محرومیت از تحصیل برای نداشتن شناسنامه!

گروه جامعه: حدود ۶۱ هزار نفر در سیستان و بلوچستان بازمانده از تحصیل و ترک تحصیل تا سال تحصیلی ۱۴۰۰ ثبت شده است. برخی شناسنامه ندارند و برخی به دلایل دیگر قید تحصیل را می‌زنند.طی کردن مدارج علمی یکی از راه‌هایی است که برخی می‌توانند با آن خود را به جایگاه اجتماعی و اقتصادی بالاتری برسانند. اما اگر همین فرصت از آنها گرفته شود، رسیدن به رویاهایشان دست نیافتنی‌تر می‌شود.

اگرچه بارها برخی از مسئولان و مردم از مشکلات آموزشی در استان سیستان و بلوچستان گفته‌اند اما گویی نتیجه‌ای برای دانش‌آموزان نداشته است. زیرا که همچنان آمارها حکایت از محرومیت تحصیلی زیاد کودکان می‌دهد.

بیش از ۶۱ هزار نفر بازمانده از تحصیل فقط در یک استان
داوود گلی، مدیر روابط عمومی آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان در این مورد می‌گوید: «بر اساس لیست اسمی که وزارت آموزش و پرورش در اختیار اداره کل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان گذاشته در بازه زمانی سال ۹۳ تا سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ در واقع ۱۴۸ هزار و ۸۶۰ نفر بازمانده از تحصیل و کسانی که ترک تحصیل کرده‌اند، شناسایی شدند. در همین بازه زمانی با اقداماتی که داشتیم در کل استان حدود ۸۷ هزار و ۱۹۲ نفر از این بازماندگان از تحصیل شناسایی و جذب شدند.»

مدیر روابط عمومی آموزش و پرورش سیستان وبلوچستان توضیح می‌دهد: «بازمانده از تحصیل مربوط به پایه اول ابتدایی می‌شود که اصلا شخص سرکلاس درس نیامده است و وارد بدنه آموزش و پرورش نشده است. ترک تحصیل مربوط به کسانی است که در طی سال‌های تحصیل از یک مقطعی به بعد ادامه نمی‌دهد.»او ادامه می‌دهد: « ۶۱ هزار و ۶۷۶ نفر دیگر جاماندگان و ترک‌تحصیل کنندگان باقی ماندند که از این تعداد ۱۳ هزار و ۱۴۵ نفر منع خدمات دولتی دارند که عملا هیچ کاری نمی‌توان برای آنها انجام داد.»

گلی با اشاره به تعداد کسانی که مشکل منع خدمات دولتی ندارند، ادامه می‌دهد: «بنابراین حدود ۴۸ هزار و ۳۶۱ نفر تا این لحظه بازمانده از تحصیل واقعی داریم که شناسایی هم شدند اما کاری برای آنها انجام نشده است. البته برای این تعداد از جاماندگان از تحصیل در حال برنامه‌ریزی هستیم تا به کلاس‌های درس هدایت شوند.»
بر اساس گزارشی که اواخر سال ۹۷ مرکز پژوهش‌های مجلس ارائه کرد، استان سیستان و بلوچستان رتبه اول بازماندگی کودکان از تحصیل را داراست. نداشتن شناسنامه از دلایل بازماندن از تحصیل
اما منع خدمات دولتی به چه معناست؟ گلی در این مورد می‌گوید: «یعنی کسانی که از نظر قضایی مشکلاتی دارند. مانند کسی که پدرش متواری است و یا مدارک هویتی و شناسنامه ندارند.»سال‌هاست که صحبت از کسانی است که در استان سیستان و بلوچستان شناسنامه ندارند. گاهی هم قول‌هایی داده می‌شود اما همچنان در بر همان پاشنه می‌چرخد و کاری برای آنها نشده است. افراد زیادی که از خدمات آموزشی، درمانی و… محروم هستند و گویی کسی صدایشان را نمی‌شنود.

پیش‌تر علیم یار محمدی، نماینده مردم زاهدان در مجلس گفته بود ۳۰ درصد از جمعیت ۱۰۰ هزار نفری زاهدان شناسنامه ندارند. البته که تعداد آنها برای کل استان بیشتر است.او همچنین درباره آمار بازماندگان از تحصیل استان سیستان و بلوچستان گفته بود: « ۶۰۰ الی ۷۰۰ هزار واجد شرایط تحصیل در استان داریم که ۱۳۰ هزار نفرشان بازمانده از تحصیل هستند.»

به نظر می‌رسد عدالت آموزشی، شعاری است که تا محقق شدن آن فاصله زیادی مانده است. نابرابری‌های آموزشی که در سهم کنکور و سایر مراحل زندگی اجتماعی افراد خود را نشان می‌دهد.موضوعی که پیش‌تر نیز جواد حسینی، سرپرست وقت وزارت آموزش و پرورش تائید کرده بود و گفته بود: « بیش از ۸۰ درصد قبول شدگان در کنکور امسال (کنکور ۹۸) و مجاز به انتخاب رشته‌ها به ۵ تا ۶ استان اختصاص دارد که این نشان از کم رنگ بودن نگاه عدالت آموزشی است.»

با آمدن کرونا مشکلات آموزشی در کشور بیشتر هم شد چرا که برخی یا اینترنت نداشتند و یا اگر در منطقه دارای اینترنت بودند، گوشی و تبلت نداشتند. پیش‌تر وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده بود تعداد بازماندگان از تحصیل در سال جاری(۱۳۹۹) ۲۱۰ هزار نفر است.

حدود یک سال و نیم آموزش مجازی در کشور، برای برخی از دانش‌آموزان به اندازه‌ای دشوار بود که برخی عطای آن را به لقایش بخشیدند. برخی از دانش‌آموزان یا از دستگاه تلفن همراه دیگران استفاده می‌کردند و یا مجبور بودند برای دسترسی به اینترنت به کوه‌ها و روستاهای مجاور بروند.

استان سیستان و بلوچستان هم یکی از مناطقی بود که با مشکلات دسترسی نداشتن دانش‌آموزان به اینترنت و تلفن همراه مواجه بود. پیش‌تر مینا کامران، تسهیل‌گر توسعه روستایی به تجارت‌نیوز گفته بود: « خیلی‌ها در سیستان و بلوچستان از ادامه تحصیل انصراف می‌دهند چرا که یا گوشی ندارند و یا اینترنت نیست. بیشتر هم دختران ترک تحصیل می‌کنند.»