ژنرال سمیع سادات، در مقالهای برای روزنامه «نیویورک تایمز»، چهارشنبه 25 اوت 2021، نوشت که سه عامل اصلی باعث فروپاشی ارتش افغانستان شد: اول، توافق آمریکا با طالبان در دوحه در فوریه 2020؛ دوم، قطع پشتیبانی لجیستیک و توقف تدارکات تجهیزاتیِ آمریکا و دیگر متحدان غربی از ارتش افغانستان؛ سوم، فساد گسترده در دولت اشرف غنی، رئیسجمهوری پیشین افغانستان، که رهبری نظامی کشور را نیز در بر گرفت. توافق ترامپ با طالبان، با محدود کردن عملیات تهاجمی نیروهای آمریکا و متحدانش علیه طالبان، شرایط روی زمین را تغییر داد. پس از قطع حمایت هوایی ایالات متحده از ارتش و نیروهای امنیتی افغانستان، طالبان جسور شده و بر تحرکات خود افزودند. هنگامی که جو بایدن رئیسجمهوری آمریکا، در ماه آوریل تأیید کرد که به توافق ترامپ پایبند خواهد ماند و نیروهای آمریکایی را از افغانستان خارج خواهد کرد، سقوط افغانستان آغاز شد.
عمده هفدههزار نفر پیمانکار غربی که به تجهیزات ارتش افغانستان رسیدگی میکردند، تا ماه ژوئیه از این کشور خارج شدند. این به این معنی بود که اگر برای جنگندهای، هلیکوپتر بلکهاکی، هواپیمای حمل و نقلی، یا پهپادی نظارتی نقص فنی پیش میآمد، به طور کامل زمینگیر میشد و بلااستفاده میماند. وقتی پشتیبانی هوایی از بین رفت و مهمات هم تمام شد، ارتش برتری خود در برابر طالبان را از دست داد.
به گفته این مقام ارشد امنیتی اسبق افغانستان، خروج شتابزده و کامل بایدن فقط أوضاع را بدتر کرد. طالبان که از آمریکاییها تاریخ خروج مشخصی دریافت کرده بودند، و احساس میکردند که آمریکا تحت هر شرایطی أراده مقابله با آنها را ندارد، و هیچگونه واکنش نظامی به حملات آنها نشان نخواهد داد، گستاخ شده و به تعرضات خود به سوی ارتش افزودند. سادات معتقد است که بسیاری از رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی افغانستان، نه به اعتبار «کاردانی»شان، که تنها به هوای «روابط»شان در مقام خود قرار گرفته بودند. این انتصابها اثرات مخربی بر ارتش داشت، زیرا فرماندهان که عموما فاقد تجربه نظامی بودند، نمیتوانستند در میدان جنگ موثر عمل کنند، یا به افرادی که قرار بود جان خود را به خطر بیندازند انگیزه و اعتماد بدهند.
سادات مقاله خود برای «نیویورک تایمز» را با تاکید بر این موضوع به پایان میبرد که «این فقط جنگ افغانستان نبود؛ بلکه جنگی بینالمللی بود که ارتشهای بسیاری از کشورهای دنیا در آن شرکت داشتند. غیرممکن بود که تنها یک ارتش – ارتش ما – کار را بر عهده گرفته و به پایان ببرد. چیزی که اتفاق افتاد یک شکست نظامی بود، اما در درجه اول ریشه در شکستی سیاسی داشت. سیاستمداران به ما خیانت کردند.»