گروه بین الملل: طالبان سرانجام سه هفته پس از سقوط کابل، کابینه موقت امارت اسلامی خود را معرفی کرد؛ کابینهای شامل افراطگرایان سرشناسی که در لیست سیاه و تحت تعقیب آمریکا قرار دارند و برای ارائه هرگونه اطلاعاتی که به بازداشت آنها کمک کند، جوایز چندینمیلیوندلاری تعیین شده است. این چهرهها اکنون با خروج ایالات متحده از افغانستان، مهمترین سمتهای نظامی و امنیتی امارت اسلامی طالبان را در اختیار دارند و ایالات متحده و متحدان غربیاش باید با این چهرهها همکاری کنند.
کابینه معرفیشده طالبان هیچ نکته عجیبی نداشت و شبهنظامیان افراطگرای طالبان که ادعای «حضور تمام قومیتها در امارت جدید» را مطرح کرده بودند، نشان دادند که حضور در کابینه تنها سهم گروه پیروز است و دیگران سهمی از قدرت نخواهند داشت. همانطور که انتظار میرفت، کابینه طالبان نه وزارت بهداشت دارد و نه امور زنان و به جای آنها، وزارتخانه جدیدی به نام امر به معروف و نهی از منکر ایجاد شده است.
با اینکه به گفته ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان که بهعنوان معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ منصوب شده، کابینه فعلی بهعنوان «کابینه موقت» معرفی شده است، اما انتظار نمیرود ترکیب این کابینه در آینده تغییر چندانی داشته باشد.
در همین حال، جبهه مقاومت به رهبری احمد مسعود، در واکنش به معرفی اعضای کابینه طالبان، اعلام کرد بهزودی پس از مشورت با شخصیتهای سیاسی و متخصص، ساختار «حکومت انتقالی مردمسالار و پاسخگو» را اعلام میکند.
در اعلامیه جبهه مقاومت، تشکیل کابینه از سوی طالبان، «غیرقانونی و نماد بارز دشمنی طالبان با مردم» توصیف شده است. این جبهه، مردم را به مقاومت و ایستادگی در برابر طالبان ترغیب کرده و حکومت جدید را «تهدیدی برای ثبات افغانستان، منطقه و جهان» خوانده است.
چهرههای شاخص کابینه طالبان
ملامحمدحسن آخوند، رئیسالوزرا
در صدر این فهرست «ملامحمدحسن آخوند» از افراد تحت تعقیب پلیس فدرال آمریکا و یکی از بنیانگذاران گروه طالبان قرار دارد که بهعنوان «رئیسالوزرا» یا نخستوزیر منصوب شده است.
ملامحمدحسن آخوند که اهل قندهار، خاستگاه طالبان، است به مدت ۲۰ سال رئیس شورای رهبری طالبان، قدرتمندترین نهاد تصمیمگیری طالبان بوده و یک رهبر مذهبی است تا نظامی. ملاحسن در دهههای اخیر از چهرههای نزدیک به هبتالله آخوندزاده بود.
به گفته طالبان، ملاحسن در امارت قبلی آنها در افغانستان در سمتهای مهمی مشغول به کار بوده است. او در امارت اول طالبان در سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ وزیر خارجه بود و بعد در دوره نخستوزیری ملامحمد ربانی، بهعنوان معاون نخستوزیر فعالیت کرده است.
ملاعبدالغنی برادر، معاون رئیسالوزرا
ملاعبدالغنی برادر، شریک بنیانگذار طالبان، بهعنوان معاوناول رئیسالوزرا تعیین شده است. برادر در سال ۲۰۱۰ در جریان عملیات مشترک آمریکا و پاکستان بازداشت و تا سال ۲۰۱۸ در پاکستان زندانی بود. او در چارچوب مذاکرات صلح میان آمریکا و طالبان در زمان دولت باراک اوباما، رئیسجمهوری اسبق آمریکا، از زندان آزاد شد و سرپرستی تیم طالبان در مذاکرات را بر عهده داشت. ملابرادر که ۴۵ سال دارد، یکی از چهارنفری است که در سال ۱۹۹۴ گروه طالبان به رهبری ملاعمر را تأسیس کردند.
پیروان طالبان از ملابرادر بهعنوان یکی از مغزهای متفکر این گروه یاد میکنند. او در مدارس پاکستان تعلیمات دینی خوانده و مدتی در گروه طالبان جنگیده است. ملابرادر پس از سقوط امارت اسلامی طالبان، شورای کویته، مهمترین تشکل طالبان پس از سقوط این گروه را رهبری میکرد. از ملابرادر بهعنوان گزینه اصلی رهبری امارت طالبان یاد میشد، اما مخالفت شبکه حقانی و درگیری خونین اخیر این شبکه با حامیان ملابرادر، باعث شد برای کاهش تنش درونی، او بهعنوان معاون نخستوزیر منصوب شود.
