بهار نیوز - نگاهی به پشت دری که 35 سال بسته ماند

گروه فرهنگ و هنر: پله‌های باریک روبه‌روی «کاخ سبز» واقع در مجموعه‌ تاریخی - فرهنگی سعدآباد، به بنایی منتهی می‌شود که پس از 35 سال، بار دیگر در حال آماده شدن برای پذیرایی از بازدیدکنندگان است.

«کاخ احمدشاهی» پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسته شد و در اختیار واحد «بسیج خواهران» قرار گرفت. در این سال‌ها، هیچ‌کدام از بازدیدکنندگان مجموعه‌ سعدآباد نمی‌توانستند از پله‌های باریک مقابل کاخ سبز، پشت موزه‌ برادران امیدوار بالا بروند و کاخ احمدشاهی را ببینند. اما سرانجام با پیگیری‌های مسوولان سازمان میراث فرهنگی و همچنین رسانه‌ها، بخصوص از اوایل اسفندماه سال گذشته، حدود چهارماه پیش این بنای تاریخی در اختیار مجموعه‌ سعدآباد قرار گرفت تا از آن استفاده‌ فرهنگی شود. وقتی از پله‌های باریک قرارگرفته در پشت موزه‌ی برادران امیدوار بالا بروید و از میان دیواری که آجرهایش برای نصب ورودی کاخ برداشته شده‌اند، بگذرید، روبه‌روی‌تان ساختمانی با دیوارهای آجری و ورودی قوس‌مانندی قرار دارد که زیبایی بنا را دوچندان می‌کند. با دیدن دیگر زاویه‌های ورودی کاخ احمدشاهی، به ستون‌های سفید رنگی که سقف آسیب‌دیده و موریانه‌زده‌ چوبی کاخ را سرپا نگه داشته‌اند، می‌رسید. البته دیوارهای نم‌زده‌ این بخش از کاخ می‌تواند نگران‌کننده هم باشد.

روبه‌روی کاخ احمدشاهی، کانکسی قرار دارد که وقتی این بنا در اختیار واحد بسیج خواهران بود، از آن استفاده می‌شد و اکنون به گفته‌ مدیر مجموعه‌ی سعدآباد باید از آنجا برداشته شود. در ضلع دیگر کانکس، ساختمانی کوچک‌تر از کاخ احمدشاهی قرار دارد، معماری داخلی بنا شبیه کاخ احمدشاهی، اما در اندازه‌ای کوچک‌تر است. فضایی که به گفته‌ معاون مجموعه‌ سعدآباد، همراه با بنای بزرگ‌تر مجموعه‌ احمدشاهی به‌عنوان دانشکده مورد استفاده بوده است. فضای داخلی هر دو بنا ساده، اما سقف‌ها مانند ورودی بنا از جنس چوب است و بخش‌های مختلف آن آسیب دیده‌اند.

در بالکن کاخ احمدشاهی، معاون اجرایی و فنی مجموعه‌ سعدآباد - حمید وکیل‌باشی - با نشان دادن بخش‌هایی در خارج از حصار مجموعه‌ سعدآباد، توضیح داد که بخشی از فضای کاخ با ساخت دیواری، از فضای بنای اصلی جدا شده و اکنون در اختیار پادگان امام علی (ع) است و همان‌طور که مدیر مجموعه‌ فرهنگی - تاریخی سعدآباد تأکید کرد، کاخ احمدشاهی پس از 35 سال نیازمند توجه، مرمت و حفاظت است.
اعظم رضایی در این‌باره گفت: پس از بازگرداندن کاخ احمدشاهی به سازمان میراث فرهنگی، تا کنون توانسته‌ایم طرح‌های مرمت و حفاظت این بنای تاریخی را تهیه کنیم و در نخستین اقدام، طرح پایش موریانه در این بنای تاریخی در دست اجراست.

او همچنین درباره‌ نوع کاربری‌ای که باید به این بنای تاریخی داده شود، اظهار کرد:‌ نخست در فکر مرمت و احیای این کاخ هستیم. چند کاربری هم برای این بنا در نظر گرفته شده است که بررسی‌های لازم انجام می‌شود، اما این کاخ قطعا کاربری موزه خواهد داشت. رییس شورای شهر تهران - احمد مسجدجامعی - نیز در بازدیدی که از این کاخ داشت، خطاب به رییس مجموعه‌ سعدآباد گفت: باید نخست کانکسی که در فضای باز کاخ قرار دارد، برداشته شود. او همچنین درباره‌ بخش‌های آسیب‌دیده‌ در فضای درونی کاخ احمدشاهی تأکید کرد که هرچه سریع‌تر مرمت و احیای آن‌ها باید انجام شود.

کاخ احمدشاهی به احمدشاه قاجار منسوب و قدیمی‌ترین کاخ مجموعه‌ سعدآباد است که در اواخر سلطنت احمدشاه قاجار ساخته شد. احداث این عمارت از سال ۱۲۹۷ آغاز شد و در زمان وزارت جنگی رضاشاه، ساخت آن به پایان رسید. این کاخ، در اوایل انقلاب اسلامی پادگان آموزشی بسیج خواهران بود و سپس پایگاه مرکزی بسیج خواهران استان تهران ‌شد. به گفته‌ معاون فرهنگی و اجرایی مجموعه‌ سعدآباد، این کاخ هیچ‌گاه در اختیار احمدشاه قاجار نبوده و به اشتباه به او منسوب شده است.
حمید وکیل‌باشی در این‌باره توضیح داد: از ابتدای ساخت این بخش از مجموعه‌ سعدآباد، به آن «کوشک والی» گفته می‌شد، اما با توجه به نوع معماری‌اش، برخی به گمان این‌که کاخ شاهی است، آن را به نام «کاخ احمدشاهی» نامیدند و از آن زمان به این نام معروف شد.