کشف ارتباط میان فعالیت فیزیکی و آمار کم سرطان موضوع تعجب آوری نیست. بیماران مبتلا به سرطان که به طور مداوم ورزش می‌کنند نتایج درمانی بهتری نشان داده‌اند اما اینکه چگونه ورزش می‌تواند در مقابله با سرطان موثر باشد هنوز مشخص نیست.در این تحقیقات جدید، ۱۰ فرد مبتلا به سرطان پروستات تحت ۱۲ هفته برنامه ورزشی قرار گرفتند. این برنامه ۱۲ هفته‌ای شامل ایروبیک و بدن سازی بود و همراه آن یک رژیم غذایی با پروتئین و کالری کنترل شده برای این افراد در نظر گرفته شد.

تمرکز اصلی محققان بر تغییرات پروتئین "میوکاین"(myokine) در خون بود."میوکاین‌ها" پروتئین‌هایی هستند که از عضلات اسکلتی پس از انجام ورزش آزاد می‌شوند. این پروتئین‌ها مسئول بسیاری از عملکردهای طبیعی بدن هستند و در تحقیقات جدید این فرضیه مطرح شده که این پروتئین‌ها توانایی سرکوب کردن تومورها را دارند.
محققان دریافتند که سطح پروتئین "میوکاین" به طور قابل توجهی پس از ۱۲ هفته ورزش افزایش یافته است. برای بررسی اثرگذاری این پروتئین بر تومورهای سرطانی، محققان نمونه‌ خون این افراد را روی تومورهای سرطانی در آزمایشگاه تزریق کردند.

"روبرت نیوتن"(Robert Newton)، نویسنده این مقاله جدید می‌گوید: زمانی که ما خون پیش از ورزش و پس از ورزش را به سلول‌های سرطانی پروستات منتقل کردیم شاهد سرکوب قابل توجه این سلول‌ها توسط نمونه خونی بودیم که پس از ورزش گرفته شده بود. این موضوع نشان می‌دهد که ورزش محیطی سرکوب‌کننده برای سلول‌های سرطانی فراهم می‌کند.اگرچه این یافته‌ها قطعی نیستند اما نشانه‌هایی از اثرگذاری ورزش بر جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی و درمان آن ارائه می‌دهد.

"جین سو کیم"(Jin-Soo Kim)، رهبر این تحقیقات خاطرشان کرد که پروتئین "میوکاین" به طور مستقیم سلول‌های سرطانی را نابود نمی‌کند بنابراین ورزش به تنهایی قادر به درمان سرطان نخواهد بود.او می‌گوید: "میوکاین"‌ به تنهایی قادر به نابودی سلول‌های سرطانی نیست اما پیام‌هایی برای سلول‌های ایمنی از جمله سلول T می‌فرستد تا به سلول‌های سرطانی حمله کنند.

اگرچه محققان می‌گویند که این فرآیند را می‌توان به همه‌ی سرطان‌ها تعمیم داد اما این تحقیقات به طور خاص بر سرطان پروستات متمرکز بوده است و تمامی مردانی که در این تحقیقات شرکت داشتند تحت شیمی‌درمانی قرار داشتند.این نوع درمان‌ها به طور معمول باعث کاهش ماهیچه‌ها شده و یافته‌ها نشان می‌دهد که بیان پروتئین "میوکاین" اثر مستقیم بر تغییر حجم ماهیچه‌ها دارد. این موضوع اهمیت حفظ عضلات در طول درمان سرطان را نشان می‌دهد.

یافته‌های مربوط به "میوکاین" تنها یک بخش از پازل بزرگ ارتباط ورزش و سرطان است و کارهای بیشتری برای درک آن نیاز است. نیوتن و همکارانش تحقیقاتی شش ماهه را برای بررسی اثر ورزش بر سرطان پروستات پیشرفته آغاز کرده‌اند.
 