ملابرادر از قوم پوپلزی، یکی از قبایل قندهار است که پیش از این نیز در پستهای معاونت ملاعمر و معاونت وزارت دفاع طالبان کار کرده است. گفته میشود زمانی که ملابرادر در زندان اطلاعات نظامی پاکستان (آیاسآی) به سر میبرد، حامد کرزی، رئیسجمهوری اسبق افغانستان، برای رهایی او از زندان تلاشهای زیادی کرد؛ زیرا او را فردی میانهرو و صلحطلب میدانست.
سراجالدین حقانی، سرپرست وزارت کشور
سراجالدین حقانی یکی از سران شبکه تروریستی حقانی است که آمریکا برای او جایزه پنج میلیون دلاری تعیین کرده است. این شبکه ازجمله گروههای تحت تحریم آمریکا در پاکستان و افغانستان محسوب میشود. سراجالدین حقانی که با القاعده (که در فهرست گروههای تروریستی و مسئول حملات ۱۱ سپتامبر است) روابط نزدیک دارد، اکنون در رأس سازمانی همتراز با اداره تحقیقات فدرال آمریکا قرار گرفته است.
در فهرست افراد تحت تعقیب اداره تحقیقات فدرال آمریکا، آمده که «حقانی به دلیل ابهاماتی درباره حمله ژانویه ۲۰۰۸ به هتلی در کابل که در آن شش نفر ازجمله یک آمریکایی کشته شدند، تحت تحقیب است. باور ما بر این است که او در حملات برونمرزی علیه آمریکا و نیروهای ائتلاف در افغانستان نقش هماهنگی و مشارکتی داشته است. او احتمالا در طراحی اقدام به سوءقصد علیه حامد کرزی، رئیسجمهوری اسبق افغانستان در سال ۲۰۰۸ نیز مشارکت داشته است».
سراجالدین متولد ۱۹۷۳ و پسر جلالالدین حقانی، یکی از رهبران شناختهشده مجاهدین در جنگ علیه شوروی سابق و از قوم غلجایی است. شبکه حقانی از خطرناکترین گروههای شبهنظامی طالبان محسوب میشود و رابطهای نزدیک با سازمان اطلاعات ارتش پاکستان دارد.
ملامحمد یعقوب، سرپرست وزارت دفاع
ملایعقوب، فرزند ملاعمر، بنیانگذار و فرمانده طالبان، در سمت سرپرست وزارت دفاع قرار گرفته است. او در سال ۱۹۹۱ متولد شده و در کراچی پاکستان در رشته علوم دینی تحصیل کرده است. نام ملایعقوب پس از انتشار خبر مرگ ملاعمر در سال ۲۰۱۵ در رسانهها منتشر شد و نخستینبار به رسانهها گفت پدرش ملاعمر به مرگ طبیعی از دنیا رفته و با این سخنان به گمانهزنیها درباره کشتهشدن ملاعمر پایان داد.
ملایعقوب در ۲۰۱۶ پس از انتخاب هبتالله آخوندزاده به رهبری طالبان، بهعنوان مسئول کمیته نظامی در ۱۵ استان افغانستان تعیین شد و همچنین بهعنوان عضو شورای تصمیمگیری طالبان شناخته شد. او در سال ۲۰۲۰ در سمت رهبر کمیسیون نظامی طالبان معرفی شد؛ جایگاهی که او را مسئول عملیات نظامی این گروه کرد. هبتالله آخوندزاده به دلیل احترامی که برای ملاعمر قائل است، توجه ویژهای به پسر او دارد و اختیاراتی که در سالهای اخیر به او داده، همتراز یک فرمانده کل نیروهای نظامی است.
امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه
امیرخان متقی ازجمله شخصیتهای مهم طالبان و مسئول اداره امور در شورای وزیران بوده و در دوره حاکمیت قبلی این گروه بهعنوان وزیر اطلاعات و فرهنگ نیز در قدرت حضور داشته است. او در تحکیم قدرت نظامی و سیاسی طالبان در سراسر کشور نقش مهمی داشته است. در سال ۱۹۹۷ پس از سقوط مزارشریف، متقی رهبری نیروهای طالبان را در منطقه شمال بر عهده و در تصرف استان قندوز نقش داشت.
متقی پیش از این بهعنوان رئیس ارشاد و تبلیغ طالبان فعالیت میکرد. متقی یکی از اعضای تیم مذاکرهکننده با آمریکا در قطر بود، اما پس از بروز اختلاف میان شبکه حقانی و طالبان، او به همراه هفت نفر دیگر از تیم مذاکره کنار گذاشته شدند. سرپرست وزارت خارجه طالبان نیز رابطه نزدیکی با پاکستان دارد.
