بهار نیوز - یک سوم درآمد کشور در اختیار 10 درصد

گروه اقتصادی:ده درصد ثروتمند جامعه(دهک دهم) حدود 32 درصد از درآمد کل را در سال 99 به خود اختصاص داده اند، این در حالسیت که سهم ده درصد کم درآمد جامعه در سال 99 از درآمد کل تنها 2.2 درصد برآورد شده است. آمار ها نشان می دهد سهم دهک دهم و دهک اول در در سال 99 نسبت به 20 سال گذشته خود تغییر محسوسی نکرده است. به عنوان مثال سهم دهک اول از درآمد کل در سال 80 حدود 2 درصد بوده که در سال گذشته همین سهم 2.2 درصد به ثبت رسیده است. در این گزارش به بررسی سهم دهک اول، پنجم، نهم و دهم از درآمد کل در بیست سال گذشته پرداخت شده است.

سهم فقیر ترین دهک از درآمد کل
سهم دهک اول از درآمد کل در سال گذشته 2.25 درصد برآورد شده است، به بیان ساده تر ده درصد فقیرترین جمعیت ایران در سال 99 تنها توانسته اند حدود 2 درصد از کل درآمد موجود در ایران را به خود اختصاص دهند. این در حالیست که این سهم در سال 98 حدود 2.3 درصد بوده است، بنابراین می توان بیان کرد که شکاف افراد فقیر با دهک ها پر درآمد در سال 99 نسبت به سال 98 افزایش یافته است.بالاترین سهمی که دهک اول از درآمد کل 40 سال گذشته داشته است به سال های 90 و 91 بر می گردد، در سال 90 این سهم 2.63 درصد برآورد شده است. بررسی ها نشان می دهد بدترین وضعیت دهک اول نیز در بیست سال گذشته به سال 85 تعلق دارد، در این سال دهک اول تنها 1.9 درصد از درآمد کل را در اختیار داشت.

یک سوم درآمد در اختیار ده درصد جمعیت
سهم دهک دهم از درآمد کل در سال گذشته 31.2 درصد برآورد شده است، به عبارت دیگر در سال 99 ده درصد جمعیت ایران به تنهایی حدود یک سوم درآمد کل را در اختیار خورد دارد. این درحالیست که سهم ده درصد فقیر در سال گذشته تنها حدود 2 درصد بوده است.

بیشترین سهمی که دهک دهم از درآمد کل در 20 سال گذشته داشته است به سال 1380 باز می گردد، در این سال سهم ثروتمند ترین دهک از درآمد کل 33.9 درصد برآورد شده است. کمترین سهم هم به سال های 90 و 91 تعلق دارد، سهم دهک دهم در سال 90 حدود 29.1 درصد از درآمد کل برآورد شده است. برآورد می شود درآمد در بین جمعیت دهک دهم شکاف بالایی داشته باشد، به طوری که سهم زیادی از درآمدی که به دهک دهم تعلق دارد سهم افراد و جمعیت قلیلی از همین ده درصد ثروتمند ترین است.

دهک دهم 14 برابر دهک اول
درآمد ده درصد پر درآمد ترین نسبت به درآمد ده درصد کم درآمد ترین در سال گذشته 13.96 درصد برآورد شده است، به بیان ساده تر ثروتمند ترین دهک در سال 99 حدود 14 برابر فقیر ترین دهک درآمد کسب کرده است. این درحالیست که این نسبت در سال 98 حدود 13.6 برابر بوده است، این موضوع به معنی بیشتر شدن شکاف درآمدی بین دهک اول و دهک دهم است.

بیشترین نابرابری بین دهک دهم و دهک اول در سال 1370 رقم خورده است، در سال 70 ثروتمند ترین دهک 21 برابر فقیر ترین دهک درآمد داشته است. در 20 سال گذشته نیز بیشترین شکاف مربوط سال 86 بوده است، در این سال دهک دهم 17.6 برابر دهک اول درآمد کسب کرده است. بالاترین عددی که این شاخص در دهه 90 به ثبت رسانده است، به سال 97 تعلق دارد.

تنفس یارانه ای به فقرا
کم شدن سهم دهک دهم از درآمد کل، افزایش سهم دهک اول از درآمد کل، کاهش شکاف بین دهک دهم و اول و همچنین کاهش ضریب جینی از جمله اتفاقاتی است که ابتدای دهه 90 رخ داد. پشت پرده همه این اتفاقات یه علت قرار دارد، یارانه نقدی.

در ابتدای دهه 90 طرح هدفمندی یارانه ها و اعطای یارانه نقدی باعث شد که درآمد دهک ها پایینی به شکل قابل توجهی رشد کند اما این مبلغ در سبد درآمد دهک ها ثروتمند سهم چندانی نداشت. همین موضوع باعث شد تا شکاف درآمدی در آن سال کاهش یابد. اما در سال های بعدی دهه مبلغ یارانه ثابت مانند و تورم روز به روز به روز از ارزش آن کم کرد، تا باعث شود نقش یارانه کمرنگ در جامعه شود و در سال های اخیر نیز که به طور کلی ناپدید شده است. این امر باعث شد تا دوباره شاخص های نابرابری درآمدی در ایران نامطلوب تر شده و به حد طبیعی خود نزدیک شود.

سهم دهک میانی از درآمد کل چقدر است؟
دهک پنجم را تا حدودی می توان دهک میانی از نظر درآمد در نظر گرفت، سهم این دهک از درآمد کل در سال گذشته 6.73 درصد برآورد شده است. به بیان دیگر 10 درضد جامعه ایران گه در میان قشر متوسط از نظر درآمدی قرار دارد، سهم شان از درآمد کل به 7 درصد هم نمی رسد. سهم دهک پنجم در سال 99 نسبت به سال 98 از درآمد کل تغییر محسوسی نکرده است. بالاترین سهمی که دهک پنجم از درآمد کل در سالیان گذشته داشته است با 6.84 درصد به سال 95 باز می گردد. کمترین سهم نیز در سال دهه 80 و 90 به سال 85 تعلق دارد.

شکاف عمیق بین دهک نهم و دهم
دهک نهم پس از دهک دهم ثروتمند ترین دهک جامعه محسوب می شود، سهم این دهک از درآمد کل در سال 99 حدود 16 درصد به ثبت رسیده است، این درحالسیت که دهک دهم نزدیک به 32 درصد از درآمد را به خود اختصاص داده است. در هیچ یک از دهک ها شکاف درآمدی بن دو دهک کناری به اندازه شکاف درآمد دهک نهم و دهم نیست که این موضوع بدین معنی است که دهک دهم خود را از نطر درآمدی و هزینه ای از سایر دهک کاملا جدا کرده است.

این نکته قابل ذکر است که سهم دهک نهم در سال 99 نسبت به سال 98 افزایش یافته است، در سال 98 سهم این دهک 15.8 درصد به ثبت رسیده بود. در چند سال گذشته بیشترین سهمی که دهک نهم از درآمد کل داشته است به همین سال 99 تعلق دارد. البته در دهه های قبلی این سهم بالاتر بوده است به عنوان مثال در سال 85 سهم دهک نهم حدود 16.5 درصد بوده است.