رقابت چین و تایوان برای یافتن متحدان جدید

در حالی که کشورهای بیشتری در سال‌های اخیر مناسبات رسمی با چین برقرار کرده‌اند، تعداد متحدان دیپلماتیک تایوان از حدود ۳۰ کشور در دهه ۱۹۹۰ اکنون به ۱۴ کشور تنزل یافته است.
چین از برقراری روابط دیپلماتیک با هر کشوری که تایوان را به رسمیت می‌شناسد سر باز می‌زند چون به تایوان به عنوان یک ایالت جدا شده از سرزمین اصلی نگاه می‌کند که باید مجددا و در صورت لزوم با توسل به زور در چین ادغام شود.
از سال ۲۰۱۶ که تسای اینگ- وِن، رئیس جمهوری تایوان شد روابط چین و تایوان تیره‌تر شده. چین به خصوص از اینکه رئیس جمهوری تایوان از تایید رسمی سیاست "چین واحد" امتناع می‌ورزد، عصبانی است. دو طرف در سال ۱۹۹۲ توافق کردند که تنها یک چین وجود دارد ولی در معنی آن تفسیرهای متفاوتی شده است.
هر دو طرف یکدیگر را متهم به استفاده از "دیپلماسی دلار" کرده‌اند، اصطلاحی که به معنی دادن امتیازات دیپلماتیک در برابر مزایای مالی، برای جلب متحدان تازه است.
گاه شمار کشمکش‌های دیپلماتیک چین-تایوان از سال ۲۰۰۰ :

مقدونیه
پس از آن که حزب دموکراتیک پیشرو که طرفدار استقلال تایوان است قدرت را به دست گرفت، مقدونیه اولین کشوری بود که در ژوئن ۲۰۰۱ روابطش با تایوان را به نفع چین قطع کرد. پکن می‌گوید "هر تلاش و اقدامی برای تقسیم چین کار بی‌فایده‌ای خواهد بود". ولی تایوان چین را متهم می‌کند که با زور مقدونیه را وادار به این کار کرده است.

جمهوری نائورو
در ژوئیه ۲۰۰۲، جمهوری نائورو، روابط خود با تایوان را قطع کرد و به دو دهه مناسبات دیپلماتیک با تایوان پایان داد. جمهوری نائورو که جزیره کوچکی در اقیانوس آرام است می‌گوید "در دنیا تنها یک چین وجود دارد" و تایوان بخش لاینفک سرزمین چین است. چین می‌گوید عادی شدن این مناسبات "چشم انداز وسیعی را برای افزایش روابط دوستانه و همکاری فراهم می‌آورد".

لیبریا
در اکتبر ۲۰۰۳، لیبریا روابط دیپلماتیک با تایوان را پایان داد و با چین مناسبات دیپلماتیک برقرار کرد. تایوان، چین را ملامت می‌کند که با اعمال نفوذ در سازمان ملل متحد-به دلیل داشتن نیروهای حافظ صلح در لیبریا، توانسته این کشور را وادار به قطع روابط با تایوان و برقراری مناسبات دیپلماتیک با چین کند.

جمهوری کریباتی
در نوامبر ۲۰۰۳، جمهوری کریباتی که جزیره مستقلی در مرکز اقیانوس آرام است، با تایوان روابط دیپلماتیک برقرار کرد ولی ابراز امیدواری کرد که در آینده مناسباتش با چین همچنان با رونق ادامه یابد. تایوان می‌گوید این موفقیت دیپلماتیک نتیجه روند مذاکرات "طولانی، پُراضطراب، پُر پیچ و خم و پیچیده" بوده است.

جمهوری دومینیکن
در مارس ۲۰۰۴ جمهوری دومینیکن اعلام کرد که به مناسبات ۲۰ ساله خود با تایوان پایان داده و چین را جایگزین کرده است. روزولت اسکریت، نخست وزیر دومینیکن گفت به نفع کشورش است با چین که یک "بازیگر مهم در دیپلماسی بین‌المللی" است رابطه برقرار کند.

جمهوری وانوآتو
در نوامبر ۲۰۰۴، جمهوری وانوآتو، واقع در اقیانوس آرام مناسبات خود با تایوان را قطع کرد و چین را به رسمیت شناخت ولی بعد تصمیم خود را عوض کرد. به دنبال تغییر دولت در همین سال وزیر خارجه جدید جزیره وانوآتو، اعلام کرد که موافقتنامه با تایوان را لغو کرده است. چین از این تصمیم قدردانی کرد.