عبدالحق وثیق، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ
عبدالحق وثیق ۴۸ساله و در شهرستان خوگیانی استان غزنی افغانستان زاده شده است. او در دوره قبلی حاکمیت گروه طالبان بهعنوان معاون اطلاعات این گروه ایفای نقش میکرد و پس از سقوط حاکمیت این گروه در حمله آمریکا، در ولایت غزنی دستگیر و به گوانتانامو منتقل شد. وثیق به همراه سه عضو دیگر کابینه طالبان در دوره ریاستجمهوری باراک اوباما با یک نظامی آمریکایی در بند طالبان معاوضه شدند.
وثیق در مدرسه دینی ضیاءالمدارس کویته پاکستان آموزش دیده و پس از تصرف کابل از سوی گروه طالبان در سال ۱۹۹۶، به قاری احمدالله، رئیس وقت دستگاه اطلاعات طالبان، نزدیک و معاونش شد. وثیق ارتباطی مستقیم با ملاعمر و حزب اسلامی گلبدین حکمتیار داشت.
از وثیق بهعنوان فردی نام برده شده که در جریان تلاشهای طالبان برای اتحاد گروههای تندرو و هماهنگی آنها با طالبان نقش کلیدی داشته است. ذبیحالدین مجاهد یکی دیگر از چهرههای کلیدی طالبان نیز بهعنوان معاون عبدالحق وثیق در وزارت اطلاعات منصوب شده است. مجاهد فعالیت گستردهای در شبکههای اجتماعی دارد و سخنگوی اصلی طالبان در این رسانهها به شمار میآید.
عبدالسلام حنفی، معاون نخستوزیر
ملاعبدالسلام حنفی عضو دفتر سیاسی طالبان در قطر و مذاکرهکننده ارشد این گروه در یک دهه گذشته بوده است که از قوم ازبک است و نقش پل ارتباطی مهمی را بین طالبان و ازبکهای افغانستان و برخی کشورهای ترکتبار آسیای مرکزی ایفا کرده است.
عبدالسلام حنفی حدود ۵۲ سال پیش در شهرستان درزاب در استان شمالی فاریاب به دنیا آمده و مانند هزاران کودک دیگر افغانستان و رهبران طالبان، در مدرسه حقانیه که ملاعمر و جلالالدین حقانی نیز در آن درس خوانده بودند، درس دینی خوانده است. عبدالسلام حنفی بهعنوان معاون دوم ملاحسن رئیس دولت طالبان منصوب شده و تنها ازبکی است که در کابینه طالبان حضور دارد.
شیرمحمدعباس استانکزی، معاون وزیر خارجه
شیرمحمدعباس استانکزی، متولد استان لوگر در شرق افغانستان است که از دانشکده نظامی کابل فارغ شده و در آکادمی نظامی هند نیز دوره تکمیلی نظامی را گذرانده است. شیرمحمدعباس استانکزی در دوران حکومت اول طالبان، معاون وزیر خارجه و مدتی نیز معاون وزیر بهداشت بوده است.
او نیز در تیم مذاکرهکننده طالبان در دوحه از افراد مطرح بوده و زمانی هم ریاست این گروه را بر عهده داشت.
برخی منابع در افغانستان بارها تصاویر او را در کنار محمد اشرفغنی، رئیسجمهور فراری و زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه آمریکا در امور افغانستان، منتشر کرده و از آنها بهعنوان همکلاسیهای دانشگاه آمریکایی بیروت نام بردهاند. عباس استانکزی بهعنوان معاون وزارت خارجه در دولت طالبان منصوب شده است.
عبدالحکیم حقانی، سرپرست وزارت دادگستری
عبدالحکیم حقانی متولد قندهار و از پشتونهای درانی و از قوم اسحاقزی است و گفته شده از دوستان نزدیک ملاعمر، رهبر پیشین این گروه به حساب میآید و در تشکیل گروه طالبان هم نقش مهمی داشته است. نام عبدالحکیم حقانی پس از انتخاب او بهعنوان رئیس تیم مذاکرهکننده طالبان با هیئت کابل رسانهای شد و ریاست این هیئت را در دوحه بر عهده گرفت.
قاری فصیحالدین، فرمانده ارتش
قاری فصیحالدین از تاجیکهای ولایت بدخشان و یکی از مهمترین فرماندهان جنگی گروه طالبان است و در دورههای گذشته بهعنوان استاندار خودخوانده طالبان انجام وظیفه کرده است. در حمله به استان پنجشیر، او فرماندهی نیروهای طالبان را بر عهده داشت و خبر کشتهشدنش نیز منتشر شد، اما ذبیحالله مجاهد آن را تکذیب کرد. فصیحالدین تنها تاجیکتباری است که در کابینه جدید طالبان حضور دارد.