گروه جامعه: اضطراب و نگرانی فصل امتحانات موضوع عجیبی نیست، اما در این روزهای کرونایی استرس برای دانشجویان رنگ و بوی دیگری دارد. به ویژه اینکه امتحانات به دلیل پیشگیری از شیوع کرونا، به صورت مجازی برگزار میشود و حالا دانشجویانی که آینده سازان کشور و قشر تاثیرگذار جامعه هستند، فضای متفاوتی را تجربه میکنند، اما برای کاهش استرس چه اقداماتی باید انجام شود؟
روانشناسان معتقدند، اضطراب و یا تشویش و دلشوره عبارت است از یک احساس ناخوشایند و مبهم هراس و نگرانی با منشأ ناشناخته که به فرد دست میدهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژی است. اضطراب جنبه انگیزشی دارد و سطح بهینه آن برای تحقق یافتن اهداف لازم است، این درحالی است که اگر اضطراب از سطح بهینه خود بیشتر شود، فرد دچار اختلال در عملکرد میشود و این اختلال ممکن است در بلند مدت به فرد آسیب برساند.
این روزهای کرونایی که دانشجویان را خانه نشین کرده، تغییرات بسیاری هم در شیوه تحصیل آنها ایجاد کرده؛ از برگزاری کلاسها به صورت مجازی و برخط گرفته تا امتحاناتی که به صورت غیرحضوری و در پشت سیستمهای کامپیوتر برگزار شد.دانشجویان اما نظرات متفاوتی از امتحانات مجازی دارند، عدهای از کاستیهای این شیوه گلایهمندند و از استرسی می گویند که تمامی ندارد و عدهای دیگر به دلیل شرایط بحرانی بیماری ناگزیر با این شیوه امتحان کنار آمدهاند.
سه ترم تحصیلی در دانشگاههای کشور با این شیوه جدید سپری شد و در تازه ترین پیگیریهای ایسنا از دانشجویان اصفهانی نظرات دانشجویان از امتحانات مجازی همچنان با نارضایتی همراه است.سعید- دانشجویی است که با تشریح شیوه امتحانات مجازی به ایسنا، گفت: امتحانات به شیوههای مختلف، تستی، تشریحی و در قالب تایپ جواب سوال، عکس از پاسخ، ارسال پاسخ در واتس اپ و یا حتی ارسال از طریق ایمیل انجام میشود و اساتید هر کدام شیوه خود را دارند و میتوان گفت در این رابطه با دانشجوها راه میآیند، اما مشکل در طراحی سوالات آزمونها است که بسیار سختگیرانهتر از دو ترم گذشته انجام می شود.
او ادامه داد: به عقیده من امتحانات ترمهای گذشته خوب برگزار شد. اساتید اعتماد بیشتری داشتند و با دانشجویان راه میآمدند. پاسخ سوالات را در واتس آپ و یا از طریق ایمیل ارسال میکردیم و سختگیری در طراحی سوالات تا این حد نبود. این ترم اساتید شیوه طراحی سوالات را تغییر داده و شرایط سخت تر شده است و در نتیجه استرس امتحاناتمان هم دوبرابر شده است.سپیده - دانشجوی دیگری با بیان اینکه خوبی برگزاری امتحانات در خانه این بود که استرس مضاعف نداشتم، به ایسنا گفت: در خانه راحت بودم و سختی نشستن بر روی صندلیهای سخت دانشگاه اذیت نمیکرد. زمانی که بر روی صندلیها در سالن امتحانات هستیم، عضلات گردن و کمر اسپاسم میشوند و این کمی از بازدهی میکاهد، اما در خانه این مشکل را نداشتم و تمرکز کامل داشتم، گرما و هر چیزی که تمرکز و حواس دانشجو را بگیرد، در خانه ایجاد نمیشد و به خوبی امتحان دادم.
