گروه اقتصادی: پسته یکی از اقلام مهم صادراتی ایران است که عوامل متعددی بر روی قیمت آن تاثیرگذار میباشند و با توجه به صادراتی بودن این محصول مهمترین عامل تعیین کننده قیمت آن نرخ ارز میباشد.
تاثیر نوسانات ارزی در اقتصاد کشور بر روی قیمت کالاهایی که بازار مصرف خارجی دارند بسیار بیشتر احساس میشود که قیمت مهمترین کالاهای تولیدی و صادراتی ایران از جمله
پسته نیز همگام با نوسانات ارزی دچار تغییرات عمده میشود.
پسته از جمله خشکبار مقوی و پرطرفدار در کشور است که سالانه در مقادیر انبوه تولید میگردد. بعد از کشور آمریکا، ایران به عنوان دومین تولیدکننده پسته در جهان به شمار میرود و سالانه مقادیر بالایی از این محصول را به سایر نقاط جهان صادر میکند که در زمینه صادرات، ترکیه به عنوان نزدیکترین رقیب ایران محسوب میشود. با توجه به اقلیم مناسب ایران بسیاری از استانها در زمینه تولید پسته فعالیت دارند که شهرهای کرمان، رفسنجان و خراسان از تولیدکنندگان عمده این محصول به شمار میروند. سطح زیرکشت پسته در ایران حدودا ۴۰۰ هزار هکتار میباشد که ۱۸۰ هزار تن محصول از آن برداشت میگردد. پسته یکی از اقلام مهم صادراتی ایران است که عوامل متعددی بر روی قیمت آن تاثیرگذار میباشند و با توجه به صادراتی بودن این محصول مهمترین عامل تعیین کننده قیمت آن نرخ ارز میباشد. با توجه به اینکه نرخ ارز در مدت زمان گذشته نوسانات زیادی داشته است قیمت پسته نیز در بازارهای داخلی دستخوش تغییرات شده است.
در سالهای اخیر افزایش سطح زیر کشت و تولیدات داخلی این محصول سبب شده است که صادرات پسته افزایش پیدا کند و به یک کالا مهم در رونق چرخه اقتصاد کشور تبدیل شود. پسته در انواع مختلف تازه با پوست یا خشک شده به خارج از ایران صادر میگردد و کشورهای مختلف با توجه به نوع نیاز و مصرف خود انواع مختلف آن را خریداری میکنند. از آنجا که تجارت پسته سبب ارزآوری خوبی به کشور میشود تلاش میشود با ارائه راهکارهایی سطح تولیدات داخلی و صادرات این محصول در عرصه بینالملل را افزایش داد. در نظر داشته باشید که با توجه به اینکه میزان تولیدات پسته در آمریکا بیشتر از ایران است ولی به دلیل مصرف بالا این محصول در آمریکا، ایران به عنوان بزرگترین صادرکننده این محصول در جهان به شمار میرود ولی در سالهای گذشته به دلیل افزایش تولیدات پسته در چین، این کشور در آینده به یکی از رقبا سرسخت این محصول شناخته میشود.
پسته یک محصول داخلی است و واردات آن به کشور انجام نمیشود ولی با توجه به اینکه حجم زیادی از پسته ایران صادر میشود نرخ ارز بر روی قیمت این محصول تاثیر مستقیم دارد. پسته با توجه به کشور مقصد به روشهای مختلف هوایی، دریایی و زمینی ارسال میگردد که با توجه به افزایش قیمت سوخت در مدت زمان گذشته هزینه حمل و نقل این کالا نیز افزایش پیدا کرده است و در نهایت منجر به افزایش قیمت پسته در بازارهای جهانی شده است. صادرات پسته به صورت با پوست و مغز انجام میشود که افزایش نوسانات ارزی طی سال گذشته سبب شده است قیمت انواع مختلف این محصول افزایش پیدا کند. همچنین جهت صادرات پسته از بستهبندیهای مختلف شیشهای، پاکتی، چوبی، خاتم و غیره استفاده میشود که در مدت گذشته به دلیل افزایش نرخ ارز شاهد بیشتر شدن قیمت بستهبندی بودهایم که به تبع سبب افزایش قیمت پسته نیز شده است.