گرانادا
در ژانویه ۲۰۰۵، به دنبال گفت‌وگوهای وزیران خارجه گرانادا و چین در پکن، گرانادا مناسبات دیپلماتیک رسمی با چین برقرار کرد و گفت تایوان روابط دیپلماتیک خود را جدی تلقی نکرده بود.

جمهوری نائورو
در ماه مه ۲۰۰۵، جمهوری نائورو دوباره وفاداری دیپلماتیک خود به تایوان را اعلام کرده و به مناسباتش با چین پایان داد. تایوان گفت تصمیم رئیس جمهور پیشین این کشور برای برقراری مناسبات با چین "تصمیم غلطی" بوده.

سنگال
در اکتبر همین سال، سنگال، چین را جایگزین رابطه دیپلماتیک با تایوان کرد. از تاریخ انتخاب چن شوی-بیان، به عنوان رئیس جمهوری تایوان، سنگال ششمین کشوری بود که وفاداری دیپلماتیک خود به چین را اعلام می‌کرد. مقامات سنگال اعلام کردند که این تصمیم "بر اساس تجزیه و تحلیل واقع بینانه و کامل وضعیت ژئوپلیتیک جهانی" گرفته شده است.

جمهوری چاد
در اوت ۲۰۰۶، جمهوری چاد که از سال ۱۹۹۷ رابطه با چین را قطع کرده بود، بعد از دو دهه مناسبات دیپلماتیک با این کشور را از سر گرفت. تایوان که معتقد بود تصمیم چاد مبنی بر پایان دادن به روابط دیپلماتیک با این کشور ناشی از نفوذ پکن بوده تمام برنامه‌های کمک به این کشور آفریقایی را به حال تعلیق درآورد.

سنت لوسیا
در ماه مه ۲۰۰۷ سنت لوسیا، واقع در دریای کارائیب، تایوان را جایگزین روابط ۱۰ ساله خود با چین کرد. روفوس بوسکت، وزیر خارجه سنت لوسیا می‌گوید تصمیم انتخاب تایوان نباید به معنی قطع مناسبات با چین باشد.

کاستاریکا
در ژوئن ۲۰۰۷، کاستاریکا به روابط دیپلماتیک با تایوان پایان داد و چین را جایگزین تایوان کرد. اُسکار آریاس، رئیس جمهوری کاستاریکا این اقدام را مبتنی بر واقعیت بینی دانست. ولی تایوان عکس العمل نشان داد و گفت"این چیزی نیست که کشوری که به صلح و دموکراسی اعتقاد دارد باید انجام دهد: قطع مناسبات ۶۰ ساله با شریک خود".

مالاوی
در ژانویه ۲۰۰۸، مالاوی به روابط دیپلماتیک ۴۱ ساله خود با تایوان خاتمه داد و با چین روابط رسمی برقرار کرد. تایوان این اقدام را "بزرگترین اهانت" خواند و چهار متحد باقی مانده خود در آفریقا را ترغیب کرد که "قوی باقی بمانند و تسلیم وسوسه‌های پکن نشوند."

گامبیا
در نوامبر ۲۰۱۳، گامبیا اعلام کرد که به دلایل "منافع استراتژیک ملی" به مناسبات با تایوان پایان می‌دهد. این کشور که در غرب آفریقا واقع است ابراز امیدواری کرد که دوستی‌اش با ملت تایوان ادامه یابد ولی تایوان گفت از این تصمیم شوکه و متاسف شده است.

جمهوری دموکراتیک سائوتومه و پرنسیپ
در دسامبر ۲۰۱۶، جمهوری دموکراتیک سائوتومه و پرنسیپ، نیز روابط با تایوان را که از سال ۱۹۹۷ رسما برقرار شده بود قطع کرد. چین از این تصمیم ابراز خشنودی کرد و گفت این ملت آفریقایی اصل چین واحد را پذیرفته است. تایوان این اقدام را محکوم کرد و گفت سائوتومه و پرنسیپ برای ادامه روابطش با تایوان درخواست کمک مالی قابل توجهی کرده بود.

پاناما
در ژوئن ۲۰۱۷، پاناما مناسبات دراز مدت دیپلماتیک با تایوان را به نفع چین قطع کرد. تایوان، پاناما را متهم به زورگویی و نادیده گرفتن دوستی دراز مدت دو کشور کرد.

