زنان در کارورزی از مردان پیشی گرفتند

به گزارش ایسنا، وزارت تعاون، کارو رفاه اجتماعی، برای تحرک بخشی در بازار کار و ایجاد فرصتهای شغلی به ویژه برای جوانان جویای کار و فارغ التحصیلان دانشگاهی، زنان و خانواده های کم درآمد در طول اجرای برنامه ششم توسعه، طرح‌ها و برنامه های مختلفی را در دستور کار قرار داده که این برنامه‌ها ضمن حفظ اشتغال موجود و صیانت از مشاغل آسیب پذیر از طریق توانمندسازی و ارائه آموزشهای شغلی و مهارتی، کمکهای بلاعوض و استفاده از منابع و هزینه‌های جاری و سرمایه در گردش به توسعه اشتغال جدید و پایدار کمک می کند. یکی از این طرح‌ها، طرح کارورزی است که وزارت کار در قالب برنامه سیاستهای فعال بازار کار در دست اجرا و پیگیری دارد.
طرح کارورزی فارغ التحصیلان دانشگاهی به استناد ماده(۷۱) قانون برنامه ششم توسعه و به عنوان یکی از برنامه‌های وزارت کار ذیل برنامه سیاستهای فعال بازار کاردر قالب تبصره (۱۸) قوانین بودجه سنواتی تدوین شده و زمینه‌های لازم برای ارائه آموزشهای شغلی به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بـا استفاده از ظرفیتهای بلااستفاده موجود در واحـدهای فعال اقتصادی در بخشهای خصوصی و تعاونی را فراهم کرده است.

از مهمترین اهداف طرح کارورزی، می‌توان به افزایش قابلیت جذب و اشتغال دانش آموختگان از طریق انتقال مهارت و تجربه در محیط کار برای ورود به بازار کار، ایجاد انگیزه کارآفرینی و کسب و کار در دانش‌آموختگان، فراهم ساختن زمینه انتقال دانش از دانش‌آموخته به کارگاه و همچنین کاهش هزینه به کارگماری نیروی کار برای کارفرما اشاره کرد.

جامعه هدف این طرح، دانش‌آموختگان دانشگاهی کلیه رشته‌های تحصیلی دانشگاهی (کارشناسی و بالاتر) و کارفرمایان بنگاه‌های اقتصادی (خصوصی و تعاونی) هستند و برقراری پوشش بیمه مسئولیت مدنی و پرداخت کمک هزینه کارورزی از سوی دولت در طول دوره سه ماهه از جمله مزایای آن به شمار می رود.
اجرای طرح کارورزی به سال ۱۳۹۶ برمی‌گردد که به دنبال تصویب طرح در شورای عالی اشتغال در بهمن ماه ۱۳۹۵ برنامه‌ریزی‌های لازم برای اجرا به صورت ملی در قالب برنامه ششم توسعه پیش‌بینی شد.

برخی کارشناسان اقتصادی و فعالان کارگری اگر چه بر لزوم پیوند میان صنایع و دانشگاهها تاکید کرده و آموزش دانش آموختگان و آشنایی با محیط کسب و کار قبل از ورود به بازار کار را ضروری می دانند اما نسبت به طرح کارورزی انتقاداتی را مطرح می‌کنند نظیر اینکه در این طرح بهره مندی از مزایای بیمه اجتماعی برای کارورز پیش‌بینی نشده یا اینکه این طرح به استفاده از نیروی کار تحصیلکرده ارزان و بدون تضمین به استخدام منجر می‌شود.

هادی ابوی، فعال حوزه کار  در ارزیابی طرح کارورزی می‌گوید: اینکه طرح کارورزی برای فارغ التحصیلان دانشگاهی پیش بینی شده تا با فرایند کار قبل از ورود به بازار کار آشنا شوند اقدام خوبی است اما مشکلات ما تنها در حوزه فارغ التحصیلان نیست و افراد غیر دانشگاهی هم مشکل اشتغال و ورود به بازار کار دارند.

