گروه جامعه: عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور با بیان اینکه احترام والدین به حریم خصوصی نوجوان منجر به دریافت حس استقلال در نوجوان از سوی خانواده میشود در عین حال گفت: رمز تلفن همراه نوجوان حریم خصوصی او محسوب نمیشود و والدین این حق را دارند که رمز تلفن همراه نوجوان را بدانند، البته این به آن معنا نیست که والدین حق دارند جزء به جزء فعالیتها و چتها و گفتگوی نوجوان با دوستانش را بخوانند اما میتوانند از کلیات محتوای تلفن همراه نوجوان با خبر شوند.
دکتر آسیه اناری اظهار کرد: والدین پیش از خرید و در اختیار قرار دادن تلفن همراه برای نوجوان باید به او بگویند که تلفن همراه و رمز آن حریم خصوصی نوجوان نیست و پدر و مادر باید رمز گوشی نوجوان را تا حدود سن ۱۷، ۱۸ سالگی داشته باشند. این به آن معنا نیست که والدین حق دارند جزء به جزء محتوای گوشی نوجوان را چک کرده و چت های نوجوان با دوستانش را بخوانند اما باید از کلیات محتوای تلفن همراه او آگاه باشند.
این روانشناس بالینی کودک و نوجوان در تشریح مصادیق حریم خصوصی نوجوانان با بیان اینکه نوجوانها بر قفل کردن در اتاق خود نیز حساساند و تصور میکنند چون اتاق حریم خصوصی آنها محسوب میشود میتوانند در اتاق را قفل کنند، تصریح کرد: اگرچه حریم خصوصی به این معنا است که اتاق نوجوان برای او است و این اتاق میتواند بهم ریخته باشد، به سلیقه نوجوان چیده شود و والدین نمیتوانند بدون اجازه نوجوان کمد او را بگردند و یا بدون اجازه و بدون در زدن وارد اتاقش شوند اما این حریم خصوصی به این معنا نیست که نوجوان میتواند کلید اتاق را داشته و اتاق خود را قفل کند. به والدین توصیه میکنیم کلید را از روی در اتاق بردارند و به طور کلی در دوران نوجوان بهتر است اتاق نوجوان کلید نداشته باشد تا والدین بتوانند به او دسترسی داشته باشند. در عین حال فراموش نکنیم که پیش از ورود به اتاق نوجوان که حریم خصوصی او محسوب میشود حتما باید در بزنیم.
"کنکاش" در چتهای نوجوان با دوستانش ممنوع
این عضو هیئت رییسه انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان معتقد است که اتاق، کمد، چیدمان اتاق، کثیفی و تمیزی اتاق، دفترخاطرات، چت و گفتگوی نوجوان با دوستانش در تلفن همراه همگی حریم خصوصی نوجوان محسوب شده و اگرچه والدین باید از "کلیات" آنها باخبر باشند اما "کنکاش" و جستجوی بیش از حد در جزئیات موارد یاد شده، مصداق ورود به حریم خصوصی نوجوان محسوب شده و منجر به دلخوری، بیاعتمادی و حساسیت بیش از اندازه نوجوان میشود.
لزوم وضع قوانین "خانوادگی" و نظارت "سختگیرانه" والدین بر اجرای این قوانین
وی در عین حال این را هم گفت که والدین نگران نسبت به فعالیت نوجوان خود که تصور میکنند برای جلوگیری از به خطا رفتن نوجوان باید دائما او را چک و تحت نظر داشته باشند، بجای "کنکاش" بیش از اندازه در حریم خصوصی نوجوان بهتر است قوانین کلی و قوانین خانوادگی نظیر ساعت مشخص برای استفاده از اینترنت، قرار دادن تلفن همراه خارج از اتاق خواب هنگام خوابیدن، مدت زمان استفاده از تلفن همراه و... وضع کرده تا تمام اعضا خانواده آنها را رعایت کنند.
این عضو کمیته تخصصی روانشناسی بالینی کودک و نوجوان سازمان نظام روانشناسی، درباره والدینی که به دلیل نگرانی از ارتباطات دوره نوجوانی فرزند خود به نصیحت کردن او روی میآورند، خاطر نشان کرد: نصیحت کردن والدین در دوران نوجوانی کمترین اثر را خواهد داشت و بهتر است والدین از همان ابتدا قوانینی خانوادگی وضع کنند و در صورت عدم رعایت قوانین تبعاتی نیز برای نوجوان در نظر بگیرند. نمیتوان ناگهان برای نوجوان ۱۶ ساله قوانینی وضع کرد. باید قوانین مناسبی برای ساعت خواب و گرفتن گوشی از نوجوان، استفاده از اینترنت و... وضع شود و والدین نسبت به این قوانین بسیار سخت گیر باشند تا اینگونه با دیدن اولین نشانه های نقض قوانین نسبت به آن هوشیاری به خرج دهند.
وی همچنین تاکید کرد که این موارد قوانین خانوادگی هستند و نباید آنها را حریم خصوصی نوجوان دانست. مهم است ما در خانه قوانین خانوادگی داشته باشیم تا این قوانین از اشتباهات نوجوان پیشگری کند. این قوانین باید از سن خاصی در کودکی وضع شود و نمیتوان از نوجوان ۱۶ ساله انتظار رعایت این قوانین را داشت.
