اگرچه باعث خرسندی است که در سال‌های اخیر تعدادی از خانه‌های تاریخی اصفهان با تغییر کاربری احیا شده‌اند، اما تهدید و تخریب‌ بسیاری از این خانه‌ها که متأسفانه در سال‌های اخیر شدت و حدت گرفته، بسیار بیشتر است. در چنین شرایطی به جاست اگر بپرسیم که چرا اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان به‌جای اسکان در خانه‌های استیجاری نازیبا، خانه‌های تاریخی شهر را برنمی‌گزیند؟ آیا با هزینه‌ی اجاره‌ی یک ملک استیجاری در نقطه‌ی مرکزی شهر نمی‌شود یک خانه‌ی تاریخی را احیا کرد و در آن به شغل شریف میراث‌داری ادامه داد؟

ایسنا این سؤال را از ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان پرسیده است؛ کسی که معتقد است خطری خانه‌های تاریخی این استان را تهدید نمی‌کند و هیچ‌گونه تخریبی در اصفهان انجام نمی‌شود! گویا باید ماجرای خانه‌ی نائل، خانه‌ی عطاری، خانه‌ی کتابی، خانه‌ی سرهنگ زاده، خانه‌ی صمدیه لباف، خانه‌ی نایب اسدالله، خانه‌ی ساسون، خانه‌های بافت تاریخی میدان نقش‌جهان، خانه‌های محدوده مسجد جامع عتیق و بسیاری دیگر از خانه‌های تهدید شده و تخریب‌شده را یک بار دیگر یادآور شویم. مشروح گفت‌وشنود را با او، در ادامه می‌خوانید:

چرا آن بخش از اداره که در ساختمان‌های معاصر خیابان بزرگمهر یا ۲۲ بهمن واقع است را به خانه‌های تاریخی اصفهان منتقل نمی‌کنید تا لااقل یکی دو خانه تاریخی از تهدید و تخریب در امان باشند؟
الان واقعاً خطری خانه‌های تاریخی اصفهان را تهدید نمی‌کند و برعکس همه به دنبال حفظ آن‌ها هستند. اتفاقاً در حال تهیه یک بانک اطلاعاتی در این خصوص هستیم و هر جا خانه تاریخی می‌شناسید به ما معرفی کنید. الان متقاضی برای خرید این خانه‌های تاریخی بسیار زیاد است و هیچ‌گونه تخریبی در اصفهان انجام نمی‌شود چون در بودنشان منفعت زیادی وجود دارد و تجربه‌های تغییر کاربری خانه‌های تاریخی و بحث بومگردی و ایجاد اقامتگاه‌های سنتی در اصفهان آن‌قدر تجربه‌ی خوب و موفقی بود که دیگر کسی به دنبال تخریب خانه‌های تاریخی نیست.

اما قبول دارید که انتقال دفتر اداره به این خانه‌ها نیز به‌نوعی احیای آن‌ها محسوب می‌شود؟
قبلاً مدیریت میراث فرهنگی اصفهان در خانه تاریخی واقع در خیابان انقلاب واقع بود اما بعد، سازمان میراث فرهنگی توسعه پیدا کرد و این اداره در فرآیندی جابه‌جا شد. قرار بود در دولت قبل میراث فرهنگی از پایتخت منتقل شود؛ بنابراین بخش صنایع‌دستی به اصفهان آمد و در همان مکانی که ما مستقر بودیم؛ یعنی ساختمان خیابان انقلاب مستقر شد و ما مجبور شدیم به یک ساختمان دیگر برویم. جابه‌جایی ما به‌اجبار انجام شد؛ ضمن اینکه ما با دو سازمان دیگر، یعنی سازمان ایران‌گردی و جهانگردی و سازمان صنایع‌دستی ادغام شدیم و دیگر در آن ساختمان جا نبود ولی ما هیچ زمان قصد نداشتیم از آن مکان تاریخی قبلی نقل‌مکان کنیم و فقط به دلیل اینکه این سازمان عریض و طویل در آن مکان جا نمی‌شد مجبور به جابه‌جایی شدیم.

ساختمان خیابان بزرگمهر اجاره‌ای است؟
بله الان میراث فرهنگی در یک ساختمان اجاره‌ای به‌صورت موقت حضور دارد و نه دائمی. برنامه‌ی میراث این است که به داخل بافت تاریخی شهر بازگردد، منتها هنوز شرایط مهیا نشده است.