با ورزش منظم و بدست آوردن وزن مناسب و رهایی از شر چاقی نه تنها شانس ابتلا به سرطان کاهش می یابد ، بلکه مارا ازدست بیماریهای قلبی – عروقی ، بیماری قند ، فشارخون ،بیماریهای استخوانی و ... می رهاند .
گر چه نظرات متفاوتی در مورد زمان و شدت ورزش برای پیشگیری از ابتلا و پیشرفت سرطان وجود دارد اما بطور کلی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه ورزش روزانه از نوع متوسط لازم است تا بتوان بطور موثر ازابتلا به سرطان هایی نظیر روده بزرگ پیشگیری کرد.

راهپیمایی های تند،دویدن یا دوچرخه سواری ورزش های مناسبی است که می توان از آن استفاده کرد. البته انجام کارهای روزانه نظیر خرید ، سرکار رفتن و ... بدون استفاده از خودرو نیز می تواند نوعی ورزش محسوب شود . یکی از نکات مهم ، منظم و مداوم بودن این فعالیت هاست . بایستی ورزش جزئی از برنامه روزانه زندگی مان شود .

فعالیت‌های بدنی موجب کاهش استرس می‌شوند زیرا از یک طرف سبب تخلیه انرژی شده و اجازه می‌دهند که بدن از انجام آنها به ثبات برسد و از طرف دیگر امکان تمرکز را به فرد می‌بخشد و به او آرامش می‌دهند و به هر حال باعث کاهش فشارهای روانی می‌شوند.تغییرات هورمونی در هر بیماری و با افزایش سن میزان آمادگی و تعداد اعضای فعال سیستم ایمنی مخصوصا گلبول‌‌های قرمز شروع به کاهش می‌‌کند.

یکی از بهترین توصیه‌‌ها بمنظور افزایش اجزای این سیستم اجرای فعالیت‌‌های ورزشی منظم و پیوسته است که سبب می‌‌شود سلول‌‌های خون ساز شروع به افزایش کنند.در پاسخ به اینگونه فعالیت‌‌های منظم تعداد گلبول‌‌های قرمز طبق مکانیسم کاهش اکسیژن افزایش می‌‌یابند. سلول‌‌های قرمز به کمبود اکسیژن حساس هستند و بلافاصله واکنش نشان می‌‌دهند و شروع به افزایش می‌‌کنند.

فعالیت‌های ورزشی
انجام فعالیت و یا کوهنوردی نیز از عوامل اساسی و مهم افزایش دهنده این سلول‌‌ها هستند .دومین گروه و مهمترین گروه سلول‌‌های سفید خون هستند که بیشترین نقش را در پیدایش و گسترش این سرطان ایفا می‌‌کنند.اعضای این گروه در پاسخ به انواع عفونت‌‌ها و بیماری‌‌ها به سرعت افزایش می‌‌یابند و در پاسخ به بیماری‌‌هایی مانند بیماری‌‌های خود ایمن مثل ایدز و سرطان دچار کاهش می‌‌شوند. تحقیقات نشان داده است که فعالیت ورزشی سبب افزایش تمام زیر گونه‌‌های این گروه مانند:نوتروفیل‌‌ها، لنفوسیت‌‌ها، منوسیت‌‌ها و... می‌شود. همچنین فعالیت ورزشی قدرت انفجاری و عملکرد اجزای این گروه را افزایش می‌‌دهند.

یکی از عواملی که سبب افت عملکرد ایمنی می‌‌شود و در بیماران سرطانی بعلت شرایط خاص بیماری گسترش می‌‌یابد استرس می‌‌باشد . استرس چه به علت شرایط فیزیکی و روحی به دلیل افزایش هورمون استرسی کورتیزول می‌‌باشد که عملکرد سلول‌‌های ایمنی را از بین می‌‌برد و سبب سرکوب آنها می‌‌شود. اجرای فعالیت ورزشی منظم و پیوسته میزان این هورمون را متعادل می‌‌سازد و از عملکرد‌‌های منفی آن پیشگیری می‌‌کند.