وی می افزاید: در قانون کار موضوعاتی مثل کارورزی و کارآموزی دیده شده ولی چنین طرح هایی تکلیف برخی مسایل را روشن نکرده است مثلا نیروهای قدیمی کارخانه چه وضعیتی پیدا می کنند یا برای کارفرما یک راه دائمی تعریف شود که نیروی کارورز را بعد از کارورزی به خدمت بگیرد.ابوی می گوید: اگر چه طرح کارورزی در آشنایی فارغ التحصیلان با محیط کار و جلب و جذب آنها به بازار کار موثر است ولی معتقدم که باید این آموزشها در حین تحصیل و قبل از فارغ التحصیلی داده شود.

پیشنهاد وی این است که دانش آموختگان در دو سال آخر فارغ التحصیلی دوره کارورزی را بگذرانند و دانشگاهها در پیوند با صنایع و بنگاهها فارغ التحصیلان را در حین تحصیل برای بهره‌مندی از آموزشهای مهارتی در قالب کارورزی معرفی کنند.

این فعال حوزه کار اشاره‌ای به اجرای طرح " کاد" در سالهای دور کرده و می گوید: این طرح در دوره دبیرستان به اجرا در می آمد؛ دانش آموزان حرفه ای را فرا می گرفتند و از سنین پایین با فضای کار آشنا می شدند  و قابلیتهای ورود به بازار کار را پیدا می کردند.

به اعتقاد وی طرح کاد بهتر و موفق تر از طرح کارورزی عمل کرده است چرا که نه بار مالی برای کارفرمایان داشته و نه دانش آموزان را دچار مشکل کرده است.ابوی می‌گوید: وزارت آموزش و پرورش می تواند طرح "کاد" را همچون سابق در مقطع متوسطه یا دبیرستان به اجرا درآورد. ایرادی ندارد که اگر طرحی خروجی موفقی داشته آن را مجددا پیاده کنیم و اگر نیاز به نوآوری دارد قبل از اجرا مورد بازنگری قرار بدهیم.

به گزارش ایسنا، تازه‌ترین گزارش معاونت اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از عملکرد اجرای طرح کارورزی در مهرماه ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که در راستای اجرای طرح کارورزی دانش آموختگان تا پایان مهر ماه تعداد ۴۰ هزار و ۲۳۴ نفر از کارفرمایان بنگاههای اقتصادی از طریق ثبت نام در سامانه کارورزی، تمایل خود را نسبت به شرکت در طرح و بهره‌مندی از مزایای آن اعلام کرده‌اند.

تعداد ۲۰ هزار و ۳۰۲ بنگاه حائز شرایط مطابق دستورالعمل اجرایی طرح کارورزی بوده و امکان جذب کارورز را داشته‌اند؛  همچنین تعداد قراردادهای منعقد شده برای پذیرش کارورز از سوی کارگاههای مذکور مشتمل بر ۵۴ هزار و ۳۴۴ قرارداد تا پایان شهریور ماه سال ۱۴۰۰ بوده است.

آمار و اطلاعات نشان دهنده آن است که تقریباً نیمی از بنگاههای ثبت نام کننده در سامانه کارورزی حائز شرایط بوده که از این تعداد حدود ۲۰ درصد در قالب بنگاه تعاونی و حدود ۸۰ درصد در قالب بخش خصوصی فعال بوده‌اند.
 بررسی سهم بخشهای اقتصادی در اجرای طرح حاکی از آن است که سهم بخش کشاورزی حدود ۱۶.۴ درصد، بخش صنعت حدود ۲۶.۱ درصد و بخش خدمات حدود ۵۷.۵ درصد از واحدهای مشارکت کننده در اجرای طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی بوده است.

بر اساس آمار و اطلاعات مربوط به بنگاههای مشمول طرح کارورزی، حدود ۵۵.۴ درصد بنگاهها حقیقی و ۴۴.۶ درصد حقوقی هستند؛ این در حالی است که با توجه به تمایز، تخصص و پیچیدگی بیشتر بنگاههای حقوقی و در نتیجه نیاز به نیروی کار متخصص انتظار می‌رفت شرکتها و بنگاههای حقوقی مشارکت بیشتری در جذب جویندگان کار فارغ التحصیل دانشگاهی نسبت به بنگاههای حقیقی داشته باشند در حالی که اطلاعات ثبت شده در سامانه کارورزی این انتظار را برآورده نمی‌کند.

