گروه علمی: طبق تقویم مندرج در کتابچه مناسبت روز و هفته جهانی ستاره شناسی روز شنبه ۲۵ اردیبهشت برابر ۱۵ می ۲۰۲۱ روز جهانی اخترشناسی است و از امروز دوشنبه ۲۰ اردیبهشت هفته جهانی ستاره شناسی آغاز میشود و تا یکشنبه ۲۶ اردیبهشت ماه جاری ادامه دارد.
به گزارش ایسنا، ستارهشناسی؛ در سال ۱۹۷۳ داگ برگر، رییس انجمن ستارهشناسی کالیفرنیای شمالی، ایده "روز ستاره شناسی" را مطرح کرد و تصمیم گرفت در مناطق مختلف شهر و در معابر عمومی تلسکوپهایی نصب کند تا رهگذران از مناظر آسمان شب بهره ببرند و به تدریج با پیوستن سایر ایالات امریکا و بعدها انجمنها و مراکز نجومی به این طرح یک روز ملی برای ستاره شناسی تبدیل و بعدها این روز ملی به روز و هفته جهانی اخترشناسی نامگذاری شد.
اولینبار روز نجوم یکشنبهای در میانه ماه آوریل تا میانه ماه می در نظر گرفته شد و بر همین اساس آغاز هفته جهانی ستاره شناسی در زمانی بین ۱۵ آوریل تا ۱۵ می تعیین شد. دلیل انتخاب این زمان برای آن است که برای رصد اجرام آسمانی هر چه نور کمتری در آسمان باشد، اجرام بیشتری نمایان خواهند بود. هفتهای هم که این روز در آن قرار دارد، به عنوان «هفته جهانی نجوم» شناخته شد.این هفته جهانی از امروز دوشنبه ۲۰ اردیبهشت آغاز شده است و به همین مناسبت برنامههایی از سوی سازمان فضایی و انجمن نجوم آماتوری ایران به صورت مجازی برگزار میشود.
انجمن نجوم آماتوری ایران برای بزرگداشت این روز و هفته جهانی در ایران اقدام کرد، به گونهای که به گفته مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران از سال ۱۳۸۰ خورشیدی و پس از مکاتبات این انجمن با لیگ جهانی برگزاری این مناسبت بین المللی، برای اولین بار همزمان با روز تعیین شده از سوی جامعه جهانی، در فرهنگسرای بهمن از سوی انجمن نجوم آماتوری ایران به اجرا در آمد.
وی که با ایسنا گفتوگو میکرد، با اشاره به برگزاری هفته و روز جهانی ستاره شناسی، گفت: با این رویکرد که فرهنگ سازی زمینه ساز روی آوری عمومی به علم است، میتوان این گونه گفت که فرهنگ بر علم مقدم بوده و از همین جا به اهمیت اقدامات علمی-ترویجی پی میبریم که نتیجه آن رویکرد حداکثری به ادامه تحصیل در علوم پایه بویژه دانش نجوم در بین جوانان طی سالیان گذشته بوده است، ولی متاسفانه شاید توجه کمتری به جایگاه آن در کشورمان شده تا جایی که به طور مثال در دهههای اخیر و اوج گیری فعالیتهای نجومی در ایران و زحمات بعضا شبانه روزی انجمن نجوم آماتوری ایران و گروههای متعددی که در شهرهای مختلف به معرفی بیش از پیش دانش کهن و جذاب ستاره شناسی به صورت خودجوش پرداختهاند، توجه زیربنایی و درخور از سوی مقامات ذیربط برای کمک به توسعه این فعالیتها نشده و به نوعی طراوت علمی در جامعه کاهش یافته است.
به گفته وی بی توجهی به اینگونه فعالیتها تا حدی است که به گونهای این تلاشها و مراکز فعال آن نادیده گرفته شدهاند.عتیقی خاطر نشان کرد: تعطیلی رسمی کشورها نیز در طول هفته ستاره شناسی برای انجام این مهم میتواند مورد توجه قرار گیرد، هر چند که برای اجرای برنامه در مدارس، دانشگاهها، ادارات و فضاهای رسمی روزهای کاری هفته از جمله روز جهانی اخترشناسی به مراتب مناسبتر خواهد بود.
عتیقی اضافه کرد: از سال ۱۳۸۶ خورشیدی نیز لیگ جهانی بجز یک روز در بهار (مطابق سالیان قبل)، پیشنهاد یک روز در پاییز را برای گرامیداشت روز جهانی ستاره شناسی ارائه داده و سعی در افزایش این فرصتها برای اشاعه فرهنگ این دانش کهن داشته است.وی با اشاره به نحوه تعیین روز جهانی ستاره شناسی، توضیح داد: نحوه انتخاب این روز جهانی خاص بوده و هر ساله از میانه ماه آوریل تا میانه ماه می میلادی (۲۶ فروردین تا ۲۵ اردیبهشت هر سال) روز شنبهای که تربیع اول ماه نزدیک باشد، به عنوان «روز جهانی ستاره شناسی» انتخاب میشود و بر این اساس در هر سال این روز متفاوت است.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران افزود: علت اصلی توجه به ماه آن است که کره ماه به عنوان همسایه زمین و جرم دوست داشتنی زمینیها، دارای ویژگیهای زیبایی برای مشاهده از درون تلسکوپ و حتی با چشم غیرمسلح است.وی خاطر نشان کرد: امسال طبق تقویم مندرج در کتابچه این مناسبت، روز شنبه ۲۵ اردیبهشت برابر ۱۵ می ۲۰۲۱ روز جهانی اخترشناسی ست و از روز دوشنبه ۲۰ اردیبهشت تا یکشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ (۱۰ تا ۱۵ ماه می میلادی) هفته جهانی ستاره شناسی است.
عتیقی ادامه داد: شوربختانه طی دو سال اخیر (سال ۱۳۹۹ و امسال) با وجود شیوع کووید-۱۹ و به ویژه شروع پیک چهارم این بیماری، امسال نیز امکان اجرای برنامههای حضوری برای ترویج این دانش شاید میسر نباشد و ما تلاش خواهیم کرد که در فضای مجازی فرصتهای خوبی برای معرفی این علم در اختیار علاقه مندان قرار دهیم و آماده همکاری با مراکز ذیربط برای انجام گستردهتر فعالیتها هستیم. در اینجا جا دارد که از کادر درمان و پزشکان در کمک به مردم برای مهار بیماری کرونا صمیمانه تشکر کنیم.