گروه اقتصادی: سال ۹۹ برای ایرانیان تا اندازهای متفاوت از دیگر سالها بود و در این سال که ویروس عالمگیر کرونا زندگی مردم دنیا را دستخوش تغییرات فراوان کرد، در ایران علاوه بر این ویروس، تحریمهای بیسابقه و آنچه ضعف مدیریت اقتصادی در داخل خوانده میشود، مشکلات مضاعفی برای مردم به بار آورد. در این سالها اگرچه کمتر شاهد هجوم مردم ایران به فروشگاهها و خالیکردن قفسهها از ترس ادامهداربودن بیماری کرونا بودیم، اما بارها کالاهای ضروری کمیاب یا با افزایش چندصددرصدی قیمت روبهرو شدند.
در همین سال و در هفتههایی کمبود روغن خبرساز شد و پس از آن هم نوبت به کالاهای دیگری مانند مرغ، میوه و برخی مواد دیگر رسید. حالا و در حالی که این سال دشوار با تمام سختیهایش سپری شد، جدیدترین آمار منتشرشده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) نشان میدهد قیمت برخی از انواع خوراک دام و طیور، میوه، حبوبات و برنج، روغن، مرغ زنده و همچنین آهنآلات در سال ۱۳۹۹ بیش از صد درصد افزایش داشته و بین دو تا چهار برابر شده و قیمت ۴۱ کالا نیز ۵۰ تا صد درصد گران شده است.
بر اساس این گزارش وزارت صمت، از بین ۹۷ کالایی که تغییرات قیمت آنها از اسفند سال ۱۳۹۸ تا ماه مشابه ۱۳۹۹ منتشر شده، قیمت ۲۷ کالا بیش از صد درصد افزایش یافته و بین دو تا نزدیک به چهار برابر شده است. بیشترین افزایش قیمت مربوط به کنجاله سویای وارداتی است که قیمت آن در مدت یادشده ۲۷.۱ درصد افزایش یافته و ۳.۷ برابر شده است و در کنار آن باید به جو خارجی و داخلی با ۱۰۷.۸ و ۱۶۳ درصد و ذرت خارجی و داخلی با ۱۲۲.۸ و ۱۳۰.۳ درصد افزایش قیمت اشاره کرد؛ چراکه این کالاها نیز بهعنوان خوراک دام و طیور بر قیمت مرغ، گوشت، تخممرغ و لبنیات تأثیرگذارند.
قیمت مرغ زنده نیز در همین ماه با افزایش ۱۰۱.۱ درصدی نسبت به اسفند سال ۱۳۹۸ به حدود ۱۷هزارو ۳۰۰ تومان رسیده است. علاوه بر این و بر اساس گزارش ایسنا از روند تغییرات قیمت کالاها در سال ۹۹، سال گذشته قیمت مصوب مرغ در ستاد تنظیم بازار دو بار افزایش یافت و در نهایت قیمت مصوب آن ۲۰هزارو ۴۰۰ تومان شد؛ اما در اسفند قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ به بیش از ۴۰ هزار تومان هم رسید. در نهایت با وجود اینکه دبیر ستاد تنظیم بازار اعلام کرده بود قیمت مصوب مرغ تا پایان ماه رمضان تغییر نمیکند، دوازدهم فروردین قرارگاه ساماندهی مرغ در اولین جلسه کاری خود نرخ مصوب مرغ را چهارهزارو ۵۰۰ تومان افزایش داد.
بر این اساس، حداکثر قیمت مصوب مرغ گرم برای مصرفکننده کیلویی ۲۴هزارو ۹۰۰ تومان تعیین شد. هرچند بعد از اعلام نرخ جدید، بازار برای مدتی آرام گرفت، اما در روزهای اخیر مجددا بر طبل گرانی کوبیده میشود و اخباری مبنی بر عرضه مرغ خارج از شبکه و تغییر قیمت از سوی واسطهها اعلام شد.نایبرئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی با اشاره به اینکه هزینه تولید مرغ به دلیل افزایش هزینه مؤلفههای تولید بالا رفته است، گفته که اگر فکری برای شرایط پیشآمده نشود و کنترل و نظارت بر بازار نباشد، شاهد کمبود مرغ در ماههای آینده خواهیم بود. از جمله کالاهای دیگری که قیمت آنها در یک سال بیش دو برابر شده، برخی از انواع میوه، حبوبات، برنج و روغن است؛ بهطوریکه در اسفند سال قبل قیمت پرتقال ۱۳۶.۴، موز ۱۹۱.۵، حبوبات شامل نخود، لپه و عدس به ترتیب ۱۱۵.۵، ۱۱۴.۱ و ۱۲۷.۲ درصد، برنج پاکستانی، هندی و تایلندی نیز ۱۱۳.۶، ۱۱۱.۱ و ۱۸۵.۴ درصد و کره پاستوریزه ۱۰۰ گرمی، حلب ۱۶ کیلویی روغن نباتی معمولی و روغن نیمهجامد به ترتیب ۱۱۹.۹، ۱۶۲.۹ و ۱۳۱.۱ درصد نسبت به اسفند سال ۱۳۹۸ افزایش یافته است.
