گروه جامعه:یک روانشناس در مورد زیانهای سیگار و همچنین انواع روشهای ترک آن توضیحاتی داد.سیگار امروزه در زندگی بسیاری از افراد چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم وجود دارد.در این گزارش در گفتگو با نرگس کارآموز روانشناس بالینی سیگار و ترک آن را از جنبههای مختلف برسی کرده ایم.
آیا سیگار نکات مثبتی دارد؟
سیگار با داشتن نیکوتین مرکز پاداش نقاط آلفای سیستم عصبی را تحریک میکند و با افزایش سطوح تنظیم کننده عصبی نظیر دوپامین، نوراپینفرین و افیونیهای درون زاد، باعث کم شدن اضطراب، افزایش تمرکز میشود. همچنین سیگار با افزایش دوپامین میتواند علائم افسردگی را کمتر کند.
نکات منفی سیگار چیست؟
سیگار کشین به صورت مستقیم با شمار بسیاری از سرطانها نظیر سرطان ریه، دهان، گلو، مثانه و مری ارتباط دارد. همچنین سیگار باعث رسوب و در نهایت انسداد رگهای خونی است. سیگار سالانه مسبب مرگ حدود پنج میلیون در دنیا است و ممکن است باعث بیماریهایی نظیر برونشیت، عفونتهای تنفسی، و ناتوانی جنسی منجر شود و در بانوان باردار میتواند آسیبهای جبران ناپذیری روی جنین بگذارد. کودکانی که مادران آنهای در طول بارداری سیگار میکشند در معرض خطر اختلالات نقص توجه، بیش فعالی و سندروم مرگ ناگهانی نوزاد قرار دارند. همچنین مطالعات نشان داده است که هفتاد درصد از مردان و شصت درصد از زنان جوان که دارای جایگاه اجتماعی پایینی هستند رو به سیگار میآورند.
آیا میتوان سیگار را کم و کنترل شده مصرف کرد؟
وقتی به مرور زمان فردی به سیگار وابسته میشود بدن مواد موجود در سیگار را به کارکرد طبیعی بافتهای خودش تبدیل میکند. افرادی که مصرف تنباکو دازند از نظر جسمی به آن وابسته میشوند و نیکوتین باعث واکنشهای فیژیولوژیک مختلفی نظیر افزایش هشیاری، فشار خون، ضربان قلب میشود. البته این آثار تنها تا زمانی در بدن رخ میدهند که نیکوتین در جریان خون وجود داشته باشد و با خارج شدن جریان خون این آثار از بین میروند. بدن بعد از استفاده از نیکوتین در مقابل آن مقاوم میشود و بنابراین برای گرفتن تاثیر قبلی باید از مقدار سیگار بیشتری نسبت به قبل استفاده کرد؛ و این روند ممکن است باعث اعتیاد شود.
۱-دارودرمانی
یکی از روشهای ترک سیگار دارو درمانی است. در این روش داروی بوپروپیون توسط روانپزشک تجویز میشود و باید طبق پروتکل تجویزی روانپزشک مصرف شود.
۲-برچسب یا قرصهای نیکوتین
در این روشهای نیکوتین از طریق چسب یا قرص به فرد میرسد و باعث میشود افراد بدون شوک سنگین ترک نیکوتین را نداشته باشند و بدون مصرف سیگار آرام آرام به سوی پاکی حرکت کنند.
۳-رفتار درمانی
روانشناسها برای ترک سیگار از این روش استفاده میکنند از تکنیکهایی که در این روش استفاده میشود میتوان شرطی سازی کلاسیک، راهکار انزجاری، راهبرد مهارت خود، جانشین سازی پاسخ و قرار داد وابستگی اشاره کرد. یکی دیگر از روشهایی که میتواند بسیار ترک سیگار مفید باشد تکنیک سیگار کشیدن سریع است. در این روش از مراجه خواسته میشود در زمان خاصی بی وقفه سیگار بکشند و تا جایی پیش بروند که دیگر توان سیگار کشیدن نداشته باشند، نتیجه این عمل احساس ناخوشایندی است که در فرد به وجود میآید و این حس در ترک سیگار میتواند کمک کننده باشد.
در حال حاضر حدود سی درصد از افراد سیگاری در سال اقدام به ترک میکنند، ولی تنها ۱۹ درصد از آنها در این مورد موفق هستندو افرادی که روزانه کمتر از یک پاکت سیگار میکشند، انگیزه درونی قویای برای ترک دارند، عوارض سیگار را به خوبی میشناسند، اطرافیان آنها افراد سیگاری نیستند و اضطراب و استرس کمتری دارند، در ترک سیگار موفقتر هستند.