موقعیت نادر شی شی جینپینگ در چین

استیو تسانگ، مدیر مؤسسه SOAS China در دانشگاه لندن، می‌گوید که شی جینپینگ "مردی با یک مأموریت" است که خود را "مسئول تمام عظمت امروز چین" می‌داند. واضح است که هیچ قصدی برای بازنشستگی او وجود ندارد.
طی این پیروزی سیاسی، دیدگاه شی جینپینگ برای ملتش در سندی که قرار است برای دهه‌های آینده دوام بیاورد، درج شده و او را در موقعیتی عملاً خدشه ناپذیر قرار می‌دهد. برخی ناظران هشدار می‌دهند که سلطه او، که به موجب یک کیش شخصیتی رو به رشد تقویت شده، در بردارنده تحمیل یک فرآیند انطباق ایدئولوژیکی است که خطراتی را برای چین به همراه دارد.
تیموتی چیک، استاد تاریخ و کارشناس چین مدرن در مؤسسه تحقیقات آسیا در دانشگاه بریتیش کلمبیا، می‌گوید: هزینه حاکمیت ایدئولوژیک، کاهش نوآوری و خلاقیت است. آنها امنیت را به قیمت خلاقیت به دست می‌آورند.
مجمع عمومی کمیته مرکزی حزب حاکم کمونیست چین با بیش از ۳۰۰ عضو، که محور قدرت در چین است، هفته گذشته قطعنامه‌ای درباره "دستاوردهای مهم" این حزب از زمان تأسیس آن در ۱۰۰ سال پیش به تصویب رساند. متن کامل این قطعنامه روز سه شنبه منتشر شد.
به گفته کارشناسان، اهمیت تاریخی قائل شدن برای این قطعنامه که سومین سند در نوع خود است که توسط کمیته مرکزی حزب کمونیست چین از زمان تأسیس حزب در سال ۱۹۲۱ تصویب می‌شود، اغراق نیست.
مائو تسه تونگ، که انقلاب کمونیستی چین را رهبری کرد، اولین قطعنامه از این نوع را در سال ۱۹۴۵ با هدف انتقاد از بنیانگذاران اولیه حزب تنظیم کرد. قطعنامه دوم از این دست نیز در سال ۱۹۸۱ توسط دنگ شیائوپینگ، رهبر برجسته وقت چین، که از آن برای نکوهش رادیکالیسم مائو و هموار کردن راه برای اصلاحات اقتصادی بازارمحور و گشودن درهای چین به دنیای خارج استفاده کرد، منعقد شد.
برند جدیدی از مارکسیسم
قطعنامه جدید نشان‌دهنده فاصله گیری رادیکال از عمل‌گرایی منسوب به دنگ است؛ عملگرایی که در یک جمله معروف او دیده شد: "گربه چه سیاه باشد چه سفید، اگر بتواند موش را بگیرد، گربه‌ای خوب است." همچنین این قطعنامه از شی جینپینگ به خاطر بازیابی مرکزیت مارکسیسم در سیاست چین تمجید می‌کند.
پروفسور چیک می‌گوید: این به نوعی بازنویسی قانون اساسی نانوشته حیات سیاسی در چین است. این دقیقا همین است. ختم کلام. این سند اظهارات، اقدامات و تصمیمات سیاسی شی جینپینگ را به عنوان دکترین حزب کمونیست مشروعیت بخشیده و انتقاد از آنها را برای هر کسی بسیار خطرناک می‌کند.
پروفسور چیک اضافه می‌کند که قطعنامه‌های قبلی "بحث‌ها را حل و قانونی را وضع کردند که در طی ۲۰ سال بعد از آن کارکرد داشت و بعید است که این قطعنامه هم متفاوت از آنها باشد."
این قطعنامه اساساً شی جینپینگ را فراتر از هر گونه چالشی در آستانه برگزاری بیستمین کنگره حزب در سال آینده میلادی قرار می‌دهد؛ کنگره‌ای که انتظار می‌رود در زمانی برگزاری‌اش، او تبدیل به اولین رهبر چین پس از مائو بشود که برای سومین دور پنج ساله مجددا به عنوان دبیرکل منصوب می‌شود. در دوره زمامداری شی جینپینگ، که در سال ۲۰۱۲ رهبری حزب را بر عهده گرفته و همچنین رئیس جمهور کشورش هم هست، دولت پکن محدودیتهای مربوط به دوره‌های ریاست جمهوری را که توسط دنگ شیائوپینگ تعیین شده بود، حذف کرد.