بورکینا فاسو
در همین ماه بورکینا فاسو در غرب آفریقا، روابط با تایوان را پایان داد و مناسبات دیپلماتیک با چین را دوباره شروع کرد. چین از این تصمیم استقبال کرد ولی تایوان ارسال محموله تجهیزات نظامی به بورکینا فاسو را متوقف کرد. چین آخرین متحد باقیمانده تایوان در آفریقا یعنی سوآزیلند را هم ترغیب به شناسایی چین کرده و می‌گوید تمام کشورهای آفریقایی از تجدید وحدت ملی چین حمایت خواهند کرد.

السالوادور
در حالی که جمهوری السالوادور در آمریکای مرکزی در صدد برقراری روابط دیپلماتیک جدید با چین بود، دولت تایوان پیشدستی کرد و در اوت ۲۰۱۸ روابط با السالوادور راقطع کرد.
تایوان گفت برای "دیپلماسی پول" با چین رقابت نخواهد کرد و قول داده از کشورهایی که ارزش‌های مشابه دارند بخواهد به اتفاق علیه رفتار بین‌المللی خارج از کنترل فزاینده چین بجنگند. تایوان می‌گوید این تصمیم را پس از آن گرفته که السالوادور درخواست کمک مالی معادل یک "رقم نجومی" را کرده بود.

جزایر سلیمان
در سپتامبر ۲۰۱۹، جزایر سلیمان پس از قطع روابط دیپلماتیک با تایوان، مناسبات دیپلماتیک با چین را شروع کرد. جوزف وو، وزیر خارجه تایوان در تاریخ ۱۶ سپتامبر در یک کنفرانس خبری گفت: کابینه جزایر سلیمان تصمیم گرفت بجای تایوان با چین روابط دیپلماتیک داشته باشد. تسای اینگ-وِن گفت با وجود این که کشورش با "مداخله و سرکوبی" چین مواجه است، هرگز تسلیم تهدیدها نخواهد شد. ولی وزیر خارجه چین گفت از تصمیم جزایر سلیمان بسیار خشنود است و دوباره تاکید کرد که تایوان "یک کشور نیست".

هندوراس
در ماه مه ۲۰۲۱، خوآن اورلاندو هرماندز، رئیس جمهوری هندوراس گفت در نظر دارد برای دریافت واکسن کووید-۱۹ در خاک اصلی چین یک دفتر بازرگانی باز کند. وزیر خارجه تایوان پی از آگاهی از این خبر گفت مناسبات تایوان با هندوراس همچنان قوی باقی می‌ماند.
در نوامبر ۲۰۲۱ رئیس جمهوری هندوراس که دوره ریاست جمهوری‌اش در حال پایان است برای شرکت در جشن‌های هشتادمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک با تایوان به تایپه رفت و در جریان دیدار با رئیس جمهوری تایوان به دوستی حقیقی دو کشور تاکید کرد و دیدارش از تایوان را "پیام صریح و قاطعی" برای حمایت از این کشور توصیف کرد.در نوامبر ۲۰۲۱، شیومارا کاسترو، نامزد چپگرای ریاست جمهوری در هندوراس، حزب حاکم را در انتخابات شکست داد. در حالی که پس از انتخابات، دولت آمریکا هندوراس را ترغیب می‌کرد که مناسبات با تایوان را حفظ کند، خانم کاسترو در برنامه اقدامات خود قول داده بود در صورت پیروزی در انتخابات، به جای تایوان، چین را به رسمیت بشناسد.

شرق اروپا
در نوامبر ۲۰۲۱، تایوان توجه خود را به چندین کشور واقع در شرق اروپا معطوف کرد و در اواخر ماه نوامبر هیئت‌های پارلمانی از لیتوانی، استونی و لتویا از تایوان دیدن کردند.
تایوان همچنین دفتر نمایندگی خود در لیتوانی را باز کرد. چند روز بعد چین تنزل سطح مناسبات دیپلماتیکش با این جمهوری را اعلام کرد.

نیکاراگوئه
در دسامبر ۲۰۲۱ دولت نیکاراگوئه سیاست "چین واحد" حزب کمونیست چین را تایید کرد و به دنبال قطع روابط دیپلماتیک با تایوان، چین را به رسمیت شناخت. وزارت خارجه نیکاراگوئه طی بیانیه‌ای در ۱۰دسامبر اعلام کرد به تمام تماس‌ها یا مناسبات رسمی با تایپه پایان می‌دهد. وزارت خارجه تایوان، پکن را متهم می‌کند که متحد تایوان را "مجبور" کرده چین را جایگزین تایوان کند.