تولید یک میلیارد تن پسماند غذایی در جهان

گروه جامعه: بررسی‌های سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که سالانه ۱۷درصد کل غذای تولید شده در جهان، تبدیل به زباله می‌شود. مردم جهان تقریباً هر سال یک میلیارد تن مواد غذایی را دور می‌ریزند؛ این یعنی ۱۷ درصد کل غذایی که در جهان تولید می‌شود. به‌عبارت دیگر، سالانه معادل  ۲۳میلیون کامیون ۴۰ تنی، مواد غذایی تبدیل به زباله می‌شود.بر اساس جدیدترین گزارش سازمان ملل متحد، سال ۲۰۱۹ حدود ۹۳۱ میلیون تن پسماند غذا در جهان تولید شد که  ۶۱درصد آن مربوط به خانه‌ها، ۲۶ درصد رستوران‌ها و ۱۳ درصد فروشگاه‌های مواد غذایی بوده است. در کل، ۱۱ درصد مواد غذایی که به مردم فروخته می‌شود سر از زباله‌های خانگی در می‌آورند. این میزان در رستوران‌ها ۵ درصد و در فروشگاه‌های مواد غذایی ۲ درصد است. بخشی از مواد غذایی نیز در مزارع و زنجیره تولید از بین می‌روند، یعنی در کل حدود یک‌ سوم غذاها اصلا خورده نمی‌شوند.گزارش اخیر سازمان ملل متحد با عنوان «شاخص پسماند غذایی»، جامع‌ترین ارزیابی‌ای است که تاکنون در این زمینه انجام شده و میزان زباله برآورد شده تقریبا دو برابر ارزیابی قبلی است. سازمان ملل متحد این گزارش را برای حمایت از تلاش‌های جهانی در جهت برآورده شدن هدف توسعه پایدار این سازمان مبنی بر به نصف رساندن پسماندهای خوراکی تا سال ۲۰۳۰ تهیه کرده است.

تولید گازهای گلخانه‌ای
تولید پسماندهای غذایی نه‌تنها تلاش‌ها برای کمک به میلیاردها انسان که با مشکل گرسنگی دست‌ و پنجه نرم می‌کنند یا توانایی داشتن رژیم غذایی سالم را ندارند خنثی می‌کند، بلکه به محیط‌زیست هم آسیب می‌زند. ۱۰ درصد گازهای گلخانه‌ای که از عوامل اصلی بحران آب‌ و هوایی هستند، درنتیجه ضایعات غذایی تولید می‌شوند؛ یعنی رقمی مشابه تأثیر حمل‌ و نقل جاده‌ای.براساس گزارش سازمان ملل، اگر پسماندهای غذایی را یک کشور درنظر بگیریم، آن کشور بعد از چین و آمریکا، در جایگاه سوم کشورهای تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای قرار می‌گیرد. در حقیقت، درخت‌ها قطع می‌شوند، سوخت مصرف می‌شود و محصول در بسته‌بندی قرار می‌گیرد تا غذاهایی تولید شوند که درنهایت بخش قابل توجهی از آنها دور ریخته می‌شوند. از سوی دیگر مواد غذایی فاسدی که در زمین‌های امحای زباله رها می‌شوند در مقایسه با دیگر پسماندها، گازهای گلخانه‌ای بیشتری تولید می‌کنند.
محققان می‌گویند کاهش دورریز غذا یکی از آسان‌ترین راهکارها برای انسان‌ها در جهت حفظ محیط‌ زیست است، اما آن‌طور که باید از این ظرفیت استفاده نشده است. با اتخاذ این رویکرد، نه‌تنها از اسراف منابع غذایی جلوگیری می‌شود، بلکه منابع طبیعی و مالی نیز هدر نمی‌رود. به اعتقاد برخی کارشناسان، مهم این است که دورریزهای غذا سر از زمین‌های امحای زباله درنیاورند. حتی اگر برخی از این پسماندها برای انسان قابل استفاده نیستند، می‌توان از شیوه‌های دیگری برای امحای آنها مانند تبدیل به کود یا غذای حیوانات استفاده کرد تا آسیب کمتری به محیط‌ زیست وارد شود.

تشابه کشورهای ثروتمند و فقیر
تا سال‌ها کارشناسان فکر می‌کردند که تولید پسماند غذایی، بیشتر مشکل کشورهای ثروتمند است، اما گزارش اخیر سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که برخلاف انتظار، الگوی تولید این پسماندها در همه کشورها، چه فقیر و چه ثروتمند مشابه است. هرچند اطلاعات کشورهای خیلی فقیر کمتر در دسترس است.محققان معتقدند که هیچ‌کس مواد غذایی را با نیت دور انداختن نمی‌خرد. از سوی دیگر، میزانی از غذا که روزانه دور ریخته می‌شود، ممکن است به‌نظر ناچیز و بی‌اهمیت برسد، بنابراین ارتقای آگاهی مردم در این‌باره از جمله جمع‌آوری زباله‌ها به‌صورت تفکیک شده از سوی شهرداری‌ها کلید اصلی حل مشکل است. اقدام دولت‌ها ضروری است، اما مشارکت مردم نیز مهم است. آنها می‌توانند با کارهایی مانند تخمین میزان غذای مورد نیاز، کنترل یخچال و موجودی خانه قبل از خرید و افزایش مهارت‌های پخت‌ و پز با مواد اولیه موجود، به کاهش تولید پسماند کمک کنند. انتظار می‌رود که شیوع کرونا در یک سال گذشته تا حدودی به ایجاد این عادت کمک کرده باشد. برای مثال، افزایش زمان برنامه‌ریزی و پخت‌ و پز در خانه در طول قرنطینه در انگلیس، میزان پسماندهای خوراکی را تا ۲۰ درصد کاهش داد. 

آمار ضایعات غذایی در کشورها
گزارش سازمان ملل متحد حاکی است؛ زباله‌هایی که فقط در خانه‌ها دور ریخته می‌شوند به‌طور متوسط سالانه ۷۴ کیلوگرم به ازای هر نفر در جهان است. این سرانه در ایران ۷۱ کیلوگرم است. خانواده‌ها در افغانستان ۸۲، پاکستان ۷۴، عراق ۱۲۰، ترکیه ۹۳ و امارات ۹۵ کیلوگرم پسماند غذایی به ازای هر نفر تولید می‌کنند. این میزان در روسیه ۳۳، انگلیس ۷۷، آلمان ۷۵، فرانسه ۸۵، استرالیا ۱۰۲، چین ۶۴ و آمریکا ۵۹ کیلوگرم برآورد شده است.
در انگلیس، زباله‌های خوراکی معادل حدود ۸ وعده غذایی هر خانوار در هفته است. این کشور یکی از معدود کشورهای موفق در زمینه کاهش تولید این پسماندهاست و پسماندهای غذایی خانگی از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۸ به حدود یک‌ سوم کاهش پیدا کرده است.