گرم‌ترین نقطه جهان کجاست؟

گروه جامعه: گندم‌بریان یا ریگ سوخته، نام تپه‌هایی پوشیده از گدازه‌های آتشفشانی در شمال شهر شهداد در حاشیه غربی کویر لوت در استان کرمان است که حدود ۴۸۰ کیلومتر مربع مساحت دارد. به‌ دلیل پوششی متشکل از سنگ‌ها و گدازه‌های بازالتی سیاه‌رنگ آتشفشانی، دمای هوا در این منطقه بسیار بالا می‌رود و همین امر، گندم بریان را تبدیل به یکی از گرم‌ترین نقاط جهان در کنار صحرای نوادا، کالیفرنیا، لیبی و الجزایر کرده است.
دمای هوا در منطقه‌ای به طول ۲۰۰ کیلومتر و عرض ۱۵۰ کیلومتر به‌قدری بالاست که هیچ موجود زنده‌ای نمی‌تواند در آن زندگی کند و هیچ حیاتی در این منطقه دیده نمی‌شود.

طبق آخرین اطلاعات، گرمترین نقطه ایران و شاید جهان، چاله مرکزی لوت در ۷۵ کیلومتری شرق شهداد است که بیش از ۱۰۰ کیلومتر با گندم بریان فاصله دارد.  یکی از کارشناسان ارشد زمین‌شناسی، سنگ‌های تپه گندم بریان را نوعی گدازه‌های آتشفشانی معرفی می‌کند که در اثر فعالیت آتشفشان در سطح وسیعی پخش شده‌اند. ناسا با تحقیق و بررسی‌های فراوان، دشت گندم بریان را به‌عنوان یکی از گرم‌ترین نقاط جهان معرفی کرده است.

مشاهدات محلی در این منطقه نشان می‌دهد که بدلیل شدت گرمای هوا حتی باکتری‌ها نیز نمی‌توانند در این کویر رشد کنند و این نقطه از زمین، کاملا خالی از حیات گزارش شده است. به خصوص در تابستان که دمای آن به ۷۱ درجه سانتی‌گراد می‌رسد، البته مردم و مسئولان محلی می‌گویند که در برخی روزهای سال حتی دمای بالای ۹۰ درجه را نیز در این دشت ثبت کرده‌اند. حضور روزانه در این نقطه زمین به نوعی غیر ممکن است و تنها در اواخر پاییز، فصل زمستان و اوایل بهار می‌توان از این دشت سوخته بازدید کرد.

نظریات مختلفی درباره کویر گندم بریان در کرمان و داغ‌ترین نقطه زمین بودن آن ارائه شده است. اما در این بین نظر پدر علم کویر شناسی ایران پروفسور پرویز کردوانی که یکی از چهره‌های ماندگار علم و پژوهش در حوزه جغرافیا به خصوص بیابان و کویر است. 

پرویز کردوانی در این‌باره می‌گوید: چاله مرکزی لوت که در فاصله ۷۵ کیلومتری شرق شهداد واقع است، توسط محققان ناسا به عنوان گرم‌ترین منطقه زمین و پست‌ترین نقطه بیابان لوت شناخته شده است، نه دشت گندم بریان، فاصله گندم بریان با پست‌ترین نقطه زمین (یعنی همان چاله مرکزی لوت) بیش از ۱۰۰ کیلومتر مربع است.
حاصل سال‌ها زندگی در کویر و مطالعات میدانی و دانشگاهی دکتر کردوانی غیر از کشف و نامگذاری مناطق مختلف و بررسی ابعاد مختلف کویر و شورزارها و نمکدان‌های کویری خاطرات ویژه و سخنان نغز و شکر ریز اوست که از اطلاعات علمی و نمک بیابان پر است. اینطور که مشخص است به نظر می‌رسد ادعای استاد با اسناد ناسا تطابق بیشتری دارد، اما حتی در این صورت نیز گندم بریان با امکانات و دسترسی راحت‌تر برای گردشگران کویر مقصد مناسبی باشد.