دغدغه معیشتی به پیشگیری از سوءتغذیه رسید

گروه اقتصادی: معیشت کارگران روزهای خوبی را سپری نمی‌کند. قیمت مواد غذایی و سایر اقلام مورد نیاز روزبه‌روز درحال افزایش است و دستمزد کارگران کفاف تامین همه مایحتاج زندگی‌شان را نمی‌دهد؛ طوری‌که خریدن میوه، مرغ و گوشت و برخی نیازهای دیگر در اولویت‌شان نیست و بهتر است بگوییم آن را فراموش کرده‌اند. هرچقدر هم که خط فقر از درآمد آن‌ها فاصله می‌گیرد این شرایط بدتر می‌شود. وضعیتی که به‌نظر می‌رسد باتوجه به‌تعیین دستمزد برای سال 1400 همچنان ادامه دارد.

اواخر وقت روز شنبه بود که بالاخره نمایندگان دولت، کارفرمایان و کارگران در شورای عالی کار درباره دستمزد سال 1400 به‌نتیجه رسیدند. طبق اعلام این شورا حداقل حقوق در سال آینده 2میلیون و 656هزار تومان تعیین شد که این مبلغ با احتساب سایر مزایا برای افرادی که دارای فرزند هستند می‌تواند به 4میلیون و 190هزار تومان برسد. مبلغی که به‌نظر می‌رسد باتوجه به خط فقر پیش‌بینی شده تامین کننده نیازهای این طبقه نیست.همین چند روز قبل بود که سازمان تامین اجتماعی گزارشی درباره نسبت میان خط فقر و حداقل دستمزد ارائه کرد. آن‌طورکه در این گزارش آمده خط فقر برای سال 1399 که روزهای آخر خود را سپری می‌کند، 5میلیون و 734هزار تومان بوده و طبق پیش‌بینی‌های این گزارش این شاخص برای سال 1400 به عدد 7میلیون و 38هزار تومان نزدیک شده است. این درحالی است که بسیاری از کارشناسان در محاسبه خط فقر آن را تا حدود 9میلیون محاسبه کرده‌اند، اما حتی با صرف نظر کردن از این محاسبات غیررسمی آن‌چه مشخص است دستمزد تعیین شده برای سال 1400 همچنان فاصله زیادی با خط فقر در گزارش‌های رسمی دارد.

از طرفی دستمزد تعیین شده با عدد مورد نظر نماینده کارگران برای سبد معیشت آن‌ها چیزی حدود سه میلیون فاصله دارد. آن‌طور‌که پیش‌تر فرامرز توفیقی، نماینده کارگران در کمیته تعیین دستمزد به تسنیم گفته بود: «عدد سبد معاش مورد قبولِ کارگران، 6میلیون و 895هزار تومان است.» درحالی‌که حالا در توافق نهایی حداقل دستمزد برای سال 1400 تنها 2میلیون و 656هزار تومان تعیین شده و در بهترین حالت کمی بیشتر از 4میلیون تومان است. درحالی‌که در بند 2 ماده 41قانون کار جمهوری اسلامی ایران آمده حداقل مزد بدون آن که مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگی‌های کار محول شده را مورد توجه قرار دهد باید به اندازه‌ای باشد تا ‌زندگی یک خانواده، که تعداد متوسط آن توسط مراجع رسمی اعلام می‌شود را تأمین کند. اما آیا واقعا حقوق 4میلیونی در شهری مانند تهران تامین کننده زندگی یک کارگر هست؟ حتی بسیاری از کارگاه‌ها و کارفرماها همین حداقل دستمزد هم به کارگران خودشان بابت حقوق پرداخت نمی‌کنند، بنابراین باید گفت سال 1400 وضعیت معیشت کارگران و حداقل بگیران بسیار سخت خواهد بود؛ طوری‌که آن‌ها توان تامین نیازهای خانواده خود را نخواهند داشت.

نشانه‌های این روزهای سخت از همین امروز مشخص است. فقط کافیست در ایام نزدیک شدن به سال نو، به‌افزایش افسارگسیخته قیمت میوه توجه کرد، آن‌طورکه ایسنا گزارش داده برخی اقلام مانند خیار ۱۵هزار و۵۰۰تومان، پرتقال تامسون ۱۲هزار تا ۱۸هزار تومان، پرتقال شهسوار ۱۳هزار و ۵۰۰تومان، پرتقال جنوب ۳۸هزارتومان، لیموشیرین ۱۶هزار و ۸۰۰تومان، سیب زرد ۱۳هزار و ۸۰۰ تا ۱۶هزار تومان، نارنگی مرغوب بندری ۵۷هزار تومان، موز ۵۰تا ۶۰هزارتومان و سیب قرمز ۱۴هزارو ۸۰۰تومان است. و همین مسئله سبب شده بخش زیادی از مردم سراغ خرید میوه نروند، طوری‌که اکبر یاوری، عضو هیات مدیره اتحادیه بارفروشان میوه و تربار روز گذشته به ایلنا گفته «همیشه در این زمان از سال شاهد جنب و جوشی زیادی در بازار میوه به‌دلیل افزایش تقاضای ایام نوروز بودیم، اما امسال حضور مردم و خریداران در بازار کمتر شده است. شرایط نامساعد اقتصادی مردم و کاهش توان خرید آن‌ها دلیل کاهش 30درصدی تقاضای میوه است. فقط در یکی از میادین اصلی شهر تهران 4 تا 5 هزار تن میوه کف بازار بدون مشتری مانده است.»

