کاهش ایمنی واکسن آسترازنکا پس از سه ماه

به نوشته ایندیپندنت، پژوهشگران داده‌های دو میلیون اسکاتلندی و ۴۲ میلیون برزیلی را که واکسن آکسفورد-آسترازنکا تزریق کرده بودند، تحلیل کردند. در اسکاتلند، حدود پنج ماه پس از تزریق نوبت دوم این واکسن،‌ احتمال بستری در بیمارستان یا مرگ بر اثر ابتلا به این ویروس نسبت به دو هفته پس از تزریق، حدود پنج برابر شد. محققان گفتند به نظر می‌رسد روند کاهش اثربخشی واکسن حدود سه ماه پس از تزریق کامل واکسن شروع می‌شود. آنان افزودند که در آن مرحله، نسبت به دو هفته پس از تزریق نوبت دوم، خطر بستری شدن یا مرگ دو برابر است. این خطر حدود چهار ماه پس از تزریق نوبت دوم واکسن، حدودا سه برابر می‌شود. داده‌های به دست آمده از برزیل نیز نتایج مشابهی را نشان دادند. این پژوهش بخشی از طرح «ایی‌اِی‌وی‌ایی ۲» (EAVE II) بود که محققانی از دانشگاه‌های ادینبرو، گلاسگو، ابردین، استراتکلاید و سنت اندرو در کنار سازمان بهداشت عمومی اسکاتلند، دانشگاه ولینگتونِ ویکتوریا، فیوکروز، دانشگاه دولتی ریو دوژانیرو و دانشگاه فدرال باهیا دست‌اندرکار آن بودند. محققان به این علت داده‌های اسکاتلند و برزیل را مقایسه کردند که فاصله بین دو نوبت واکسیناسیون در این کشورها مشابه بود (۱۲ هفته) و نظام اولویت‌دهی در تزریق واکسن به افراد و گروه‌ها در این دو کشور نیز شباهت داشت.
 در بازه اجرای این تحقیق، در هر کشور سویه متفاوتی بیشتر شیوع داشت. در اسکاتلند سویه دلتا و در برزیل سویه گاما بیشتر شایع بودند؛ این یعنی کاهش اثرگذاری واکسن احتمالا به دلیل کم شدن اثر آن در کنار اثرات سویه‌های ویروس بوده است. این محققان همچنین با مقایسه افراد واکسن‌زده و واکسن‌نزده، به بررسی اثرگذاری واکسن پرداختند. اما متخصصان هشدار داده‌‌اند باید در استفاده از این آمار احتیاط کرد زیرا اکنون مقایسه افراد واکسن‌نزده با افراد واکسن‌زده‌ای با خصوصیات مشابه دشوارتر است. این موضوع مخصوصا در مورد گروه‌های مسن‌تری که بسیاری از آن‌ها واکسن‌ زده‌اند، صدق می‌کند. پروفسور عزیز شیخ، مدیر موسسه آشر دانشگاه ادینبرو و سرپرست پروژه ایی‌اِی‌وی‌ایی ۲، گفت: «واکسن ابزار اصلی ما در مبارزه با این همه‌گیری بوده اما کاهش اثرگذاری آن مدتی است که ما را نگران‌‌ کرده است. اگر مشخص کنیم نقطه آغاز کاهش اثربخشی واکسن آکسفورد-آسترازنکا چه زمانی است، دولت‌ها خواهند توانست برای تزریق واکسن تقویتی طرحی بریزند تا به بیشترین حد مصونیت دست یابند.»
«اگر برای تزریق واکسن تقویتی واجد شرایطید و تا به حال آن را نزده‌اید، اکیدا توصیه می‌کنم فورا برای تزریق آن نوبت بگیرید.»
پروفسور ویتال کاتیکیردی، از دانشگاه گلاسگو، گفت: «تحلیل داده‌های ملی اسکاتلند و برزیل نشان می‌دهد اثربخشی واکسن آکسفورد-آسترازنکا به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد و میزان حفاظتی که در برابر ابتلای شدید به کووید-۱۹ ایجاد می‌کند با گذر زمان کاهش می‌یابد. دو میلیون نفر اسکاتلندی و بیش از ۴۲ میلیون نفر برزیلی را که هر دو نوبت واکسن آکسفورد- آسترازنکا زده بودند، بررسی کردیم. خطر بستری یا مرگ ناشی از ابتلا به کووید-۱۹ بیش از چهار ماه پس از دریافت نوبت دوم حدودا پنج برابر زمانی شد که این واکسن بیشترین مصونیت را ایجاد کرده بود و این دلیل تغییرات در نرخ ابتلا و معیارهای مختلف دیگر بوده است.»
«نتایج کار ما نشان می‌دهد حتی در صورتی که دو نوبت واکسن آکسفورد-آسترازنکا زده‌اید، باید هرچه زودتر واکسن تقویتی تزریق کنید.»
دکتر پیتر انگلیش این نتایج را «نگران‌کننده» خواند و افزود: «در کوتاه‌مدت، این نتایج بر لزوم تزریق نوبت سوم (تقویتی) تاکید دارد و در میان‌مدت تا بلندمدت این سوال را مطرح می‌کند که نسل موجود واکسن‌ها تا چه حد در پیشگیری از بروز بیماری‌های آینده اثرگذارند.»  شورای تحقیقات پزشکی، صندوق چالش‌ راهبرد صنعتی تحقیقات و نوآوری بریتانیا، موسسه ملی تحقیقات سلامت و مرکز تحقیقات داده‌های سلامت بریتانیا (HDR UK) پشتیبانان مالی این طرح بودند و دولت اسکاتلند حامی آن بود. در هفته‌های اخیر، واکسیناسیون در بریتانیا با سرعت بیشتری اجرا می‌شود تا از شیوع سویه اومیکرون کووید جلوگیری کند. بر اساس اعلام سازمان ملی خدمات بهداشتی انگلستان، فقط در هفته گذشته، مردم بیش از چهار میلیون و ۶۰۰ هزار دوز واکسن تقویتی کووید-۱۹ تزریق کرده‌اند.