چرا این حضور موقت مثلاً در خانه قزوینی‌ها یا بسیاری دیگر از خانه‌های تاریخی انجام نشد؟
یک‌زمانی اصلاً میراث فرهنگی در خانه قزوینی‌ها پایه‌گذاری شد، اما آن زمان سازمان فقط یک مدیریت بود و به این بزرگی نبود که این‌قدر وظایف گسترده داشته باشد و در سازمان‌های دیگر ادغام شود یا سازمان‌های دیگر در آن ادغام شود بااین‌وجود ما هنوز هم به دنبال این هستیم که به داخل بافت بازگردیم و برنامه‌هایی هم برای این کار داریم. امکان بازگشت به خانه‌ی قزوینی‌ها و جود ندارد چون سازمان ما با تشکیلات امروزه در آن خانه جا نمی‌شود و فقط بخشی از سازمان می‌تواند به آن خانه بازگردد.

اما الان هم اداره در ساختمان‌های متعددی ساکن است.
بله برای همین می‌گویم این‌یک ضایعه‌ی بزرگ برای اداره‌ی ماست که همکاران ما مدام باید از این ساختمان به آن ساختمان بروند. اگر ما بخواهیم تکه‌پاره شویم خوب نیست. هزینه‌های رفت‌وآمد، هزینه‌های نگهداری ساختمان‌ها و هزینه‌های اداری، همه‌ی این‌ها مسئله است. همین الان هم مشکل‌داریم و هزینه‌هایش سرسام‌آور است. هر ساختمان نیروی خدمات و نگهبان می‌خواهد، هزینه‌های جاری آب و برق دارد، هزینه سرمایش، گرمایش، خدمات نگهبان رفت‌وآمد ماشین‌ها، تمام این مسائل پشت این قضیه است که اگر بخواهیم تفکیک شویم دیگر هیچ، ضمن اینکه سرگردانی ارباب‌رجوع هم مطرح است و یک پای او در این ساختمان و یک پای دیگر در ساختمانی دیگر است. ما هرچقدر یک‌جا متمرکز باشیم هزینه‌ها را کم می‌کنیم و به همین دلیل در مورد همه این مسائل فکر کرده و سعی کردیم بیشتر در یک ساختمان متمرکز شویم اما هنوز آن پراکندگی وجود دارد.

عملیات مرمت ساختمان «هنر و پیشه» چه زمانی به پایان می‌رسد؟
ساختمان قبلی در حال مرمت است و تمام آن به اعتبارات بستگی دارد و اگر اعتبارات باشد همین امسال تمام می‌شود ولی اگر نباشد ممکن است زمان ببرد.

تمام بخش‌های اداره در ساختمان «هنر و پیشه» جا می‌شود؟
حتماً فکرش را کردیم.

ساختمانی به آن الحاق کردید؟
 نمی‌توانم به شما بگویم. ما داریم برای این قضیه فکر می‌کنیم، داریم این کار را انجام می‌دهیم.

تکلیف خانه‌های تاریخی که بخش‌هایی از اداره در آن‌ها مستقر بود چه می‌شود؟
این‌یک موضوع داخلی ماست و من اصلاً نباید این موارد را توضیح بدهم و نمی‌دانم آینده چه می‌شود ولی مطمئن باشید این خانه‌ها خالی نمی‌ماند و استفاده می‌شود. ما الان خیلی از اموالی که داریم را از طریق قانون به بخش خصوصی واگذار می‌کنیم.

یعنی به اقامتگاه و رستوران تبدیل می‌شوند؟
نه الزاماً اقامتگاه، نمی‌گویم این اتفاق برای این خانه‌ها نیز روی می‌دهد اما ممکن است بخش‌های دیگر اداره آنجا بیاید؛ مثل بخش‌های پژوهشی یا بخش‌هایی که کمتر با آن‌ها کار داریم یا ممکن است اداره‌ی شهرستان به این مکان‌ها منتقل شود. این‌ها موارد مسائل اداری است و در آینده باید تصمیم گرفته شود. ممکن است یگان حفاظت میراث فرهنگی در آنجا مستقر شود. من الان نمی‌توانم بگویم که چه اتفاقی می‌افتد ولی ما به دنبال این هستیم که یک ساختمان در داخل بافت برای اداره فراهم کنیم که همه در آنجا مستقر شوند، ولی اینکه چه اتفاقی برای این خانه‌ها می‌افتد، تصمیمات بعدی است.

بهار نیوز