بهار نیوز - کشف گوسفند مومیایی ۱۶۰۰ساله در زنجان

گروه علم و فناوری: پژوهشگران می‌گویند بقایای گوسفند مومیایی که پیشتر در معدن نمک چهرآباد زنجان در ایران یافت شده است به ۱۶۰۰ سال پیش بازمی‌گردد و زوایایی تازه از زیست‌بوم این ناحیه از ایران را در زمان ساسانیان آشکار می‌کند.تیمی از متخصصان ژنتیک و باستان‌شناسی از ایرلند، فرانسه، آلمان، اتریش و ایران توانسته‌اند ژنوم گوسفند باستانی کشف‌شده را توالی‌یابی کنند، امری که اطلاعات تازه‌ای از نوع گوسفندان در این منطقه از خاورنزدیک و پرورش آن‌ها توسط مردم محلی را آشکار کرده است.
در جریان این تحقیق یک تیم از متخصصان ژنتیک کالج ترینیتی دوبلین در ایرلند با استخراج ژنوم از یک برش کوچک پوست ساق پای گوسفند، آن را مورد مطالعه قرار دادند. در حالی که ژنوم حیوانی و انسانی دنیای باستان معمولا آسیب‌دیده و تکه‌تکه یافت می‌شود، معدن نمک باعث شده است تا بافت نرم و مواد بیولوژیکی جسد به صورت خوبی حفظ شده و ژنوم این گوسفند به شکلی یکپارچه و مناسب حفظ شود .محققان می‌گویند این گوسفند از نظر ژنتیکی شبیه به نژادهای گوسفندان منطقه است که نشان می دهد از دستکم ۱۶۰۰ سال پیش تداوم این نسل از گوسفندان در ایران وجود داشته است.پژوهشگران با مطالعه ژن‌های مرتبط با پشم و چربی دم تکه مومیایی متوجه شدند که این گوسفند دارای ژن مرتبط با نژاد گوسفندان دم‌چربی پوشیده از پشم هستند که امروزه نیز در ایران دیده می‌شوند.گوسفندان دم‌چربی به لحاظ پخت و پز برای مردم محلی ارزش زیادی دارند و در مناطقی با آب و هوای خشک در آسیا و آفریقا سازگاری بیشتری از خود نشان می‌دهند.
کانور روسی، پژوهشگر دوره دکترای دانشکده ژنتیک و میکروب شناسی ترینیتی، می‌گوید: «تا قبل از این ما شواهد تجربی کمی از دی‌ان‌ای باستانی حفظ‌ شده در بافت‌ها در دست داشتیم و از این لحاظ بقایای مومیایی شده چیزی کاملاً نادر است.»
او افزود: «یکپارچگی حیرت‌انگیزی در دی‌ان‌ای این مومیایی وجود داشت به نحوی که مشابهش را در استخوان‌ها و دندان‌های فسیلی باستانی ندیده بودیم. این حفظ شدن دی‌ان‌ای همراه با نمایه متاژنومیکس منحصر به فرد آن به شکل اساسی نشان می‌دهد که چگونه محیط مساعد می‌تواند از زوال و از بین رفتن دی‌ان‌ای و بافت جلوگیری کند.»
معدن نمک چهرآباد در ۷۰ کیلومتری شهر زنجان در ایران قرار دارد. اولین انسان نمکی در سال ۱۳۷۲ در این معدن کشف شد که قدمت آن با استفاده از فناوری کربن-۱۴ حدود ۱۷۰۰ سال تخمین زده شده است.حضور نمک در این معدن و عدم وجود میکروب‌ها و باکتری‌‌های تجزیه‌کننده بدن باعث شده است تا اجساد به صورت طبیعی از تجزیه و فروپاشی در امان بمانند. تا کنون جسد تقریبا سالم ۶ انسان از درون این معدن به دست آمده است.
دکتر کوین جی دالی در این باره گفت: «با استفاده از فناوری‌های نو می‌توانیم بفهمیم که فرهنگ باستانی نگهداری از گوسفندان در ایران در زمان ساسانیان به چه صورت بوده است و دریابیم که مردم ایران در این دوره مصرف گوشت و پشم خود را چگونه مدیریت می‌کردند و روش‌های گله‌داری و پرورش دام آن‌ها با گذر تاریخ به چه نحوی توسعه می‌یافته است. می‌توان گفت نوع ژنتیک گوسفند در میزان مصرف ناحیه‌ای و توسعه تجاری آن زمان تاثیر گذار بوده است.»