طب‌سنتی و طب‌اسلامی؛شبه علم‌هایی به ضرر مردم و به کام‌کاسبان‌سلامت

گروه جامعه: ویروس کرونا و ناشناخته ماندن آن این فرصت را برای برخی از افراد فراهم کرد تا به تبلیغ افکار و شیوه‌های من درآوردی برای درمان این بیماری روی بیاورند؛ تبلیغ گلاب و روغن بنفشه از سوی افرادی مانند روازاده و تبریزیان نیز از این دست موارد بود.

خسارت‌های «شبه علم» تنها متوجه مردم عادی نبوده است بلکه حتی موجب قربانی شدن چهره‌های نظام شده است. فرزند آیت‌الله هاشمی شاهرودی نیز اخیرا در گفت‌وگویی بر این امر صحه می‌گذارد که رئیس اسبق قوه قضاییه علی‌رغم توصیه رهبری مبنی بر تداوم درمان و عمل به توصیه پزشکان روز، به درمان از طریق طب اسلامی روی آورده و جان خود را از دست می‌دهد.

ابراز نگرانی انجمن‌های علمی پزشکی
در روز‌های گذشته نامه‌ای از سوی انجمن‌های علمی به مجلس شورای اسلامی و وزارت بهداشت ارسال شد که در آن نسبت به طرح تشکیل طرح سازمان طب اسلامی - ایرانی و طرح تشکیل سازمان نظام طب مکمل جمهوری اسلامی ایران ابراز نگرانی کردند.

این افراد در نامه خود که تشکیل این سازمان‌ها را توسعه «شبه علم» قلمداد کردند و نوشتند: «استناد به هر رویکردی که بیشتر به ارتقای سلامت مردم کمک کند و هم‌زمان از مضرات کمتری برخوردار باشد (هزینه- فایده بالاتر) در اولویت است. در جهان پزشکی، هم‌اکنون «طب مبتنی بر شواهد» رویکردی است مقبول و مورد اجماع؛ به این معنا که در هر زمان «بهترین شیوه‌های درمان» بر پایه آخرین مستندات در اولویت قرار می‌گیرند.

انجمن‌های پزشکی در ایران، مانند سایر انجمن‌های معتبر علمی در جهان، هیچ مخالفتی با درمان‌های گیاهی یا هر درمان دیگری که بر مبنای رویکرد مذکور دارای اولویت برای ارایه به نیازمندان باشد ندارند. اما آنچه به جد نادرست و مورد مخالفت انجمن‌های علمی است، عملکرد بسیاری از دست‌اندرکاران در ارائه، تبلیغ و ترویج نظریه‌ها یا شیوه‌های درمانی بدون در نظر داشتن شواهد علمی و اولویت عملی بر مبنای شواهد است؛ در این مورد جوامع علمی تفاوتی میان اعضای خود و سایرین قایل نیستند.»

در بخش دیگری از این نامه آمده است: «دادن مجوز طبابت (تشخیص و درمان) به افراد غیرپزشک و بها دادن به تجربه غیرعلمی و غیرحرفه‌ای افراد اقدامی کاملا غیراخلاقی، غیرحرفه‌ای و غیرمنطقی است. دوپاره‌کردن پزشکی به طب سنتی و طب نوین، مستمسکی جهت ایجاد جایگاه مداخله تشخیصی و درمانی برای افراد بدون صلاحیت شده است. شیوه‌های تشخیص و درمان، چه سنتی و چه نوین، باید تابع اصول علمی روز باشد و اثربخشی خود را با روش‌شناسی قابل‌قبول به اثبات رسانده باشد و تنها در این صورت است که می‌توان مسوولیت تایید مداخلات تشخیصی و درمانی در حفظ سلامت مردم را پذیرفت.امضاکنندگان این نامه به ارایه دو طرح مذکور به‌شدت معترضند و تصویب آن را عامل انشقاق در مدیریت خدمات سلامت، به مخاطره افتادن سلامت مردم و هتک حیثیت نظام آبرومند سلامت جمهوری اسلامی ایران می‌دانند.»

تهدید به برخورد قاطع با جریان‌های شبه علم
مخالفت انجمن‌های علمی با مداخلاتی که شواهد علمی ندارند روز گذشته در سخنان سید موید علویان رئیس سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ نیز مورد تأکید قرار گرفت. علویان حتی افرادی را که به تبلیغ و ترویج شبه علم‌هایی مانند انرژی درمانی و ... می‌پردازند تهدید به برخورد قاطع کرد.

