به گزارش ایسنا، در یونان باستان از چوب سماق به جهت رنگ‌آمیزی پارچه‌های پشمی استفاده می‌شده‌ و در ایتالیا از این گیاه برای رنگ دادن به چرم نیز استفاده شده است. سماق جزء جدایی‌ناپذیر سفره هفت سین نوروزی ما ایرانیان است و نماد چاشنی زندگی محسوب می‌شود.

حدیث باقری، دهیار روستای زناسوج در این باره به ایسنا می‌گوید: انبوه برداشت سماق قزوین در کوهین است ولی در الموت سماق روستای زناسوج به دلیل کیفیت و طعم برند است. سماق الموت قهوه‌ای رنگ بوده و فصل برداشت آن اواسط مهر ماه است.وی با اشاره به اینکه سماق گیاهی خودرو است، اضافه می‌کند: سماق توسط پاجوش تکثیر شده و یک زمین را به سماق‌زار تبدیل می‌کند. امسال در الموت سماق کمتر از دیگر محصولات برداشت شد.

زنان در اقتصاد روستا نقش بسزای دارند و از دیرباز دوشادوش مردان فعالیت داشتند، در مناطق روستایی زنان صبح هنگام با برداشتن سبد به سمت درختچه‌های سماق می‌روند تا میوه‌های ترش‌مزه آن را بچینند و بعد از چیدن به مدت چند روز در آفتاب قرار می‌دهند تا خشک شود سپس ضربه می‌زنند تا دانه‌های سماق از خوشه جدا شود.
بعد از اینکه دانه‌ها خشک شد با هاون می‌کوبند تا پوسته اصلی که خود سماق است از هسته آن جدا شود. بعد از خُرد کردن آن را الک می‌کنند تا دانه‌های سیاه خارج شود و سماق به دست آید. در پایان مقداری آب به آن اضافه می‌کنند و در داخل سینی قرار می‌دهند تا خشک شود، آب داغ موجب قرمزی و خوش‌رنگ شدن سماق می‌شود.

دهیار روستای زناسوج تشریح می‌کند: تلاش می‌کنیم آیین برداشت سماق در روستای زناسوج را ثبت ملی کنیم؛ در زناسوج آقایان نقشی در برداشت و فرآوری ندارند البته فرآوری سماق کمی مشکل است. برداشت تا فرآوری سماق حاصل زحمات زنان روستایی است و تقریباً می‌توانیم بگوییم تمام زنان روستایی در برداشت آن نقش دارند، در یک روز مشخص همه زنان روستا برای برداشت سماق می‌روند و سپس آن را خشک می‌کنند و می‌کوبند.

وی اشاره می‌کند: تا پیش‌ازاین هر کس سماق را می‌چید خودش به فروش می‌رساند؛ طی سال‌های اخیر دهیاری آن را به‌صورت بسته‌بندی عرضه و به فروش می‌رساند. سال گذشته از طریق مجازی حدود ۲۰۰ کیلوگرم سماق روستا را فروختیم، سماق مشتری خود را دارد اما ظرفیت برای افزایش تولید وجود دارد.باقری با اشاره به اینکه سماق زناسوج در پاکت‌های قابل بازیافت بسته‌بندی می‌شود، اظهار می‌کند: بسته‌بندی ۵۰ درصد در میزان فروش تأثیر دارد؛ متأسفانه محصولات کشاورزی را عمده می‌فروشیم و دلالان آن را خریداری می‌کنند؛ برای مثال دلال هر کیلوگرم لوبیای روستا را ۶۰ هزار تومان می‌خرد و با بسته‌بندی آن را به ۲ برابر قیمت می‌فروشد.
وی اضافه می‌کند: بسته‌بندی بسیار مهم است تا مشتری برای خرید ترغیب شود؛ تا پیش‌ازاین کسی سماق زناسوج را نمی‌شناخت اما بعدازاینکه آن را بسته‌بندی و عرضه کردیم شناخته شد و اکنون مشتری‌های ثابت خود را پیدا کرده است.

دهیار روستای زناسوج یادآور می‌شود: یکی از اصلی‌ترین خواص سماق چربی سوز بودن آن است و برای کبدچرب مناسب است؛ دمنوش آن نیز بسته‌بندی و عرضه می‌شود؛ البته دمنوش آن شامل سماق نکوبیده است که در این حالت درون سماق هسته دارد. غذایی محلی به نام «جگر قلیه» نیز در روستای زناسوج طبخ می‌شود که چاشنی اصلی این غذا «سماق» است.به گزارش ایسنا و به گفته مسئولان میراث فرهنگی قزوین پرونده ثبتی مهارت پخت جگرقلیه روستای زناسوج الموت‌غربی در قالب آثار ناملموس شهر قزوین برای تأیید به دفتر ثبت آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی ارسال شده است.

محمد پیله‌فروش، مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین نیز در گفت‌وگو با ایسنا خاطرنشان می‌کند: استان فارس، آذربایجان شرقی و ارسباران از کانون‌های تولید سماق هستند و در این شهرها کارگاه‌های سماق کوبی دایر است؛ در استان قزوین سماق نیز در چند منطقه تولید می‌شود و کوهین به‌عنوان مهد سماق استان شناخته می‌شود؛ در کوهین چند روستا سماق تولید می‌کنند که شاخص‌ترین آن روستای «نارنده» است. در کوهین گیاه سماق را تیمار و از آن محصول خوب دریافت می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه چند رنگ سماق داریم، اضافه می‌کند: سماق منطقه کوهین قرمز خوش‌رنگ است البته این گیاه در ارتفاعات الموت نیز وجود دارد که در چند روستا از الموت متمرکز است.مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین با بیان اینکه ۲ نوع سماق قهوه‌ای و قرمز در استان موجود است، تصریح می‌کند: اغلب محصول سماق استان از نوع قرمز است. سماق در سطح ۳۵ هکتار از اراضی استان رویش دارد که حدود ۲۰ تُن محصول از آن برداشت می‌شود.

دهیار روستای زناسوج ضمن تأکید بر این موضوع که خاک روی طعم سماق اثرگذار است، اظهار می‌کند: اگر بوته سماق را جدا کنید و در جای دیگری کشت کنید طعم اصلی را برای شما نخواهد داشت چون خاک بر طعم سماق بسیار تأثیر دارد، در روستای هم‌جوار زناسوج از بوته‌های زناسوج کشت کرده‌اند ولی طعم آن بسیار متفاوت است.
باقری متذکر می‌شود: سماق گونه‌ای است که در معرض خطر انقراض قرار دارد و باید از آن حفاظت شود، ریشه سماق مقاوم است و محافظ خاک محسوب می‌شود و از رانش آن جلوگیری می‌کند. مسئولان، روستائیان را برای حفاظت از این‌ گونه تشویق می‌کنند ولی از امکانات و تسهیلات دریغ دارند؛ درحالی که کشاورزان برای ترغیب نیاز به حمایت دارند.

به گزارش ایسنا، از آنجاکه درختچه سماق از فرسایش خاک جلوگیری می‌کند ضرورت دارد مسئولین منابع طبیعی و جهاد کشاورزی برای جلوگیری از فرسایش خاک به این گیاه خودرو توجه بیشتری داشته باشند؛ البته محصول آن قابل‌عرضه به بازار است که این امر می‌تواند انگیزه‌ای برای کشاورزان منطقه باشد تا به تکثیر این گیاه بیندیشند.

بهار نیوز