بهار نیوز - زلزله‌خیزترین شهرهای ایران را بشناسید

گروه جامعه: واقعیت این است که خطر زلزله در شهرهای مختلف ایران بسیار نزدیک‌تر از آن است که فکرش را می‌کنیم. کافی است بدانیم زیر پایمان ۵۷۵گسل ریز و درشت وجود دارد که ۱۲۰مورد آنها خطرناک هستند، حدود ۸۰درصد شهرهای کشورمان در معرض خطر زلزله هستند و روزانه ۶۰زلزله در کشور ثبت می‌شود و براساس تخمین سازمان لرزه‌نگاری به‌طور میانگین سالانه ۲هزار بار زمین ایران می‌لرزد. آن‌وقت است که دیگر نمی‌توانیم به‌راحتی از کنار هشدارها و زنگ خطرها بگذریم، بحران را در یک قدمی خود حس می‌کنیم و از خود می‌پرسیم چاره چیست؟ اداره کل مدیریت بحران استان‌های مختلف کشور، این روزها بیش از هر زمان دیگری به پاسخ‌های این پرسش فکر می‌کنند. به‌ویژه اینکه به‌تازگی روز «ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی» را پشت سر گذاشته‌ایم. در این گزارش نگاهی به استان‌های پرخطر زلزله انداخته‌ و راهکارهایی که برای کاهش اثرات این بلای طبیعی به‌کار گرفته‌اند را بررسی کرده‌ایم.

مقاوم‌سازی، شاه‌کلید مقابله با زلزله در تهران
بی‌شک یکی از زلزله‌خیزترین استان‌های کشور تهران است؛ جایی که به‌دلیل قرار داشتن پایتخت و متعاقب آن وجود سازه‌های بی‌شمار و جمعیت بسیارش، موقعیت استراتژیکی دارد. زیر پای تهران ۱۷گسل فعال وجود دارد و زمین‌شناسان معتقدند دوره بازگشت زلزله در تهران به‌طور میانگین هر ۱۵۰سال است درحالی‌که از وقوع آخرین زمین‌لرزه بزرگ در پایتخت بیش از ۱۸۰سال گذشته است.

به همین دلیل است که در سال‌های اخیر مدیریت شهری تمام تلاش خود را برای مقاوم‌سازی سازه‌ها و در کنار آن آموزش شهروندان پایتخت‌نشین به‌کار گرفته تا آثار این بلای طبیعی را درصورت وقوع به حداقل برساند. مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در میزگردی که چند روز پیش در سالروز زلزله بم برگزار شد، تهران را از نظر تجمع جمعیتی دارای حادترین وضعیت از نظر وقوع احتمالی زلزله در ایران دانست و از اصطلاح تجمع جمعیتی و مقاوم‌سازی بناها به‌عنوان راهکارهای کاهش خسارات زلزله نام برد. ارائه آموزش‌های لازم در فرهنگسراها و سراهای محله در کنار حدود ۱۰۰سوله مدیریت بحران فعال در پایتخت که هنگام بروز زلزله برای اسکان به‌کار گرفته می‌شود از اقداماتی است که در سال‌های اخیر برای کاهش اثرات زلزله در تهران انجام شده.

۵۴هزار پلاک ثبتی البرز روی گسل زلزله
البرز هم یکی دیگر از استان‌های پرخطر زلزله به‌حساب می‌آید تا جایی که به‌گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری البرز، هم‌اکنون ۵۴هزار پلاک ثبتی این استان روی گسل زلزله است.این‌طور که محمدرضا فلاح‌نژاد، مدیرکل مدیریت بحران استانداری البرز می‌گوید بخشی از محله‌های البرز مقاوم‌سازی نشده که در ستاد بازآفرینی و شورای برنامه توسعه این استان مورد پیگیری قرار دارد. این در حالی است که این اداره کل با اجرای نصب دستگاه هشداردهنده سریع زلزله به لوله‌های گاز، این امکان را به‌وجود آورده که چند ثانیه پیش از وقوع زلزله، گازرسانی شهر قطع شود تا مشکلی از این بابت پیش نیاید. اجرای مانورهای مختلف در زمینه زلزله نیز اقدام دیگری است که در دستور کار اداره مدیریت بحران البرز قرار گرفته تا به این ترتیب خسارت‌های ناشی از زلزله کاهش یابد.