علاوه بر این افزایش نرخ ارز سبب شده است که هزینه پوستگیری توسط دستگاه، نیروی انسانی، نگهداری محصول و غیره نیز نسبت به گذشته افزایش چشمگیری داشته باشد که به دنبال آن قیمت پسته در بازارهای داخلی و خارجی بیشتر شده است.
تاثیر نوسانات ارزی بر روی حجم صادرات
با توجه به افزایش ناگهانی نرخ ارز و افزایش قیمت اقلام خوراکی موجود در بازارهای داخلی ایران بیشتر تولیدکنندگان پسته تمایل به صادرات این محصول دارند. افزایش صادرات پسته سبب میشود میزان عرضه و تقاضا در بازارهای داخلی ایران دستخوش تغییرات شود و در صورت افزایش تقاضا و کاهش عرضه، قیمت پسته در بازارهای داخلی افزایش پیدا میکند؛ بنابراین حجم صادرات این محصول بر روی قیمت پسته در بازارهای داخلی تاثیر مستقیم دارد و دولت با کنترل حجم صادرات قیمت این محصول در بازار داخلی را تنظیم میکند. با توجه به رکود صادرات نفت طی سالهای گذشته می توان با صادرات محصولات کشاورزی مانند پسته ارزآوری خوبی به کشور داشت؛ در این راستا تثبیت نرخ ارز از جانب دولت سبب میشود قیمت این محصول با افزایش ناگهانی مواجه نشود.
پسته دارای انواع مختلفی میباشد که مهمترین ارقام صادراتی آن احمدآقایی، فندقی، اکبری، کله قوچی و خنجری میباشد که موارد نام برده بیشترین حجم صادرات پسته را به خود اختصاص دادهاند و به همین دلیل تاثیر نوسانات ارزی بر روی قیمت ارقام نام برده اهمیت زیادی برای صادرکنندگان و فروشندگان عمده دارد. علاوه بر صادرات پسته مشتقات این محصول نیز مانند خلال پسته، کره پسته، پودر پسته و غیره نیز مشتریان متعددی در خارج از کشور دارند و به همین دلیل سالانه مقادیر قابل توجهی از محصولات نام برده به کشورهای خارجی صادر میشود. از جمله کشورهای واردکننده این محصولات میتوان به امارات، روسیه، ترکیه، آمریکا، آلمان و غیره اشاره کرد. با توجه به اینکه ایران مرغوبترین پسته موجود در جهان را دارا میباشد بسیاری از کشورها تمایل به خرید این محصول دارند ولی به دلیل وجود تحریم جهت انجام این کار محدودیتهایی وجود دارد و به همین دلیل برخی از کشورها مانند امارات اقدام به خریداری پسته ایران در مقادیر انبوه کرده تا در کشور خود توسط برندهای داخلی بستهبندی شود و به سایر نقاط جهان صادر شود که این موضوع مانع از شناخته شدن بیشتر برندهای ایرانی در بازارهای جهانی میشود.
در سالهای گذشته تلاش دولت بر رهایی از اقتصاد تک محصولی است تا بتوان وابستگی از صادرات نفت خام را کمتر کرده که این موضوع منجر به افزایش حجم صادرات محصولات کشاورزی شده است. با توجه به اینکه ایران بزرگترین صادرکننده پسته در جهان میباشد قابلیت این را دارد که قیمت پسته در بازارهای جهانی را دستخوش تغییرات کند که در این راستا نوسانات ارزی یکی از محدودیتهای تجارت جهانی محصولات کشاورزی میباشد. نوسانات ارزی تحت تاثیر سیاستگذاری دولتها میباشد که طی سالهای اخیر این عامل سبب بیثباتی نرخ ارز و قیمت پسته در بازارهای داخلی و خارجی شده است.