به گفته احمد- یک دانشجوی دیگر، نکته منفی امتحانات آنلاین که تمرکز دانشجو را میگیرد، موضوع زمان است، چراکه دانشجو مدام نگران اتمام زمان سوال است و به نوعی از پاسخگویی خوب باز میماند.او با بیان اینکه امتحانات این ترم نسبت به ترمهای گذشته سختتر شده است، ادامه داد: «امتحانات تستی - تشریحی هستند و برخی اساتید برای اطمینان از اینکه دانشجو خود پاسخ سوالات را داده باشد، به صورت تصویری با هر دانشجو تماس میگیرند و دوباره به صورت شفاهی سوال میپرسند. زمان تعیین شده برای پاسخ به هر سوال نسبتا مناسب است، اما سامانه برگزاری امتحانات سرعت کمی دارد و امکان قطع شدن اینترنت نیز وجود دارد که این نیز استرس دانشجو را چند برابر میکند.»
این دانشجو گفت: از اساتید میخواهم با توجه به شرایط پیش آمده، دانشجویان را درک کنند و بیش از حد سختگیری نکنند. باور کنید یک یا دو نمره کمتر و بیشتر ارزش این همه فشار و استرس را ندارد.زهرا- دانشجوی دیگری که از طراحی سوالات گلایه داشت نیز به ایسنا، گفت: اساتید سوالات متفاوت به دانشجویان میدهند. این موضوع عامل گلایه ما نیست، بلکه مشکل اصلی این است که اساتید میخواهند سوال تکراری به دانشجویان ندهند و درنتیجه دقت بالایی برای طراحی سوال صرف نمیشود و گاهی سوال اشتباه است و باعث اتلاف وقت دانشجو می شود.
مریم - دانشجویی که معتقد است شرایط و شیوه امتحانات در ترمهای گذشته خوب، به ایسنا گفت: دانشگاهها در این راه موفق شدند و دانشجویان هم توانستند خودشان را با شرایط وفق بدهند و من شخصا بهتر از امتحانات حضوری تمرکز کردم، اما سختگیری های افراطی این ترم واقعا قابل تحمل نیست.او ادامه داد: یکی از اساتید برای هر ۲۹ نفر دانشجویان کلاس سوالاتی متفاوت طراحی کرده بود که امکان تقلب نباشد، علاوه بر این، سوالات به شدت سخت و زمان پاسخ هم بسیار کم بود. این سختگیری ها معنایی ندارد.
الهه- دانشجوی دیگری است که شیوه امتحانات این ترم را به نوعی عجیب و غیرمنطقی دانست به ایسنا، گفت: برخی از اساتید از ارائههای خود دانشجویان سوال طرح میکنند که این شیوه نمیتواند منبع درستی باشد.او ادامه داد: هنوز هم بعد از گذشت یک سال و اینکه تلاش شد، زیر ساختهای خوبی ایجاد کنند، اما ره صدساله را نمیتوان در یک شب رفت. بنابراین هنوز هم مشکلاتی مانند معضل اصلی قطع و وصل شدنهای اینترنت وجود دارد، سرعت پایین است و اینکه در امتحانات تستی هر تست، یک نمره داشته باشد، بی انصافی است.
احسانالله مسیبی - مشاور مرکز هدایت تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان تمرکز را عامل اصلی در یادگیری از طریق آموزش مجازی دانست و با تاکید براینکه آموزش مجازی حرکتی موقت نیست؛ بلکه شیوه آموزش پذیرفته شده در حال گسترش است، اظهار کرد: ناگزیر هستیم تا با این شیوه آموزش نیز آشنا باشیم تا در مواقع لزوم از آن بهره لازم را برده و یا بهعنوان بهترین مکمل برای آموزش حضوری از آن استفاده کنیم. در کلاسهای حضوری همه عوامل با تمرکز بر یادگیری و آموزش گردهم آمدهاند، از این رو دانشجویان باید با حذف حداکثری عوامل مداخلهگر و تمرکز بر یک هدف بیشترین یادگیری را در کلاس داشته باشند.
او افزود: برداشته شدن مرزهای فیزیکی و انعطاف پذیری یکی از مهمترین مزایای آموزش مجازی است، اما نباید اجازه دهیم با نگاه سهلانگارانه این مزیت تبدیل به یک عیب بزرگ در یادگیری شود.مسیبی به دانشجویان توصیه کرد: برای موفقیت در امتحانات مجازی، شبیهسازی کاملی با محیط کلاس در هنگام یادگیری داشته باشند و در کنار آن با تشکیل گروههای مجازی به بحث و تبادل نظر در زمینه مطالب آموزش داده شده بپردازند. ضمن اینکه توصیه میشود در کنار آموزش برخط از آموزش مجازی برون خط (offline) استفاده شود؛ زیرا نه فقط باعث مرور مطالب بیان شده و تکمیل فرایند یادگیری میشود؛ بلکه باعث میشود در جلسات بعدی کلاس، استادان ارزیابی کاملی از آموزشهای پیشین داشته باشند.
