دریافت لینک صفحه با کد QR
عقب‌گرد دلار ادامه می‌یابد؟
روزنامه شرق , 13 ارديبهشت 1400 ساعت 9:03
گروه اقتصادی: بازارهای ایران این‌روزها پرنوسان هستند و به نظر می‌آید دست‌کم تا یکی، دو هفته آینده خبری از آرامش در این بازارها نیست.این نوسان بازارهای مختلف ایران در حالی است که نه‌فقط تحلیلگران و اقتصاددان، بلکه بخش وسیعی از جامعه ایران این‌روزها چشم به اخبار دوخته‌اند و از یک طرف وین و مذاکرت غیرمستقیم تیم‌های ایران و آمریکا را رصد می‌کنند و از طرفی دیگر و در زندگی واقعی گاهی مجبور به تحمل صف‌های طولانی برای دسترسی به برخی کالاهای اساسی می‌شوند.
هرچه هست، این روزها روزنه‌های امید را می‌توان در دل جامعه ایران دید؛ به نظر می‌آید بخش وسیعی از مردم ایران، برای رسیدن به اعلام خبر بازگشت آمریکا به برجام و رفع تحریم‌ها لحظه‌شماری می‌کنند و چنین خبری را آغاز عقب‌گرد نرخ ارز و کاهش قیمت کالاها می‌دانند. این نگاه و همچنین اخبار امیدوارکننده از احتمال رفع تحریم‌ها، روز گذشته بر نرخ دلار تأثیر گذاشت؛ تا جایی که در اواسط روز نرخ آن به کانال ۲۱ هزار تومان هم رسید. عقب‌گرد نرخ دلار تا کجا ادامه می‌یابد و رفع احتمالی تحریم‌های آمریکا چه تأثیری بر بازار ارز خواهد گذاشت؟
روز پرنوسان دلار؛ ریزش به کانال ۲۱هزار تومانی
همین دیروز نرخ دلار در صرافی‌ها در مقایسه با روز کاری گذشته با هزارو ۷۴ تومان کاهش، به ۲۱هزارو ۹۶۱ تومان رسید. روز گذشته البته قیمت فروش یورو نیز با کاهش هزارو۵۳۷تومانی نسبت به روز کاری قبل، به رقم ۲۶هزارو ۳۳۳ تومان رسید. دیروز همچنین قیمت خرید هر دلار ۲۱هزارو ۵۲۶ تومان و نرخ خرید هر یورو نیز ۲۶هزارو ۳۳۳ تومان بود. علاوه بر این، نرخ خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲۱هزارو ۶۹۷ تومان و نرخ فروش آن ۲۱هزارو ۹۱۳ تومان اعلام شد.همچنین نرخ یورو در این بازار ۲۶هزارو ۵۹۹ تومان و نرخ فروش آن نیز ۲۶هزارو ۸۶۴ تومان اعلام شد. با توجه به تحولات سیاست خارجی و افزایش امیدواری به موفقیت مذاکرات وین، آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران در سایر کشورها و کاهش سفته‌بازی در بازار ارز، قیمت انواع ارز در هفته‌های اخیر روند کاهشی داشته است.
مجلس اجازه کاهش قیمت دلار را نمی‌داد؟
درباره بازار ارز ایران و نرخ دلار، همین دو شب پیش هم معاون اول رئیس‌جمهوری در شبکه مجازی «کلاب‌هاوس» سخنان تازه‌ای را مطرح کرد. یکی از بحث‌های پرتکرار این سال‌ها، دلار چهارهزارو ۲۰۰ تومانی بود که اسحاق جهانگیری در این جلسه مجازی توضیحات تازه‌ای درباره این ماجرا ارائه داد که پرداختن به آنها برای تحلیل آینده نرخ ارز در ایران می‌تواند مفید باشد.
جهانگیری در پاسخ به چرایی اعلام نرخ ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی و افزایش نرخ بنزین گفت: ما با شروع دولت سه نرخ ارز داشتیم؛ ارز هزارو ۲۲۶ تومانی، دوهزارو ۴۷۷ تومانی و ارز آزاد که از اسفند ۹۱ حدود چهار هزار تومان بود؛ اما با شروع این دولت روند کاهشی داشت. معاون اول رئیس‌جمهوری افزود: در ابتدای دولت به سمت تک‌نرخی‌کردن ارز رفتم و دو نرخ ارز را ادغام کردم. در پایان دولت یازدهم نرخ آزاد و دولتی به هم نزدیک شده بود.