این قطعنامه تاریخی، فراتر از ارتقای جایگاه شی جینپینگ، همچنین چشم‌انداز او را برای ظهور چین نیز تحسین می‌کند و به او از بابت ایجاد برند جدیدی از مارکسیسم که منحصراً برای کشور مناسب است، اعتبار می‌بخشد.
در این قطعنامه آمده است: "رفیق شی جینپینگ… مجموعه جدیدی از ایده‌ها، افکار و استراتژی‌های بدیع را در مورد حکمرانی ملی مطرح کرده است".
در ادامه این قطعنامه تصریح شد: ایدئولوژی که  شی جینپینگ بنیان نهاده "تجسم بهترین فرهنگ و اخلاق چینی در زمان ما است و نشان‌دهنده یک تحول جدید در تطبیق دادن مارکسیسم با بافت چینی است".
به طور خلاصه این قطعنامه می‌گوید: "این مارکسیسم چین معاصر و قرن بیست و یکم است".
تاکید بر حکمرانی ایدئولوژیک یکی از اساسی‌ترین نگرانی‌های شی جینپینگ را نشان می‌دهد؛ اینکه تغییر مسیر چین پس از مائو برای رفتن به سمت اقتصاد بازار و گشایش در برابر نفوذهای خارجی، اعتقاد مردم به کمونیسم را تضعیف کرده است.
پروفسور چیک می‌گوید: شی جینپینگ به‌صراحت اعلام کرده است که سقوط اتحاد جماهیر شوروی را به خاطر از دست دادن انسجام ایدئولوژیک می‌داند و ماموریت او این است که قبل از اینکه خیلی دیر شود، این مشکل را در چین رفع کند.
قطعنامه این نگرانی را تکرار کرده و "تغییرات عمیق در طرز تفکر مردم چین" را متذکر شده و  می‌گوید: "اقدامات ایدئولوژیک این حزب ذهن جمعی را شکل می‌دهد" و برای قوی نگه داشتن چین حیاتی است. در این قطعنامه در عین حال ذکر شده است: "بدون یک فرهنگ پر رونق و اعتماد راسخ به آن، ملت چین نمی‌تواند جوان سازی را تحقق بخشد."
"جانشینی در دیدرس نیست"
شی جینپینگ در توضیح اینکه چرا این قطعنامه تاریخی ضروری است، نوشت که این قطعنامه "وحدت قوی‌تر در اراده و عمل" را در میان اعضای حزب کمونیست ایجاد می‌کند و باعث اتحاد کلیت مردم چین می‌شود.
با این حال، با افزایش قدرت شی جینپینگ، در ضمن نمایش تصاویر او بر روی نمایشگرهای بزرگ و حضور کتاب‌های مربوط به "تفکر" او در قفسه‌های فروشگاه‌ها، کارشناسان به خطرات قدرت متمرکز و تطابق ایدئولوژیک اشاره می‌کنند.
کارشناسان می‌گویند که این نقش مسلط  شی جینپینگ باعث محدود شدن گمانه زنی‌ها در طیف گسترده‌ای از نهادهای تصمیم گیر شده و به او لقب "رئیس همه چیز" داده است. پروفسور تسانگ می‌گوید: یک اتاق پژواک جانشین رهبری جمعی بحث و گفتگوی باز در پشت درهای بسته شده است.
استاد دانشگاه‌های چینی می‌گویند شاید بزرگترین خطر این باشد که این موقعیت برتر شی جینپینگ این کشور را بدون جانشین مشخصی رها کرده است. ویلی وولپ لام، استادیار دانشگاه چینی هنگ کنگ و کارشناس امور سیاست چین، می‌گوید اگر او یک دهه دیگر یا بیشتر خدمت کند، یک نسل کامل از جایگزین‌های بالقوه و با تجربه پا به سن خواهند گذاشت.
دکتر لام می‌گوید: "شی جینپینگ تمام قوانین نهادینه شده‌ای که بسیار عاقلانه توسط دنگ شیائوپینگ وضع شدند، شکسته است؛ قوانینی شامل عدم ایجاد کیش شخصیت، جانشینی منظم و بسیاری از موارد دیگر".
او می‌گوید: هیچ جانشینی در دیدرس نیست، و هیچ‌کس نمی‌داند چه کسی بِرند (لقب) "محبوب شی" خواهد شد.