با توجه به گزارش منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در مورد میزان اشتغال و نرخ بیکاری در اولین فصل از سال جاری، نرخ بیکاری از 9.7 درصد در زمستان 99 به 8.8 درصد در بهار 1400 رسیده است. در یکسال منتهی به بهار امسال بالغ بر 700 هزار نفر به تعداد شاغلین افزوده شده است. حتی با وجود این افزایش اشتغال، اما هنوز هم سطح اشتغال در کشور بسیار پایین است، طوریکه از هر 10 ایرانی با ارفاق تنها 3 نفر دارای شغل هستند. این عدد در مقایسه با اقتصاد های پیشرفته و رو به جلو بسیار پایین است، این امر نشأت گرفته از نرخ مشارکت اقتصادی بسیار پایین در ایران است. همچنین نرخ بیکاری جوانان در بهار امسال بالغ بر 22 درصد برآورد شده است.
نرخ بیکاری در بهار 1400 حدود 8.8 درصد به ثبت رسیده است، این در حالیست که همین نرخ در بهار سال گذشته 9.8 درصد برآورد شده بود. جمعیت بیکار کشور در بهار 99 حدود 2 میلیون و  هزار 505 نفربوده که این تعداد در حال حاضر به رقم 2 و 291 هزار رسیده است. به بیان دیگر در طول یکسال گذشته 214 هزار نفر از تعداد بیکاران کاسته شده است. نرخ بیکاری فصلی به ثبت رسیده در بهار سال جاری از ابتدای سال 97 تا کنون پایین ترین نرخ بیکاری به ثبت رسیده است.
کم رنگ شدن شوک کرونا به اقتصاد و کنار آمدن اقتصاد با شرایط کرونایی همچنین رونق بخش صنعت در سال 99 را می توان از عمده دلایل کاهش نرخ بیکاری در اولین فصل سال 1400 دانست.
افزایش نرخ بیکاری زنان
نرخ بیکاری مردان در بهار 1400 حدود 7.5 درصد رقم خورده است، این نرخ در فصل مشابه سال قبل 9 درصد به ثبت رسیده بود. بر این اساس جمعیت بیکار مردان حدود یک میلیون 622 هزار نفر برآورد می شود. نرخ بیکاری زنان از 13.7 درصد در بهار 99 به 15.6 درصد در بهار سال جاری رسیده است. در میان اقشار و گروه های مختلف سنی گروه زنان تنها گروهی است که نرخ بیکاری آن در بهار امسال نسبت به بهار 99 افزایش را تجربه کرده است.
طبق روال قبلی نرخ بیکاری مناطق شهری در بهار 1400 از مناطق روستایی بیشتر بوده است. بیکاری در مناطق شهری در اولین فصل از سال جاری 9.6 درصد به ثبت رسیده است. همین شاخص در مورد مناطق روستایی 6.4 درصد بوده است. هر دو شاخص در بهار امسال نسبت به سال 99 کاهش داشته است.
بررسی ها نشان می دهد که نرخ بیکاری جوانان در بهار 1400 در بازه سنی 15 تا 24 سال، 22.1 درصد به ثبت رسیده است. به بیان دیگر میتوان گفت حدودا از میان هر 4 جوان ایرانی در بازه سنی مذکور، یک نفر بیکار است. لازم به ذکر است که این نرخ بیکاری مشمول کسانی می شود که جویای شغل بوده و مایل به کار کردن هستند، به عنوان مثال دانشجویان و دانش آموزانی که مشغول به تحصیل هستند در محاسبات آورده نشده اند. از میان جمعیت جوانان در بازه سنی 18 تا 35 سال نیز نرخ بیکاری 15.6 درصد به ثبت رسیده است. این شاخص بیکاری در بهار سال 99 بالغ بر 16 درصد بوده است.
کاهش نرخ بیکاری همراه با افزایش بیکاران تحصیل کرده
از میان فارغ التحصیلان آموزش عالی که جویای شغل بوده و تمایل به اشتغال دارند نیز 13.4 درصد بیکار هستند. نرخ بیکاری افراد دارای مدرک دانشگاهی در بهار امسال نسبت به بهار 99 حدود 0.1 درصد کاهش داشته است. نکته جالب در مورد بیکاری فارغ التحصلان دانشگاهی اینجاست که علی رغم کاهش نرخ بیکاری در سال جاری نسبت به سال گذشته، تعداد بیکاران افزایش یافته است. به بیان دیگر در بهار 1400 نسبت به بهار 99 حدود 20 هزار به تعداد بیکارانی که دارای مدرک دانشگاهی دارند افزوده شده است.
همانگونه که گفته شد نرخ بیکاری از نسبت تعداد بیکاران به جمعیت جویای شغل و مایل به کار کردن به دست می آید. بر این اساس می توان گفت که کاهش نرخ بیکاری علی رغم افزایش تعداد بیکاران برای فارغ التحصیلان دانشگاهی به این علت رخ داده است که از بهار 99 تا بهار 1400 به افراد جویای شغلی که دارای مدرک دانشگاهی دارند به مقدار قابل توجهی افزوده شده است. به بیان دیگر افزایش در جمعیت فعال اقتصادی(متقاضی کار) در این گروه بیشتر از کسانی بوده که در این بازه بیکار شده اند.
افزایش تعداد شاغلین در 1400
تعداد کل شاغلین کشور در بهار 1400 حدود 23 میلیون و 675 هزار نفر برآورد شده است. این در حالیست که این تعداد در بهار سال گذشته 22 میلیون و 962 هزار نفر بوده است. به بیان دیگر از بهار 99 تا بهار جاری 713 هزار نفر به تعداد شاغلین کشور افزوده است. چنانچه جمعیت کشور را در حال حاضر 85 میلیون نفر در نظر داشته باشیم، تقریبا از هر 10 ایرانی تنها 3 نفر شاغل هستند. این عدد به نسبت کشور های پیشرفته بسیار پایین است. این نکته را هم باید در نظر داشت که در ایران افراد با ساعت کاری اندک در طول هفته نیز شاغل محسوب می شوند، چنانچه قرار باشد نحوه محاسبه افزاد شاغل دقیق تر شود، احتمالا اوضاع سطح اشتغال بدتر نیز خواهد شد.
نزدیک به نیمی از شاغلین در بخش خدمات
حدود 4 میلیون و 249 هزار نفر در بخش کشاورزی شاغل هستند. سهم این بخش از اشتغال کل حدود 17.9 درصد است، این سهم در سال 1400 نسبت به سال 99 کاهش یافته است. بخش خدمات نیز 48.8 درصد از شاغلین کشور را در خود جای داده است، این سهم نسبت به بهار سال 99 بالغ بر یک درصد کاهش داشته است. تعداد شاغلین بخش خدمات حدود 11.5 میلیون نفر برآورد شده است. در میان بخش های اصلی اقتصاد، بخش خدمات بیشترین اثر را بر اشتغال زایی دارد. تعداد شاغلین بخش صنعت در بهار 1400 بالغ بر 7 میلیون و 782 هزار نفر به ثبت رسیده است، سهم صنعت از تعداد شاغلین کل کشور برابر با 33.2 درصد است. این در حالیست که این سهم در بهار سال گذشته 31.8 درصد بوده است. بنابر این علت کاهش سهم بخش کشاورزی و خدمات از شاغلین کل، افزایش سهم بخش صنعت است. بر این اساس می توان گفت که بخش صنعت نسبت به سایر بخش ها در بازه زمانی بهار 99 تا بهار 1400 پر رونق تر و اشتغال زا تر بوده است.