اجرای طرح کارورزی دانش آموختگان تا پایان شهریور ماه سال ۱۴۰۰ با استقبال و ثبت نام تعداد ۴۵۳ هزار نفر از جوانان جویای کار در سامانه کارورزی مواجه بوده است. از میان این عده، بیش از ۱۴۴ هزار نفر مطابق دستورالعمل اجرایی طرح کارورزی واجد شرایط بودند؛ ضمن آنکه تعداد ۵۴ هزار کارورز برای گذراندن دوره مقدماتی سه ماهه به بنگاههای واجد شرایط متقاضی کارورز معرفی شده‌اند. نسبت تعداد قراردادهای منعقده کارورزان به تعداد واجدین شرایط کارورزی نیز حدود ۳۶ درصد است.

عملکرد مذکور نشـان دهنده این است که طی سـالهای ۱۳۹۶ تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۰ حدود یک سوم از متقاضـیان کارورزی در بنگاههای مشمول جذب و از مزایای طرح بهره‌مند شده‌اند.از اهم دلایل استقبال کمتر بنگاهها به جذب کارورزان می‌توان به شرایط تحریم، وضعیت نامطلوب برخی بنگاه‌های اقتصادی و همچنین عدم ارتباط مطلوب با بازارهای جهانی اشاره کرد که باعث شده کارفرمایان تمایل کمتری به توسعه فعالیت و در نتیجه جذب نیروی کار جدید داشته باشند.

در زمینه رشته تحصیلی ثبت‌نام شدگان طرح کارورزی، گروه علوم انسانی با ۵۰.۳ درصد و گروه فنی و مهندسی با ۳۵.۷ درصد بیشترین و گروه علوم پایه با ۸ درصد و گروه مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی با ۶ درصد کمترین میزان از سهم کل را به خود اختصاص داده‌اند.

نتایج این گزارش بیانگر آن است که بیش از ۸۰.۶۴ درصد فارغ التحصیلان در مقطع کارشناسی، حدود ۱۴.۱۱ درصد در مقطع کارشناسی ارشد و دکترای حرفه‌ای، حدود ۵.۰۲ درصد در مقطع کاردانی، حدود ۰.۲۱ درصد در مقطع دکترای تخصصی و حدود ۰.۰۳ درصد در تحصیلات حوزوی فارغ التحصیل شده‌اند.تعداد کارورزان زن در همه استانها بیشتر از تعداد کارورزان مردم است و زنان با ۶۹ درصد مشارکت، نسبت به مردان با سهم مشارکت ۳۱ درصدی استقبال بیشتری داشته‌اند.

استانهای کم برخوردار در اجرای طرح کارورزی در دوره اجرای طرح عملکرد مطلوبی داشتند که این امر ضمن نشان دادن بیکاری عمیق‌تر در مناطق کم برخوردار در بین دانش آموختگان دانشگاهی، نشانگر ضرورت اجرای طرح در مناطق کمتر توسعه یافته به عنوان یک مسیر امیدبخش برای اشتغال جوانان دانش آموخته این مناطق است.
بی تردید کارآمدی فارغ التحصیلان دانشگاهی نیازمند توانمندی و کسب مهارت است و فاصله بین آموخته‌های دانشگاهی و محیط واقعی کار موجب می شود تا نتوانند شغل مناسب خود را در بازار پیدا کنند.

 طرح کارورزی امکان و فرصتی برای آشنایی فارغ التحصیلان دانشگاهی با محیط کار محسوب می‌شود که نه تنها باعث افزایش قابلیتهای آنها برای اشتغال در آینده می شود بلکه به کارورزان قدرت انتخاب بیشتر در انجام وظایف ارائه شده می دهد تا بتوانند بهتر به علاقمندی ها و گرایش های خود در زمینه های مختلف پی برده و نقاط ضعف و قوت کار خود را ارزیابی کنند.