نقش ورزش در کاهش استرس
فعالیت‌‌های بدنی موجب کاهش استرس می‌شوند زیرا از یک طرف سبب تخلیه انرژی شده و اجازه می‌دهند که بدن از انجام آنها به ثبات برسد و از طرف دیگر امکان تمرکز را به فرد می‌بخشد و به او آرامش می‌دهند و به هر حال باعث کاهش فشارهای روانی می‌شوند. تغییرات هورمونی درطی فعالیت ورزشی باعث بهبود خلق می‌شود و استرس را کاهش می‌دهد. زیرا هورمون‌‌های شادی آور مثل آندروفین‌‌ها را آزاد می‌‌کند که هم اثر درمانی دارند و هم ازلحاظ روحی اجازه تخریب روحیه را نمی دهند. همچنین فعالیت‌های ورزشی باعث افزایش آمادگی جسمانی و احساس مثبت نسبت به شرایط جسمانی در خود فرد بیمار می‌شود. یافته‌‌ها نشان داده نگرش مثبت فرد به خود و زندگی خود موجب کند شدن روندتکثیر سلولهای خطرناک و ظهور سرطان می‌گردد.

یکی از مهمترین مواردی که بیماران مبتلا به سرطان مخصوصا سرطان خون با آن مواجه هستند خستگی است.علت خستگی یا مرکزی است یا محیطی یعنی یا پیام عصبی به کندی جابجا می‌‌شود یا عضلات و سلول‌‌های خونی دچار ضعف عملکرد می‌‌شوند. فعالیت ورزشی با افزایش جریان خون به وسیله افزایش قدرت قلب توان هوازی رو بالا می‌‌برد وجریان خونرسانی بهتر می‌‌شود و از طرف دیگر همان طور که ذکر شد گلبول سازی افزایش می‌‌یابد و موجب کاهش خستگی می‌‌شود. از علل خستگی ضعف عضلانی است که فعالیت ورزشی با افزایش قدرت عضلات از این پیامد جلوگیری می‌‌کند.

بیماران سرطانی باید دوره‌‌های شیمی درمانی را طی کنند که تمام این دوره‌‌ها سبب عوارض جانبی و ناخواسته می‌‌شود فعالیت ورزشی آن عوارض ناخواسته را ضعیف و حذف می‌‌کند. بیماران سرطانی با توجه به نوع داروی دریافتی دچار اضافه وزن می‌‌شوند و ترکیب بدنی آنها به هم می‌‌خورد و خود این چاقی سبب پیدایش بیماری‌‌های گوناگونی شده و روند سرطان را تسریع می‌‌کند.

مثل هورمون لپتین که عامل اصلی افزایش و توسعه سرطان است. ولی فعالیت ورزشی سبب کاهش چاقی و سرکوب این هورمون می‌‌شوند و هورمون ضد سرطان ادیپونکتین را آزاد می‌‌کند که در پیشگیری از سرطان و درمان آن نقش دارد.

اکثر بیماران سرطانی بخاطر عوارض اشعه درمانی پوست‌شان تخریب می‌‌شود که باز یکی از بی‌خطر‌ترین راه‌‌ها به علت افزایش ملاتونین بعنوان شفاف سازنده پوست در فعالیت ورزشی است. فعالیت ورزشی با افزایش جذب ویتامین D و کلسیم و افزایش میزان کلسیم برتراکم سازی استخوان ایفای نقش می‌‌کند.

فعالیت منظم با تحریک استخوان در اثر برخورد با زمین میزان استحکام آنها را افزایش می‌‌دهد و از پیدایش پوکی استخوان که از علل شایع سرطان خون است وهمچنین ایجاد درد استخوانی که از علائم این سرطان است جلوگیری می‌‌کند. اجرای فعالیت منظم سبب افزایش بافت همبند وکلاژن سازی پیوسته می‌‌شود که این حالت بافت همبند را محکم تر می‌‌سازد و نفوذ پذیری آن را کم می‌‌کند در نتیجه از پیدایش خونریزی‌‌های زیاد پیشگیری بعمل می‌آورد. از دلایل عمده خونریزی کمبود فاکتورهای انعقاد خون است که فعالیت ورزشی، میزان و تعداد و قدرت این فاکتورها مخصوصا پلاکت‌‌ها را افزایش می‌‌دهد در نتیجه از خونروی زائد پیشگیری بعمل می‌آورد .
در گروهی از سرطان‌‌های خونی بعد از دوره‌ای افراد مبتلا به سرطان کاهش اشتها پیدا می‌‌کنند و بدن ضعیف می‌‌شود علت این امر اختلال درهورمون‌‌های اشتها در هیپوتالاموس است. فعالیت ورزشی با اثر بر مرکز سیری و گرسنگی هورمون‌‌های نظیر گرلین راتنظیم می‌‌کند و شخص پس از مدتی به دریافت مناسب غذا می‌‌پردازد و از ضعیف­تر شدن پیشگیری می‌‌شود.