افزایش ۳ برابری قیمت موز
داستان قیمت انواع میوه و سبزیجات هم در این سال قصهای مفصل است که یکی از بخشهای مهم آن فاسدشدن میوههایی است که قرار بود برای تنظیم بازار شب عید استفاده شود؛ اما در آن روزها و با نیت فروش گرانتر در آینده به بازار فرستاده نشدند و در نهایت هم بخش وسیعی از آنها فاسد شد.به عبارت دیگر، در اسفند ۹۹ نسبت به اسفند ۹۸، قیمت پرتقال ۱۳۶.۴ و موز ۱۹۱.۵ درصد افزایش داشته است که معنای آن بیش از دوبرابرشدن قیمت پرتقال و سهبرابرشدن قیمت موز در یک سال است. علاوه بر این، در اسفند سال قبل قیمت هر کیلوگرم پرتقال به ۱۵هزارو ۳۰۰، موز به ۵۱هزارو ۳۰۰ تومان، هر کیلوگرم حبوبات شامل نخود، لپه و عدس به ترتیب به ۲۱هزارو ۴۰۰ تومان، ۳۷هزارو ۳۰۰ تومان و ۲۶هزارو ۴۰۰ تومان و قیمت برنج پاکستانی، هندی و برنج تایلندی به ۲۴هزارو ۶۰۰ تومان، ۲۳هزارو ۷۰۰ تومان و ۱۵هزارو ۷۰۰ تومان و کره پاستوریزه ۱۰۰گرمی، حلب ۱۶کیلویی روغن نباتی معمولی و روغن نیمهجامد به ۹هزارو ۹۰۰، ۳۰۵ هزار تومان و ۸۱ هزار تومان رسیده است. همچنین قیمت برخی از انواع تیرآهن، ورق سیاه، سیم و لاستیک در یک سال اخیر بین صد تا ۱۵۰ درصد افزایش یافته است.
۴۱ کالا ۵۰ تا ۱۰۰ درصد گران شدند
گزارش وزارت صمت اطلاعاتی درباره دیگر کالاهای مصرفی و میزان افزایش قیمتها در یک سال دارد که براساس آن، ۴۱ کالا هم بین ۵۰ تا صد درصد افزایش قیمت داشتند که از جمله مهمترین آنها لوبیا چیتی و قرمز با ۹۹.۳ و ۹۱.۶ درصد، سیب زرد با ۸۷.۴، گوشت مرغ و تخممرغ و جوجه یکروزه با ۸۷، ۸۳ و ۸۰.۹ درصد، شیر خام درِ دامداری، شیر پاستوریزه پرچرب، پنیر روزانه و ماست پاستوریزه با ۷۵.۹، ۷۱.۹، ۸۸.۸ و ۵۵.۹ درصد، شکر بستهبندی و کیلویی با ۷۴.۷ و ۷۲.۱ درصد، قند شکسته با ۸۶.۵ درصد، انواع چای خارجی ۶۷ تا ۷۳ درصد، خمیرمایه با ۵۴.۷ درصد و تنماهی با ۸۱.۱ درصد، صابون و انواع شوینده شامل مایع ظرفشویی، دستشویی و پودر با ۶۲ تا ۶۹ درصد، بین ۵۰ تا صد درصد افزایش قیمت داشتهاند؛ بنابراین در پایان سال گذشته قیمت هر کیلوگرم لوبیا چیتی و قرمز به ۳۱هزارو ۶۰۰ و ۲۷هزارو ۴۰۰ تومان، سیب زرد به ۱۵هزارو ۱۰۰، گوشت مرغ و تخممرغ و جوجه یکروزه به ۲۳هزارو ۸۰۰، ۱۸هزار و سههزارو۸۰۰ تومان، شیر خام درِ دامداری، شیر پاستوریزه پرچرب و پنیر روزانه به چهارهزارو۷۰۰، ۱۲هزارو ۷۰۰ و ۲۵ هزار تومان، شکر بستهبندی و کیلویی به حدود ۱۰هزارو ۵۰۰، قند شکسته به حدود ۱۳ هزار تومان، انواع چای خارجی ۵۰۰گرمی به حدود ۱۰۰ تا ۱۱۶ هزار تومان و تنماهی به حدود ۲۶ هزار تومان رسیده است.
انواع دیگر تیرآهن، میلگرد، لاستیک، سیمان، گچ سفید، یخچال و فریزر و ماشینلباسشویی تولید داخل، کاغذ روزنامه و دفترچه مشق از جمله دیگر کالاهایی است که قیمت آنها بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است. از بین مهمترین کالاهایی که در مدت یادشده کمتر از ۵۰ درصد افزایش قیمت داشتند نیز میتوان به برنج طارم اعلا و داخلی هاشمی با ۴۶.۲ و ۴۳.۵ درصد، ماکارونی ۷۰۰ گرمی با ۴۸ درصد، گوجهفرنگی با ۱۸.۷ درصد، گوشت گوسفندی و گوساله با ۴۰ و ۴۵.۲ درصد، گوسفند و گوساله زنده با ۳۵.۷ و ۴۵.۲ درصد، روغن موتور با حدود ۳۸ تا ۴۲ درصد و آرد صنف و صنعت با ۳۵.۵ درصد افزایش قیمت اشاره کرد.
کالاهای ارزانشده کداماند؟
در این میان در مدت یادشده تنها قیمت پیاز ۳۹.۱ درصد کاهش داشته و از هشتهزارو ۹۰۰ تومان در اسفند سال ۱۳۹۸ به پنجهزارو ۴۰۰ تومان در اسفند سال گذشته رسیده است. شاید سال ۹۹ را بتوان با همین معیار و میزان افزایش قیمتها در نظر گرفت و بعدها به یاد آورد؛ سالی که فشار تحریمها و همچنین همهگیری یک ویروس عالمگیر، فشار اقتصادی فراوانی بر خانوادههای ایرانی وارد آورد و دهها کالای ضروری با رشد چندصددرصدی روبهرو شدند؛ اما پیاز کاهش قیمت داشته است. شاید یادآوری و تکرار مداوم این روند افزایش قیمت در روزهایی که کاندیداهای انتخابات ریاستجمهوری وعدههای اقتصادی فراوان مطرح میکنند و از یارانههای کلان سخن میگویند، برای آینده کمی مفید باشد.