مشابه این مسئله در خرید مواد پروئینی هم وجود دارد. با نزدیک شدن قیمت هر کیلو مرغ به حدود 30الی35 هزار تومان، و افزایش سرسام‌آور قیمت گوشت، کمتر کارگری باتوجه به درآمدها و دستمزدی که دارد می‌تواند آن‌ها را خریداری کند، یا آن‌طورکه سیدمجتبی غمخواری رئیس هیات امنای بازار بنکداران مواد غذایی بازار بزرگ تهران به رسانه‌ها گفته «افزایش قیمت برخی کالا‌ها از یک‌سو و کاهش درآمد خانوار در مقابل افزایش قیمت‌ها از سوی دیگر موجب حذف کالای مذکور از سبد خانوار شده؛ به‌طوری‌که در حال‌حاضر مردم خرید خود را محدود کرده‌اند و از خرید کالاهایی مانند گوشت قرمز، گوشت مرغ و ماهی امتناع می‌کنند و اقلام دیگر را جایگزین این کالاها کرده‌اند.
افزایش قیمت کالاهای ذکر شده موجب شده تا مردم تنها به خرید اقلامی ضروری مانند برنج، روغن، قند و چای بپردازند. در حال‌حاضر حدود ۹۰درصد تقاضا برای خرید گوشت قرمز، گوشت مرغ و ماهی کاهش یافته، این افت تقاضا برای اقلامی مانند برنج، روغن، قند و چای افتی نزدیک به ۵۰درصدی داشته که این به‌معنی کوچک‌ شدن بیش از پیش سفره‌های خانوار است.»

سفره‌های کوچک شده قشری که توان خرید مواد پروتئینی و میوه را ندارند سبب شده بخش زیادی از آن‌ها فقط به‌فکر سیر کردن شکم خانواده و فرزندان‌شان باشند، تا حداقل بیشتر ازاین با مشکلات سوءتغذیه مواجه نشوند، درهمین‌باره فتح‌الله بیات، رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی به ایسنا گفته که «خرید گوشت و مرغ و مواد پروتئینی پیش‌کش، کارگران و بازنشستگان دیگر توان خرید میوه و پنیر هم ندارند.»اما این وضعیت سخت فقط مربوط به خورد و خوراک کارگران نیست، درصورتی‌که آن‌ها و نیروهایی با درآمد حداقلی باید با حقوق 2میلیون 656هزار تومانی یاکه حداکثر 4میلیون تومانی در سال جدید، مسکن خود را هم تامین کنند، مسکنی که قیمت‌های اجاره آن روز به روز درحال افزایش است، در واکنشی به این موضوع یک کاربر در حساب توئیتری خودش نوشته که «اجاره خانه درصورتی‌که پول پیش داشته باشی، به‌ندرت کمتر از 3 الی 4میلیون پیدا میشه، اما به اعتقاد کارفرمایان و وزارت کار ما باید 4میلیون و 190هزار تومان دستمزد بگیریم!» با چنین شرایطی باید پرسید، یک کارگر وقتی‌که مستاجر هست چگونه می‌تواند با این دستمزد چرخ زندگی خانواده‌اش را بچرخاند، طوری‌که هم مسکن و هم تغذیه مناسب برای آن‌ها تامین کند؟

از طرفی وضعیت سخت معیشتی علاوه بر کارگران برای بازنشستگان کارگری و تامین اجتماعی هم وجود دارد، طوری‌که طی یک ماه گذشته آن‌ها بارها مقابل سازمان تامین اجتماعی تجمع کرده‌اند، و خواستار افزایش حقوق‌های خود شدند. آخرین آن همین روز گذشته بود که در شهرهای مختلفی مانند کرج، تبریز، اراک، مشهد، اهواز، یزد، اردبیل، اصفهان و رشت این تجمع برگزار شد، در تهران هم بازنشستگان با تجمع مقابل سازمان تامین اجتماعی بیانیه‌ای منتشر کردند که خواستار رسیدگی به وضعیت بد معیشتی خود شدند.