توسعه شبه علم به قیمت جان مردم
محمدرضا اسدی، عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ، با اشاره به نامه اخیر انجمن‌های علمی پزشکی کشور در مخالفت با تأسیس سازمانی به نام «نظام طب سنتی» اظهار کرد: انجمن‌های علمی پزشکی سال گذشته نیز نامه‌ای در این رابطه نوشتند که هدف از این دو نامه دفاع از سلامت مردم و جلوگیری از تشتت سازمان‌های متولی امر در این رابطه بود چرا که موازی کاری در این زمینه سلامت مردم را مورد هدف قرار می‌دهد.
وی افزود: حفظ و صیانت از سلامت مردم بر دوش وزارت بهداشت است و انجمن‌های علمی پزشکی نیز به عنوان یک گروه متخصص سعی دارند سخنگو و مدافع جامعه هدف و صنف خودشان باشند؛ لذا درخواست انجمن‌های علمی پزشکی کشور این است که نسبت به درخواست تشکیل سازمان نظام طب سنتی یا هر اسم دیگری تجدیدنظر صورت گیرد.

عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ در ادامه اظهار کرد: در این مورد که طب ایرانی پایه‌ای از دانش پزشکی روز است شکی نیست. علم روز تغییرات بسیار گسترده‌ای داشته و به لحاظ محتوایی دچار دگردیسی شده است به گونه‌ای که بسیاری از مشکلات امروز با نسخه سال‌های گذشته قابل جبران نیست.

وی با اشاره به اقدامات وزارت بهداشت برای آکادمیک کردن طب سنتی اظهار کرد: در این راستا وزارت بهداشت برای احیای طب ایرانی بر اساس یک طب مبتنی بر شواهد اظهار کرده و از فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی دعوت کرد تا جهت گرفتن تخصص در رشته طب ایرانی وارد دانشکده‌های طب سنتی شوند.نایب رئیس انجمن علمی کار درمانی، اظهار کرد: آنچه به نام «طب اسلامی» مطرح می‌شود را حتی مراجع بزرگ رد کرده‌اند و بیانات شفافی در این رابطه دارند.

اسدی تأکید کرد: با ایجاد سازمانی موازی تشتت آرا در تصمیماتی می‌شود که در جهت سلامت مردم است و آن را به خطر می‌اندازد. این موضوع حتی در یک مجموعه هم خطرناک است چه برسد به اینکه بین دو مجموعه باشد و یکی از آن‌ها مجموعه‌ای باشد که احتمال نفوذ افرادی با تفکرات غیر علمی در آن زیاد است.

وی با اشاره به اینکه حتی جامعه نیز دچار تزلزل تصمیم برای انتخاب بهترین شیوه حفظ سلامت خود می‌شود، تأکید کرد: افرادی که می‌خواهند این شیوه را برای مداخلات پزشکی پیش بگیرند باید ادله و شواهد کافی را برای این موضوع در مراجع علمی مطرح کنند نه اینکه آن را در رسانه‌ها و فضای مجازی نشر دهند که این موضع نیز یک خطر برای مردم است.

عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ اظهار کرد: امیدوارم نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی در جهت حفظ سلامت عامه مردم در رابطه با تشکیل این سازمان بازنگری کنند. تصمیم درست در این رابطه بسیار حیاتی است.

اسدی بیان کرد: پیشنهاد کنندگان این قضیه باید نخست بیایند پیشنهادات مبتنی بر شواهد خود را مطرح کنند و آنچه تأیید شد تحت لوای وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی پیش ببرند نه اینکه به صورت مستقل عمل کنند.وی با بیان اینکه پیشنهاد تشکیل «سازمان نظام طب سنتی» یا بیان هر بحث علمی باید در مجامع علمی مطرح شود، گفت: رد و دلایل این موضوع باید به وسیله استدلال علمی باشد نه مطرح کردن و موج سواری در فضای مجازی و ایجاد فشار‌های سیاسی بر آن تا سلامت مردم دچار آسیب نشود.

عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ با بیان اینکه موج سازی در جامعه موجب خسارت‌های جانی در جامعه می‌شود، گفت: موج سازی موجب می‌شود تا در بین افراد نیازمند درمان تردید به وجود بیاید و این موضوع به قیمت جان آنان تمام می‌شود.اسدی در پایان خاطرنشان کرد: این افراد با استفاده از اطلاعات و آگاهی کم برخی خانواده‌ها پیشنهاداتی را به آن‌ها مطرح کرده و خانواده‌ها نیز قبول می‌کنند و متأسفانه شواهدی مبتنی بر خسارت‌های این مدعیان به معلولان وجود دارد.