در سال ۹۵ شوکی در بازار ایجاد شد و عمدتا دولت به سمت سازوکار اقتصادی رفت. جهانگیری ادامه داد: این پیشنهاد اقتصاددانان دولت بود، اما به مرور مشخص شد کارگشا نیست. اتفاقاتی در کشورهای همسایه به‌خصوص آنهایی که ارز وارد می‌کردیم، رخ داده بود و گزارش‌هایی امنیتی بود که آنها مانع ورود اسکناس ارز به داخل کشور شده بودند. او اضافه کرد: موجودی ارز در ابتدای ۹۷ کمتر از یک روز عرضه در سال ۹۶ بود.
از آن‌سو، رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرده بود تصمیم جدیدی خواهد گرفت. سه راهکار روی میز بود. معاون اول رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه مسئولان سیاسی کشور تذکرات پی‌در‌پی می‌دادند که باید این وضع تغییر کند، اظهار کرد: سه گزینه روی میز بود؛ ادامه وضع موجود، تعیین عدد ثابت و تعیین عدد شناور تا بتوانیم هم تأمین ارز داشته باشیم و هم از شوک ناشی از خروج آمریکا از برجام جلوگیری کنیم. جهانگیری گفت: قرار بود این نرخ برای چند ماه انجام شود. با خروج آمریکا از برجام، هیچ اتفاق خاصی نیفتاد، همچنان که آنها چنین پیش‌بینی کرده بودند.
در مرداد در نشست سران قوا سیاست ارزی مورد بررسی قرار گرفت؛ در آنجا بر‌اساس اصرار برخی سران قوای سه‌گانه، قرار شد نرخ چهارهزارو ۲۰۰ تومان ثابت بماند. او افزود: در فروردین که تصمیم‌گیری شد، در پایان تصمیم‌گیری به رئیس‌جمهوری پیشنهاد کردند برای اینکه در جامعه این خبر مطرح شود، آقای جهانگیری اعلام کند و این کار انجام شد. معاون‌اول رئیس‌جمهوری تأکید کرد: نرخ ثابت چهارهزارو ۲۰۰ تومان مصوبه سران قواست.
جهانگیری با اشاره به تغییراتی که در مجلس شورای اسلامی در نرخ ارز اعمال شد، گفت: ارز کنترلی ثابت در ۹۰ درصد، ۴۰ سال بعد از انقلاب اسلامی انجام شده است. او افزود: ارز سه‌نرخی شد؛ در این دولت فقط در دوره جنگ اقتصادی چنین اتفاقی افتاد و عمدتا بر این اساس بود که به زندگی مردم کمترین آسیب وارد شود.
ما محدودیت منابع ارزی داشتیم. همه اقتصاددان‌ها در این شرایط به تخصیص ارز معتقدند. معاون‌اول رئیس‌جمهوری با اشاره به کاهش شدید منابع ارزی از صد میلیارد دلار به پنج میلیارد دلار ادامه داد: در هر سال تلاش شد میزان تخصیص ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی کاهش یابد و حتی تصمیم داشتیم در آخر سال ۹۹ این ارز حذف شود؛ اما مجلس ناگهان این مسئله را رسانه‌ای کرد و باعث شد کالاها انبار شوند.
جهانگیری اضافه کرد: ممکن است از این ارز در جاهایی سوءاستفاده شود، دولت نخستین مدعی نسبت به این افراد بوده است. به هر نقطه سوءاستفاده رسیدیم، مدعی شدیم و قوه قضائیه هم همکاری کرد. مطمئنم در نخستین روزهای عبور از جنگ اقتصادی، اکثر تصمیم‌ها از‌جمله ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی به شرایط علمی اقتصاد باز خواهد گشت. معاون‌اول رئیس‌جمهوری تصریح کرد: من تلاش کردم که چهارهزارو ۲۰۰ تومان ثابت نباشد و همراه با تورم تغییر کند؛ اما الان مهم‌تر این است که از زندگی مردم حفاظت کنیم. دولت ایران یارانه‌های پیدا و پنهان زیادی دارد. بیش از یک‌میلیون‌و 400 هزار میلیارد تومان یارانه پنهان و بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه آشکار پرداخت می‌کنیم.
جهانگیری یادآور شد: بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان یارانه نان پرداخت می‌کنیم. ما به حساسیت‌های سیاسی روی زندگی مردم هم باید توجه داشته باشیم. در بخش مهمی از این جلسه و هنگامی که جهانگیری در حال انتقاد از عملکرد مخالفان دولت بود، سخنی هم درباره مجلس و مصوبه‌ای منتشرنشده داشت. جهانگیری دراینباره گفت: «کاری که دولت کرد، به‌گونه‌ای بود که خود آمریکایی‌ها به شکست اعتراف کردند.