ایجاد پد بالگرد تا اسکان اضطراری
آذربایجان‌شرقی و به‌ویژه کلانشهر تبریز هم یکی دیگر از مناطق زلزله‌خیز کشور به‌حساب می‌آید. استانی که یک‌بار در ۲۱مرداد سال۱۳۹۱به‌شدت لرزید و این اواخر نیز در آبان سال۹۸زمین لرزه را تجربه کرد. مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان‌شرقی در این‌باره می‌گوید: ما همواره نگران گسل شمالی تبریز هستیم، زیرا یک‌چهارم جمعیت تبریز حاشیه‌نشین هستند و در بافت فرسوده سکونت دارند.محمدباقر هنربر با بیان اینکه حاشیه‌نشینان را باید به نقاط امن انتقال دهیم و در حال انتقال این افراد به شهرک‌های طلائیه، کرکج و جوانان هستیم، می‌افزاید: ایجاد پد بالگرد، تامین محل اسکان اضطراری در قالب پارک‌های محله‌ای و سالن‌های چندمنظوره، تشدید نظارت‌ بر مقاوم‌سازی، بهسازی و نوسازی خانه‌ها از اقداماتی است که در این استان با جدیت دنبال می‌شود.

۹۰گسل فعال در خراسان
خراسان‌ها به‌ویژه شهرهای مشهد در خراسان رضوی و بیرجند در خراسان جنوبی هم از مناطق زلزله‌خیز کشور هستند. همین چند روز پیش بود که زلزله‌ای به بزرگی ۴ریشتر «ریوش» در خراسان‌رضوی را لرزاند تا یادمان باشد در این استان ۹۰گسل فعال وجود دارد و ۶۵درصد از پهنه این استان زلزله‌خیز است.محسن نجات، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان‌رضوی در این‌باره می‌گوید: در تاریخ خراسان رضوی ۲۵مورد زمین‌لرزه ۶ریشتری و بیشتر از ۶ریشتر به ثبت رسیده که نشان از شرایط حساس استان دارد. به همین دلیل از آنجا که شهر ایمن، شهری است که قدرت پاسخگویی مؤثر به حوادث را داشته باشد، آموزش همگانی توانمندسازی و سازماندهی و مشارکت و اقدامات لازم برای هماهنگ‌سازی دستگاه‌ها در دستور کار قرار دارد.»

از دیگر استان‌ها چه خبر؟
استان‌های دیگر هم هر یک هم و غم خود را صرف ایجاد ایمنی در برابر حوادث غیرمترقبه به‌ویژه زلزله کرده‌اند. به‌عنوان مثال در فارس ۱۱۱لرزه‌نگار نصب شده تا دستگاه‌های خدمات‌رسان بتوانند زلزله را پیش‌بینی و سریع‌تر اقدام به امدادرسانی کنند.معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن چهارمحال‌وبختیاری نیز به‌تازگی از مقاوم‌سازی ۴۴هزار واحد روستایی در این استان خبر داده و گفته است تاکنون ۵۲درصد واحدهای مسکونی روستایی در استان مقاوم‌سازی شده و به‌طور میانگین سالانه ۲۵۰۰تا ۳۵۰۰واحد مسکونی در این استان مقاوم‌سازی می‌شوند. مسئولان استانی چهارمحال و بختیاری تاکنون ۸۶روستای در معرض خطر خود را هم در قالب ۵۵شهرک امن اسکان داده‌اند. در قزوین هم از آنجا که در ۵سال گذشته ۴۴۰زلزله به ثبت رسیده، مسئولان به فکر اقداماتی هستند که آسیب‌های زلزله احتمالی را کاهش دهند. یکی از این راهکارها مقاوم‌سازی است که به‌گفته مدیرکل مدیریت بحران قزوین ۵۴درصد واحدهای روستایی استان مقاوم‌سازی شده‌اند.