نقش ورزش در پیشگیری از سرطان
تحقیقات گسترده نشان داده است که به کمک ورزش می توان احتمال بروز سرطان را به شدت کاهش داد و در صورت ابتلا ، شانس بروزمجدد را کاست. به علاوه ورزش طول عمر بیماران مبتلا به سرطان را افزایش می دهد. بیش از نیمی از سرطان ها قابل درمان هستند. امروزه مهمترین روش مبارزه با سرطان اصلاح سبک زندگی و سالم زیستن می باشدکه ورزش کردن دراین میان نقش انکارناپذیری دارد. طبق نتایج ، ورزش نکردن با افزایش ریسک ابتلا به سرطان تخمدان و مرگ ناشی از این بیماری مرتبط است.هر میزان ورزش و فعالیت بدنی منظم و هفتگی می تواند به کاهش ریسک سرطان تخمدان و افزایش مدت زنده ماندن بعد از این بیماری کمک کند، درحالیکه عدم ورزش منظم در دوره بزرگسالی با افزایش ریسک ابتلا به این سرطان و مرگ از آن ناشی مرتبط است. نتیجه کم‌تحرکی و بی‌تحرکی، چاقی و افزایش وزن، بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، چربی و فشارخون، بیماری‌های استخوانی و مفصلی و نیز سرطان است. اضافه وزن و چاقی با مقاومت به انسولین و افزایش سطح انسولین خون در ارتباط است و افزایش سطح انسولین خون می‌تواند زمینه‌ساز رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی ‌شود و از سوی دیگر انواعی از مواد شیمیایی و هورمون‌ها در بافت چربی انباشته شده و در بدن افراد چاق آزاد می شوند که باعث رشد و تکثیر سلول‌ها سرطانی می‌شوند.

ورزش به طرق زیر در پیشگیری از سرطان موثر است :
۱- یکی از مهمترین نقش های سیستم دفاعی بدن انسان تعیین عوامل مهاجم و جلوگیری از فعالیت آنهاست . از دیگر نقش های مهم آن کشف و از بین بردن سلولهای سرطانی است . محققین به این نتیجه رسیدند که ورزش با بالا بردن سطح فعالیت سیستم ایمنی بدن در پیشگیری و درمان سرطان بسیار موثر خواهد بود .
۲- ورزش منظم می تواند با کاهش چربی بدن و چاقی ، در احتمال خطر بروز سرطان تاثیر بگذارد . چاقی عاملی خطرزا برای بروز سرطانهای خا مثل سرطان رحم ، سینه و روده بزرگ هستند . فعالیت بدنی منظم بطور مستقیم یا غیر مستقیم در تنظیم سطح هورمون های بدن موثر است و ب کاهش هورمون هایی که شانس ابتلا به سرطان را بالا می برند ، در پیشگیری از آن تاثیرمی گذارند.
۳- افراد ورزشکار کمتر دچار یبوست می شوند. فعالیت فیزیکی با کاهش زمان توقف مواد سمی در روده ها از خطر سرطان روده بزرگ می کاهد. تحقیقات نشان داده که افراد ورزشکار ۴۰ – ۳۰ درصدشانس کمتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند.
۴- ورزش با کاهش مواد شیمیایی التهاب زا در بدن نظیر پروستاگلاندین ها باعث بالا بردن سطح سلامتی و کاهش شانس سرطان می شود.
۵- ورزش با ایجاد تعادل در مصرف انرژی بدن می تواند از ابتلا و یا پیشرفت سرطان پروستات در مردان جلوگیری کند.

بهار نیوز