گروه بین الملل: برنامه عربستان سعودی برای تنوع بخشی به منابع درآمدی باعث گرمتر شدن رقابت اقتصادی میان کشورهای حوزه خلیج فارس با یکدیگر در تمام عرصهها از جمله عرصه حمل و نقل هوایی و در آسمانها شده است.
سایت المانیتور در گزارشی با اشاره به این که عربستان قصد دارد دومین خط هوایی ملی خود را در اسرع وقت راهاندازی کند به رقابت آن کشور با دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در عرصه حمل و نقل و سفر هوایی پرداخته و مینویسد: عربستان قصد دارد رتبه پنجم جهانی در ترافیک هوایی را از آن خود کرده و ارتباط هواییاش را به ۲۵۰ مقصد جهان افزایش دهد و به طور مستقیم در رقابت با خطوط بزرگ هوایی جهان از جمله خط هوایی امارات و قطر ایرویز قرار گیرد.یک خلبان در شرکت هواپیمایی رقیب به میگوید: برای ما این خبر خوبی است. رقابت بیشتر به معنای در دسترس بودن شغل بیشتر و حقوق بهتر است.با این وجود، یک تحلیلگر صنعت هوانوردی تردید دارد و گوید:خیلی دیر شده است. سعودیها فرصت را مدتها پیش از دست دادند.الکس ماچراس تحلیلگر امور هوانوردی در بریتانیا میگوید: نیازی به راهاندازی خط هوایی دیگری از سوی عربستان آن هم برای تکرار آنچه قطر ایرویز و امارات ایرلاین از نظر داشتن خطوط هوایی با قابلیت اتصال جهانی پیشتر انجام دادهاند، در بازار حمل و نقل هوایی احساس نمیشود.
خطر کمبود مزیت رقایت به خصوص با امارات تنها چالش در انتظار ریاض نیست. صنعت هوانوردی به دلیل شیوع کرونا در حال حاضر بدترین روزهای خود را در تاریخ سپری میکند؛ چرا که تقاضا برای سفرهای طولانی کاهش یافته است. خط هواپیمایی امارات اولین سال غیرسودآور خود را در طی بیش از دهه اخیر به دلیل کرونا تجربه کرده است. تقاضا برای سفرهای بینالمللی در خاورمیانه در ماه مه ۲۰۲۱ میلادی، ۸۱ درصد کمتر از مه ۲۰۱۹ میلادی بوده است.
این سایت در ادامه میافزاید: کارشناسان هوانوردی میگویند تصمیم عربستان برای راهاندازی یک خط هوایی تازه با هدف سفر طولانیمدت در شرایط فعلی بازار یک انتخاب عجیب در چنین زمانی است. همچنین، برخی از مسافران امریکایی و بینالمللی که به مسائل حقوق بشری حساس هستند، احتمالا به دلیل نقش حکومت عربستان در قتل جمال خاشقجی در سال ۲۰۱۸ میلادی از سفر به خطوط هوایی سعودی خودداری خواهند کرد.
با این وجود، این تصمیم عربستان ناشی از رقابت گستردهتر آن کشور برای برعهده گرفتن نقش رهبری اقتصادی خلیج فارس است؛ چرا که تغییر جهانی به سوی انرژیهای با آلایندگی کمتر آینده کشورهای نفت خیز خلیج فارس را به خطر میاندازد.
ریاض برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود در ماه فوریه اعلام کرد شرکتهای چندملیتی که دفتر مرکزی آنان پس از سال ۲۰۲۳ در خارج از عربستان مستقر باشند از قراردادهای دولتی سودآور محروم میشوند. این تصمیم ریاض با هدف تضعیف دبی به عنوان قطب تجاری منطقه اتخاذ شده است.از سوی دیگر، توافق صلح ابراهیم باعث افزایش سرمایهگذاری اسرائیل در امارات شده است. در خارج از منطقه خلیج فارس، عربستان ممکن است با رقابت هواپیمایی ترکیه ایرویز که مرکز آن در استانبول به عنوان جایگزینی برای خطوط خلیج فارس قرار دارد روبرو شود.
چالش دیگر میتواند این باشد که آیا خط هوایی تازه سعودی به خصوص در بخش فرست کلس حاضر به سرو نوشیدنیهای الکلی خواهد بود یا خیر. شرکتهای هواپیمایی ملی امارات، قطر و ترکیه همگی در پروازهای شان نوشیدنیهای الکلی سرو میکنند.
به نظر میرسد رهبری سعودی نسبت به موفقیت امارات و قطر حسادت میورزد. شرکتهای هوایی آن دو کشور اکنون بسیار موفق هستند و سعودیها میخواهند همان تجربه را خود تکرار کنند. سعودیها در تلاش هستند تا شهرت آن کشور به محافظهکار افراطی بودن را از افکار عمومی پاک کنند و از ایدئولوژی وهابیت که تفسیری افراطی از اسلام است فاصله گرفته و میلیاردها دلار سرمایه را از طریق سرمایهگذاری خارجی جذب رویدادهای فرهنگی و ورزشی برای تقویت اعتبار عربستان در سطح بینالمللی کنند.
این پادشاهی بر برنامههای خود برای جذب ۱۰۰ میلیون بازدید کننده سالانه تا سال ۲۰۳۰ تأکید کرده است تا در نتیجه آن تقاضا برای خط هوایی تازه آن کشور ایجاد شود. با این وجود، مسیری طولانی در پیش است. عربستان در سال ۲۰۱۹ درهای خود را به روی گردشگران گشود و ۱۶.۵ میلیون بازدید کننده را به خود جلب کرد.این میزان تنها ۱.۲ میلیون بیشتر از آمار گردشگران سال ۲۰۱۸ است، زیرا بازدید و زیارتهای مذهبی هم چنان اصلیترین دلیل سفر عربستان هستند.