زاهد رضایی  با بیان اینکه سلامت پدیده پیچیده‌ای است که از جنبه‌های متفاوت قابل بررسی است، اظهار کرد: سلامت تحت تاثیر عوامل متعدد و متنوعی قرار دارد، به طوری که ۷۵ درصد سلامت تحت تاثیر تعیین کننده غیرپزشکی سلامت از جمله سطح سواد و تحصیلات، شغل، میزان درآمد و طبقه اجتماعی قرار دارد. بنابراین برای حفظ و ارتقای سلامت لازم است به عوامل تعیین‌کننده غیرپزشکی سلامت توجه ویژه‌ای شود، زیرا این تعیین کننده‌ها نقش مهم و تاثیرگذاری در چگونگی رفتار و پیامدهای سلامتی افراد ایفا می‌کنند.

وی با  اشاره به رساله دکتری خود که در مورد "بررسی تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت" است، توضیح داد: یکی از تعیین کننده‌های مهم سلامت، میزان سرانه مطالعه افراد (مطالعه کتاب غیر درسی و غیرشغلی) و تاثیر آن بر سلامت افراد است.این دانشجوی دکتری با توجه به نتایج این پژوهش، گفت: افرادی که سرانه مطالعه بیشتری داشتند، به مراتب از سلامت روان بهتری هم برخوردار بودند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد افزایش سرانه مطالعه علاوه بر بهبود سلامت روان، در ارزیابی افراد در مورد وضعیت سلامتشان نیز نقش مثبتی دارد.

رضایی در ادامه به مفهوم سلامت "خودابراز" (ارزیابی فرد از سطح سلامت خود) اشاره و تصریح کرد: سلامت خودابراز پیشگویی‌کننده پیامدهایی مانند ناتوانی و مرگ‌ومیر، عملکرد جسمانی، بیماری‌های قلبی- عروقی، استفاده از خدمات بهداشتی و پیش بینی بقا در سرطان‌ها است. به این معنا افرادی که ارزیابی مثبت‌تری درباره سلامت خود داشته باشند در واقعیت نیز عملکرد جسمانی بهتری دارند، از طرفی ناتوانی و مرگ و میر، بیماری‌های قلبی-عروقی کمتر و در نتیجه میزان بستری شدن در بیمارستان و مراقبت‌های سرپایی  کمتری را نیز تجربه می‌کنند،  بنابراین مطالعه کتاب می‌تواند باعث بهبود پیامدهای مذکور نیز شود.

دانشجوی دکتری تخصصی آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، اوقات فراغت را یک فصل اساسی در زندگی بشر دانست و یادآور شد: شخص در اوقات فراغت می‌تواند به فعالیت‌هایی بپردازد که منجر به پرورش ارزش‌های انسانی و اعتلای سلامت جسمی، روحی و معنوی فرد شود.وی یکی از راه‌های پرکردن اوقات فراغت را مطالعه کتاب دانست و با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر پژوهش‌های علمی معتبری در زمینه تاثیرات مطالعه کتاب بر سلامت انسان انجام شده، گفت: در یک مطالعه طولی مشخص شد افرادی که کتاب می‌خوانند در مقایسه با افرادی که بیشتر روزنامه یا مجلات را مطالعه می‌کنند، عمر طولاتی‌تری دارند.

رضایی با استناد به مطالعات انجام شده و مقایسه افرادی که کتاب می‌خوانند و کسانی که اهل مطالعه نیستند، گفت: طی ۱۲ سال پیگیری، افراد کتاب‌خوان ۲۰ درصد کاهش خطر مرگ و میر داشتند و زندگی طولانی‌تری را تجربه کرده بودند.محقق عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، خواندن کتاب به صورت منظم را یک تمرین مفید برای مغز و ذهن دانست و افزود: این فعالیت به مغز انسان کمک می‌کند تا تمام عملکردهای خود را در حد امکان انجام دهد. وقتی افراد به طور منظم کتاب می‌خوانند، ذهن خود را مجبور می کنند که بیشتر فکر کند که باعث فعال شدن هر دو نیمکره مغز می‌شود.

رضایی با اشاره به اینکه کتاب خواندن منظم، افراد را از بی‌حوصلگی و تنهایی حفظ می‌کند و دانش ارزشمندی در مورد دوره‌های زندگی در اختیار انسان می‌گذارد، تصریح کرد: مطالعه کتاب همچنین می‌تواند به محافظت از مغز، کاهش استرس، بهبود خواب، پیشگیری از زوال عقل (دمانس)، درمان سکته‌های قلبی و مغزی، پیشگیری از چاقی، بهبود سیستم تنفسی و قلبی عروقی، افزایش تمرکز و توانایی تصمیم‌گیری و حل مشکلات کمک کند.
دانشجوی دکتری تخصصی آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت با اشاره به اینکه سازمان جهانی بهداشت سلامت را خوب بودن کامل جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی و نه فقط نبود بیماری یا معلولیت تعریف کرده است، گفت: کتاب می‌تواند به عنوان یک عامل محافظت کننده برای حفظ تمام ابعاد سلامتی باشد و با خواندن کتاب می‌توانیم سلامت خود را ارتقاء دهیم.

بهار نیوز