این عضو انجمن مشاوران تحصیلی استان اصفهان با اشاره به مزایای آموزش مجازی خاطرنشان کرد: آموزش برخط بر اصل تعامل استوار بوده و این یعنی شبیهسازی حداکثری با کلاسهای حضوری در این نوع آموزش امکان پرسش و پاسخ و گفتگوی چندنفره وجود دارد و استاد امکان ارزیابی مطالب ارائه شده را نیز داراست.او اضافه کرد: دانشجویان میتوانند برای یادگیری بهتر قبل از آغاز هر جلسه یک پیشخوانی روی دروس داشته باشند؛ زیرا این امر باعث میشود تا ارتباط بهتری با مطالب برقرار و یادگیری تسهیل شود و سؤالات ایجاد شده در ذهن مخاطب به جواب برسد.
مشاور تحصیلی مرکز هدایت تحصیلی دانشگاه آزاد اسامی واحد اصفهان تصریح کرد: استادان بهعنوان ارائهکننده محتوای آموزشی محور مهمی در فرایند آموزش مجازی هستند از این رو باید با استفاده از امکانات موجود، محتوای الکترونیکی دروس را با استفاده از مجموعهای از رسانهها مانند متن، عکس، فیلم، صدا، پویانمایی و... تولید و به مخاطب ارائه کنیم؛ زیرا جذابیت در امر آموزش مجازی سبب توجه و تمرکز بیشتر مخاطبین خواهد شد.
نصرالله ایران پناه- عضو هیات علمی گروه آمار دانشگاه اصفهان یکی از چالش های پیش آمده در آموزش این دوران را برگزاری نوع آزمون ها اعلام و به ایسنا، گفت: در فضای حضوری آزمون در ساعت مقرر با شرایطی انجام میشد که دانشجو موظف به پاسخ در بازه زمانی مشخص بود و این فضا نیز کاملا قابل کنترل بود، اما در حال حاضر نگرانی اساتید بروز اُفت آموزشی در پی برگزاری این نوع جدید آزمون ها است.
وی تاکید کرد: دانشجویان در شرایط حال حاضر کمتر از آموزش حضوری آمادگی درس دارند که نیاز است، این موضوع آسیب شناسی شود تا حق دانشجویی تضعیف نشود. دانشجویانی هستند که ممکن است از این فضا سوء استفاده کنند، به عنوان یک استاد آزمون اُپن بوک را مشکل نمی دانم.ایران پناه، چالش دیگری که به عنوان یک استاد در این دوران با آن روبرو بوده است را در خصوص ارتباط دانشجویان با یکدیگر در زمان آزمون و رد و بدل کردن جواب ها اعلام کرد و گفت: تا حد امکان سعی کرده ام این چالش را برطرف کنم.
به گفته این استاد دانشگاه، اگر می خواهیم ساختار جوابگوی نیازها باشد نیاز به برنامه ریزی است و آموزش در نرم افزارها قرار داده شده و باید دانشجویان استفاده کنند. توصیه این است اولا باید آموزش ها را فرابگیریم و به طور کامل با آنها آشنا شویم و در وهله دوم از سیستم ها به خوبی استفاده کنیم.وی افزود: تنها به فضای مجازی قناعت نکنیم و برای اینکه دانشجویان در این دوران کمتر آسیب ببینند کلاس ها را آفلاین نیز قرار دهیم. فیلم و جزوه به دانشجویان کمک بزرگی خواهد کرد.این استاد دانشگاه تاکید کرد: اساتید باید بتوانند استرس دانشجو برای حضور در امتحان را کاهش دهند تا دچار افت نشوند. به دانشجویان هم توصیه می کنم مانند قبل درس بخوانند. مشکلاتشان را با اساتید در میان بگذرند و خواهان برطرف شدن مشکلاتشان باشند.