توهین به نمایندگان مجلس است که برخی را به جای آنها به جلسات می‌فرستند. نمایندگی وظیفه‌ای است که هیچ‌وقت قابل واگذاری نیست. اگر بخواهیم بودجه ۱۴۰۰ را بر زندگی مردم تشریح کنیم، چندین ساعت زمان لازم دارد. این مجلس رأی داد که دو درصد نرخ ارز نباید کمتر کاهش یابد. این فقط متوجه مجلس نیست، مجمع تشخیص مصلحت هم این‌گونه است. چندین مصوبه در این مجمع مانده است و هیچ پاسخی هم نمی‌دهند. عدم تصویب اف‌ای‌تی‌اف چه خساراتی را وارد می‌کند؟ چه کسی پاسخ‌گو است؟». به عبارت دیگر، جهانگیری مدعی شد مجلس در مصوبه‌ای رأی داد که در یک روز نرخ ارز بیش از دو درصد کاهش نیابد.
پیش‌بینی قیمت دلار در چند قدمی رفع تحریم‌ها
درباره شرایط ارز در روزهای آینده ایران و پس از برداشتن احتمالی تحریم‌های آمریکا، این روزها تحلیل‌های فراوانی منتشر می‌شود که البته کاهش نرخ دلار در روزهای ابتدایی پس از رفع تحریم‌ها، بخش مشترک بسیاری از این تحلیل‌هاست. روز گذشته «اقتصاد آنلاین» هم در گزارشی به همین موضوع پرداخت و با اشاره به ریزش دلار در دو روز گذشته، دراینباره نوشت: البته نقطه آغاز روند کاهشی بازار ارز به زمان انتخابات آمریکا یعنی آبان ۹۹ برمی‌گردد؛ در آن زمان قیمت دلار تحت تأثیر احتمال بالای بازگشت ترامپ در محدوده ۲۷ هزار تومان نوسان داشت، ولی به مرور زمان با افزایش احتمالات نسبت به پیروزی بایدن، دلار هم پا در مسیر کاهشی گذاشت تا جایی که در دی‌ماه سال گذشته با اعلام رسمی پیروزی او، قیمت دلار در بازار آزاد به ۲۰هزارو ۵۰۰ تومان هم رسید.
در بهمن با مطرح‌شدن بحث رفع تحریم‌ها و روی خوش نشان‌ندادن بایدن به حل این مسئله و همچنین به‌وجود‌آمدن کشمکش‌های لفظی بین مقامات ایران و آمریکا و عدم توافق بر سر اینکه کدام طرف باید گام اول را برای عمل به تعهدات برجامی بردارد، بازار ارز مجدد فاز صعودی گرفت و در نهایت دلار با قیمت ۲۴هزارو ۷۰۰ تومان معاملات سال پیش را پایان داد. اما امسال با اعلام خبر آغاز برگزاری نشست مشترک برجام در وین برای انجام مذاکره در‌خصوص تحریم‌های ایران، دلار دوباره در مدار کاهشی قرار گرفت و اگرچه معاملات فروردین را در محدوده ۲۵ هزار تومان آغاز کرده بود، ولی در‌پی برگزاری دور اول و دوم این نشست، به کانال ۲۴ هزار تومان رسید.
هفته گذشته با آغاز دور سوم نشست مشترک برجام و انتشار اخبار خوشبین‌کننده درباره این موضوع، شیب نزولی دلار بیشتر شد تا جایی که قیمت آن تا روز پنجشنبه به ۲۳هزارو ۷۰۰ تومان رسید؛ اما از روز شنبه در‌پی تقویت سیگنال‌های مثبت از سوی برجام و افزایش احتمال توافق در آینده نزدیک، دلار با سرعت بیشتری در مدار کاهشی حرکت کرد.بر اساس این گزارش، فعلا جو ریزشی در بازار ارز حکمفرماست و معامله‌گران از روزهای گذشته به‌دلیل ترس از ادامه این روند، به سمت فروش ارز‌هایشان هجوم آورده‌اند، ولی همچنان آینده بازار برای کسی قابل پیش‌بینی نیست؛ زیرا با توجه حساسیت بالای برجام و واکنش سریع دلار به این موضوع، هر خبری ممکن است روند بازار ارز را تغییر دهد یا بر شدت روند فعلی بیفزاید.
کد مطلب: 269762