طوفان گرد و خاک در راه است؟

گروه جامعه: بار دیگر نگرانی‌ها برای خشکی بزرگترین دریاچه آب شور خاورمیانه به میان آمده است. حق‌آبه دریاچه ارومیه به طور کامل پرداخت نشده و حالا کارشناسان و علاقمندان به محیط‌زیست نگران این هستند که خشکی دریاچه ارومیه برگردد.آنطور که وزارت نیرو اعلام کرده حق‌آبه دریاچه ارومیه طی سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰، ۶۴۰ میلیون مترمکعب است. اما تاکنون فقط ۱۶۵ میلیون مترکعب آن پرداخت شده است. اما چرا این حق‌آبه پرداخت نشده و کجا مصرف شده است؟ محمد درویش، کارشناس محیط‌زیست در این مورد می‌گوید: «از آنجا که در سه چهار سال اخیر بارندگی زیاد بوده عملکرد وزارت نیرو درباره دریاچه ارومیه زیاد دیده نمی‌شد و بارندگی‌های طبیعی آن را جبران می‌کرد. امسال تاکنون میانگین ریزش‌های آسمانی در حوضه آبی دریاچه ارومیه ۶ درصد کمتر از میانگین درازمدت شده است. البته حوضه آبی دریاچه بهترین وضعیت را در کشور دارد اما همین ۶ درصد باعث شده است که عوام فریبی و کم‌کاری دستگاه‌های دولتی آشکار شود.»

او می‌گوید: «در سالی که با وضعیت نرمالی در دریاچه ارومیه روبه‌رو هستیم، وزارت نیرو ترجیح داده است حق‌آبه را در اختیار کشاورزان قرار دهد نه دریاچه ارومیه. دلیل این کار هم این است که آنها نتوانسته‌اند به سمت کاهش مصرف آب، کاهش کشت‌های پرمصرف و… بروند.»اما وزارت نیرو تا کی می‌تواند این حق‌آبه را پرداخت کند و اگر این کار را نکند چه آسیب‌‌هایی در پی دارد؟ محمد درویش در این مورد نیز می‌گوید: «اگر تا آخر اردیبهشت حق‌آبه دریاچه ارومیه پرداخت نشود، خشکی دریاچه بیشتر می‌شود، احتمال طوفان‌های گرد و خاک و نمک افزایش پیدا می‌کند. به ویژه مردمی که در شرق دریاچه ارومیه زندگی می‌کنند بسیار آسیب خواهند دید. همچنین حاصل خیزی اراضی آنها نیز کمتر می‌شود.» این کارشناس محیط‌زیست ادامه می‌دهد: «در واقع به بهانه کشاورزی دریاچه ارومیه را خشک می‌کنیم درحالی که خشک شدن دریاچه ارومیه می‌تواند کشاورزی را برای همیشه نابود کند.»امروز ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ است و کارشناسان هم بر پرداخت حق‌آبه تا آخر اردیبهشت تاکید دارند. آنها می‌گویند اگر به موقع آب به سوی دریاچه رهاسازی نشود طبیعت آثارش را نشان می‌دهد و منتظر مدیریت این‌چنینی نمی‌ماند.

مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه به تجارت‌نیوز می‌گوید: «توافقی با وزرات نیرو داشتیم که چه مقدار آبی به دریاچه ارومیه رهاسازی شود. بر این اساس در یک شرایط نرمال باید ۶۴۰ میلیون متر مکعب آب باید به سمت دریاچه ارومیه انتقال دهند. همچنین توافق کردیم که آب را در چه زمانی رهاسازی کنند. رهاسازی آب باید در زمانی که برداشتی توسط کشاورزی نباشد رها کنیم تا به دریاچه برسد.»
او ادامه می‌دهد: «وزرات نیرو ۱۶۵ میلیون مترمکعب آب را رها کرده و باقی آن را نداده است. این در حالی است که بارش حوضه آبی دریاچه ارومیه و کلا آذربایجان غربی و شرقی کمتر از ۱۰ درصد کاهش داشته است.»

تجربشی می‌گوید با فرض بارش کم، باز هم وزرات نیرو باید حقابه پرداخت کند: «ما با وزرات نیرو توافقی داشتیم مبنی بر اینکه اگر بارش‌ها کم باشد، این کمبود را نصف نصف تقسیم کنیم. یعنی نصف این کمبود به دریاچه ارومیه داده نشود و نصف دیگر آن از دیگر مصرف‌کننده‌ها کم شود. با این فرض هم باید حدود ۱۲۸ میلیون متر مکعب آب به سمت دریاچه ارومیه آزاد شود. درحالی که ما در یک سال نرمال هستیم و این حداقل آبی است که باید پرداخت کند.»او در پایان می‌گوید: «خواسته ما از وزرات نیرو پرداخت حق‌آبه دریاچه است که مبتنی بر اسناد بالادستی است. شورای عالی آب هم گفته اگر با کمبود آب مواجه شویم باید ابتدا سهم شرب، سپس محیط زیست و بعد از آن کشاورزی و صنعت پرداخت شود. اگر این حق‌آبه به موقع پرداخت نشود، طبیعت آثار بدی دارد.»