نوجوان تمام مسائل خود را به والدین نمیگوید
به گفته اناری، هر چقدر بچهها بزرگ میشوند و به "پیش نوجوانی" و "نوجوانی اولیه" نزدیک میشوند بیشتر به حریم خصوصی نیاز پیدا میکنند و این تصور که والدین فکر میکنند میتوانند از تمام مسائل نوجوان آگاه باشند تصور غلطی است چراکه نوجوان تمام مسائل خود را به والدین نخواهد گفت.
این عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور، افزود: والدین باید بتوانند با رابطه دوستانه و حفظ حریم خصوصی به نوجوان نزدیک شوند و بر اساس رابطه درستی که با او برقرار میکنند شرایطی ایجاد شود که نوجوان برخی مسائل خود را با والدین مطرح کند. در غیر این صورت ما نمیتوانیم برای نزدیک شدن به نوجوان و پی بردن به مسائل نوجوان در کیف و لباس و کمد و اتاق او کنکاش کنیم چراکه این کارها منجر به حساسیت و ناراحتی نوجوان میشود؛ بنابراین هرچه والدین بیشتر رابطه خوبی با نوجوان داشته باشند، نوجوان به آنها بیشتر اطلاعات خواهد داد.
لزوم دریافت حس استقلال از درون خانواده و پرهیز از قدرت نمایی نوجوان به واسطه رفتارهای پر خطر
وی انتقال درست حس "استقلال" از خانواده به نوجوان را از جمله فواید حفظ حریم خصوصی نوجوان توسط والدین دانست و گفت: نوجوانان به حس استقلال نیازمندند و اگر این حس استقلال و "بچه نبودن" را از خانواده بگیرند به دنبال کارهای خطرناک و قدرت نمایی در بیرون از خانواده نمیروند، هرچقدر والدین به حریم خصوصی نوجوان احترام بگذارند و به او اجازه دهند درباره اتاق و وسایلش تصمیم بگیرد، حس "بزرگ شدن" و استقلال را از درون خانواده به نوجوان منتقل خواهند کرد و دیگر نوجوان به این نیاز نخواهد داشت که از طریق همسن و سالان خود و با رفتارهای پر خطر در بیرون از خانواده حس بزرگ شدن و استقلال پیدا کنند. درواقع حریم خصوصی نوجوان مترادف با بزرگ شدن و حس استقلال در نوجوان است.
به گفته وی، درمواقعی که والدین نگران ارتباطات و فعالیت نوجوان هستند این حق را دارند که در وسایل و تلفن همراه او "کنکاش" کنند اما این "کنکاش" نباید به صورت علنی و محسوس باشد بلکه باید غیر مستقیم انجام شود تا از بیاعتمادی نوجوان جلوگیری شود.اناری همچنین افزود: والدین در صورت آگاهی از عمل و رفتار غلط نوجوان نباید اصطلاحا بهم بریزند و کار خطای نوجوان را به رویش آورند بلکه باید خود را کنترل کرده، بر احساسات خود مسلط بوده و غیر مستقیم از طریق شخص سوم قابل اعتمادی نظیر دوست خانوادگی، عمو، خاله و یا یک روانشناس درباره آن عملکرد اشتباه با نوجوان صحبت کنند.
نوجوانانی که حریم خصوصی آنها نقض شده و در ۲۰ سالگی به دنبال اشتباهات نوجوانیاند
این روانشناس کودک و نوجوان تاکید کرد: بعضا برخی خانوادهها آنقدر حریم خصوصی نوجوانان خود را نقض میکنند که این نوجوانان پس از رسیدن به سن ۲۰ سالگی در پی انجام رفتارهای نوجوانان هستند. درواقع بعضا جوانان ۲۰ ساله دانشجو در پی انجام اشتباهات نوجوانان ۱۴ ساله هستند. بنابراین با دادن حریم خصوصی به نوجوانان میتوانیم این کمک را به آنها کنیم که نوجوانان به موقع بزرگ شده، نوجوانی کرده و از نوجوانی بگذرند و در انتهای نوجوانی کارهای ابتدای نوجوانی را انجام ندهند. درواقع هرچقدر این حریم خصوصی در محیط خانواده بیشتر رعایت شود نوجوان بیشتر به بلوغ و پختگی میرسد.
نگرانی خود را از طریق شخص سوم با نوجوان مطرح کنید
نصیحت ممنوع
اناری در پایان سخنان خود تاکید کرد: اگر والدین نسبت به دوستان نوجوان احساس خطر میکنند نباید مستقیم این مساله را به نوجوان بگویند. بهتر است در این موارد موضوع را از طریق یک شخص سوم مورد اعتماد به نوجوان منتقل کرد چراکه نصیحت جواب نمیدهد و نوجوان از ما باهوش تر است و به هدفش میرسد. والدین باید نوجوان را از کودک تمیز دهند، دست از سرزنش او بردارند، او را با القاب مثبت صدا کنند، بیش از اندازه بر درس خواندن نوجوان تاکید نکنند و توانمندی دیگر او را هم ببینند. لازم است پدر و مادر در ارتباط با قوانین خانوادگی و تربیت نوجوان تقریبا هم سو با هم باشند و رابطه خوبی با هم داشته باشند تا اینگونه بتوانند نوجوان را کنترل کرده و رابطه خوبی با او برقرار کنند که این کنترل غیر مستقیم بر مبنای رابطه مثبت والدین و نوجوان برقرار میشود.