گروه جامعه: هفته گذشته یکی از دوستان عکسی از یک مار سیاه که در کوه های منطقه رمون از توابع جیرفت گرفته شده بود، برایم ارسال کرد و پرسید این مار بوآ یا پیتون است؟ که این موضوع گزارشم در هفته محیط زیست شد.زمانی که برای یافتن جواب این سوال به سراغ اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمان رفتم که بدانیم این مار از چه گونه ای است؟ به موضوع بسیار جالبی پی بردم، اینکه حضور این گونه برای اولین بار در سال 2004 در 105 کیلومتری جاده کرمان – جیرفت حوالی روستای باب گرگی در ارتفاع 3150 متری از سطح آبهای آزاد و دومین نمونه آن در سال 2010 در منطقه پاریز شهرستان سیرجان ثبت شده است.
همچنین متوجه شدم که این گونه تاکنون تنها در ایران مشاهده شده و محققان احتمال میدهند که ممکن است در مرزهای شرقی عراق نیز حضور داشته باشد. لازم به ذکر است که مورف اصلی این گونه به رنگ خاکستری روشن متمایل به قهوه ای است و مورف سیاه آن تنها در استان کرمان مشاهده شده است.
"محمدابراهیم صحتی ثابت" کارشناس ارشد محیط زیست استان کرمان درباره این گونه نادر به ایسنا می گوید: این گونه در سال ۲۰۱۸ توسط اورعی و همکاران با نام علمی Macrovipera razii به افتخار حکیم ابن زکریای رازی، گرزه مار رازی نام گذاری شده است. حضور این گونه در پارک ملی بمو، پارک ملی بختگان و قطروئیه استان فارس، منطقه حفاظت شده باغ شادی در استان یزد و همچنین پارک ملی خبر در استان کرمان ثبت شده است.
وی از زیستگاه این مار سمی و خطرناک سخن به میان آورد و عنوان کرد: این گونه در تمامی ارتفاعات رشته کوه زاگرس تا جلگه خوزستان و دشتهای جنوبی ایران در دامنه ارتفاعی 1500 متر تا بیش از 3000 متر از سطح آبهای آزاد زندگی نموده و غالباً روز فعال و بر سر چشمهها برای شکار پرندگان کمین می کند. حداکثرطول این مار دو متر و احتمالاً تا ۱۵ سال عمر میکند.
صحتی ثابت بیان کرد: برای وضعیت حفاظتی این گونه از سوی اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت( IUCN) تاکنون اقدامی صورت نپذیرفته است. در ایران به دلیل تخریب زیستگاه و خطر صید و کشتار این گونه نیاز به حفاظت دارد. لازم به توضیح است براساس آخرین مصوبه شورای عالی محیط زیست، ضرر و زیان وارده به محیط زیست ناشی از شکار و صید غیرمجاز این گونه، 15 میلیون ریال تعیین شده است.
وی درباره مناطق حفاظت شده شهرستان جیرفت به ایسنا گفت: در حوزه شهرستان جیرفت منطقه حفاظت شده بحرآسمان با وسعت 119 هزار و 72 هکتار و پناهگاه حیات وحش زریاب با وسعت 45 هزار و 309 هکتار در فهرست مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست به ثبت رسیده که از ارزش بسیار بالایی در حفاظت از تنوع زیستی برخوردار هستند.