمله ذرات تحول یافته ایزوتوپی در مکانی که توسط ایران اعلام نشده بود، آشکارا نشان می‌دهد که مواد هسته‌ای یا تجهیزات آلوده به مواد هسته‌ای در این محل وجود داشته است. ایران با گذشت ۱۸ ماه، توضیحات لازم، کامل و معتبر از نظر فنی را درباره وجود این ذرات ارائه نداده است. آژانس به خاطر عدم ارائه شدن توضیحات معتبر فنی از سوی ایران، درباره مواد هسته‌ای اعلام نشده‌ای که ممکن بوده است در این محل اعلام نشده وجود داشته باشد و این که این نوع مواد هسته‌ای هنوز تحت توافق پادمانی ایران گزارش نشده است، عمیقا نگران است.
او بر اظهاراتش افزود: ایران درباره سه محل دیگر که هیچ کدامشان به آژانس اعلام نشده بودند، به هیچ یک از سوال‌های آژانس درباره وجود احتمالی مواد هسته‌ای در این محل‌ها پاسخ نداده است. در نتایج نمونه‌گیری‌های محیطی که در سال ۲۰۲۰ از دو مورد از این محل‌ها انجام شد، اورانیوم طبیعی با منشاء فعالیت انسانی کشف شد. در ماه گذشته، نتایج و سوال‌های مربوطه‌مان را به ایران منتقل کردیم. در طول سفرم به تهران در تاریخ ۲۰ تا ۲۱ فوریه ۲۰۲۱، نگرانی‌ام به خاطر عدم پیش‌رفت در شفاف‌سازی مسائل پادمانی مربوط به چهار محل اعلام شده را به دولت ایران ابراز کرده و مورد تاکید قرار دادم. آمادگی‌ام را برای همکاری با ایران در زمینه تلاشی متمرکز و متحول کننده در راستای عبور از این بن‌بست و شفاف‌سازی و حل‌وفصل مسائل بدون تاخیر بیشتر را اعلام کردم.
در همین حال وزیر امور خارجه ایران با بیان اینکه پیگیری قطعنامه علیه ایران در شورای حکام باعث بهم ریختگی شرایط کنونی می‌شود، گفت: توضیحات لازم را درباره این شرایط به همه اعضای شورای حکام داده‌ایم. امیدواریم عقل غلبه کند و اگر چنین نشود راهکارهایی داریم.
محمدجواد ظریف با اشاره به تلاش برای صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس گفت: اروپایی‌ها حرکت غلطی را با حمایت از آمریکا در شورای حکام شروع کرده اند، فکر می‌کنیم این حرکت باعث بهم ریخته شدن شرایط خواهد شد.ظریف تاکید کرد: بهم ریختگی شرایط کنونی را از طریق سفیر ایران در وین به همه اعضای شورای حکام شرایط توضیح داده‌ایم، امیدواریم عقل غلبه کند و اگر چنین نشود راهکارهایی داریم.
گفتنی است كه آمریکا درصدد است قطعنامه‌ای ضدایرانی در نشست پیش روی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران ارائه کند.
در همین حال سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه پیش از سفر گروسی به ایران شرط اجرای قانون لغو تحریم‌ها عنوان و متذکر شدیم نظارت فراپادمانی از 5 اسفند متوقف می‌شود گفت: تا زمانی که تحریم‌ها لغو نشود، قرار نیست هیچ اطلاعاتی در اختیار آژانس قرار گیرد.
بهروز کمالوندی گفت: تفاهمی با آژانس در چارچوب حفظ برخی اطلاعات مشروط به لغو تحریم‌ها و بازگشت ایران به تعهدات صورت گرفته که در فاصله زمانی حداکثر سه ماه در اختیار آژانس بگذاریم اما هیچ دسترسی، بازرسی و اظهاریه پروتکلی قرار نیست صادر شود.زمانی بازرسی و دسترسی مطرح می‌شود که اظهاریه پروتکلی داده شود لذا وقتی اظهاریه داده نشود، به صورت خودکار یعنی سوالی وجود ندارد و در این شرایط دسترسی هم منتفی خواهد شد.
وی با بیان اینکه قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها صددرصد اجرا می‌شود، اظهار کرد: پیش از سفر آقای گروسی به ایران شرط اجرای قانون لغو تحریم‌ها عنوان شد، همچنین متذکر شدیم که نظارت فراپادمانی از پنجم اسفند ماه متوقف می‌شود. امروز در جلسه نمایندگان سوالاتی پیرامون همین مسائل مطرح کردند و ما با جزئیات موارد را تشریح کردیم، همچنین گفته شد که سازمان چه نوع اطلاعاتی را حفظ می‌کند یا اینکه تحت چه شرایطی این اطلاعات به آژانس می‌دهد.کمالوندی اضافه کرد: تا زمانی که تحریم ها لغو نشود، قرار نیست هیچ اطلاعاتی در اختیار آژانس قرار گیرد. در صورتی که تحریم ها لغو شد، اطلاعاتی که در این مدت نگهداری شده را در اختیار آژانس قرار می‎دهیم در غیر این صورت اطلاعات بعد از سه ماه از حافظه دوربین‌ها حذف و ثبت اطلاعات متوقف خواهد شد. در حال حاضر توقف اجری پروتکل الحاقی بر مبنای قانون مجلس و تفاهم صورت گرفته سه ماهه است و اگر تحریم ها لغو شود و طرف‌های مقابل به تعهدات برجامی عمل کنند، دولت گزارشی به مجلس خواهد داد و مجلس در این خصوص تصمیم می‌گیرد لذا اعتبار تفاهم آژانس و سازمان انرژی اتمی سه ماه است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه تفاهم مذکور شامل ترتیبات فنی بین سازمان و آژانس است، گفت: چارچوب تفاهم نامه به لحاظ اعتبار زمانی و اطلاعات مشخص است. امتداد اطلاعات به نفع هر دو طرف است چرا که اگر ما بخواهیم نتیجه گیری و ارزیابی گسترده داشته باشیم نیازمند این است که آژانس اطلاعاتی را در اختیار داشته باشد و بر اساس اطلاعات بررسی‌های خود را انجام داده باشد، این اطلاعات مربوط به جابه جایی مواد و تجهیزات یا اقلام است و زمانی در اختیار آژانس قرار می‌گیرد که لغو تحریم‌ها یا اجرای تعهدات طرف های مقابل را شاهد باشیم.