اظهارات وزیرخارجه‌سوئد پس از سفر به ايران

در ملاقات‌هایتان احساس کردید فضا برای رسیدن به یک توافق جامع مناسب است؟
فکر می‌کنم فضایی پر از انتظارات به وجود آمده، هم در زمینه ارتباط با کشورهای دیگر و هم در زمینه تحولات داخل خود ایران. شکی در این نیست. انتخاب آقای روحانی جوی پر از امید به وجود آورده ولی در عین حال نیروهایی هم هستند که در مقابل این تحولات مقاومت مي‌کنند. فکر مي‌کنم الان رسیدن به یک توافق هسته‌ای جامع در شش ماه خیلی هدف بلندپروازانه‌ای باشد، ولی شدنی است. به حسن نیت دو طرف احتیاج دارد، ولی این موضوع خیلی حیاتی است و باید از همه توانمان برای حل شدنش استفاده کنیم.

از حسن نیت گفتید، اما طرفین بی‌اعتمادی زیادی هم نسبت به یکدیگر دارند، نگرانی‌های ایرانی‌ها در این زمینه چیست؟
بی اعتمادی گسترده‌ای وجود دارد. همان قدر که تهران به غرب بی اعتماد است، واشنگتن هم به ایران اعتماد ندارد. ایرانی‌ها از این می‌ترسند که غرب صادق نباشد، تقلب بکند و زیر حرفش بزند. ایرانی‌ها برای این نگرانی به لیست بلندبالایی از مثال‌های تاریخی اشاره می‌کنند که غرب چنین رفتاری داشته است. شاید حق داشته باشند. همان طوری که سیاستمداران واشنگتن در مورد برخی نگرانی‌هایشان از رفتار حکومت ایران حق دارند ولی تنها راه غلبه بر این مشکل این است که بنشینیم و با هم حرف بزنیم.

پیش از سفر گفتید می‌خواهید ببینید ایران چه قدر به تغییر و تحول متعهد است، نتیجه چه بود؟
فکر می‌کنم آقای روحانی و تیمش واقعا متعهد هستند که به یک توافق جامع هسته‌ای با غرب برسند. این خودش راه را برای مواردی دیگر باز می‌کند. بعد از این می‌رسیم به لغو تحریم‌ها و گسترش روابط اقتصادی. و فکر می‌کنم این به تدریج به باز شدن تدریجی فضای جامعه ایران هم منجر خواهد شد.

آیا تمایلی برای باز کردن فضای جامعه دیدید؟
ایران کشوری است که به مدرنیزه شدن احتیاج دارد، هم مدرنیزه شدن سیاسی و هم مدرنیزه شدن اقتصادی. فکر مي‌کنم تمایل به مدرنیزه شدن در ایران وجود دارد و همین طور تمایل به روابط راحت‌تری با غرب. با وجود این، ایرانی‌ها به بخش علمی و پژوهشی برنامه هسته‌ای عمیقا افتخار می‌کنند و به همین خاطر فکر می‌کنم سازش آنها حد و مرزی دارد.

آیا در دیدارها راجع به حقوق بشر هم صحبت شد؟
قطعا. ما در مورد جنبه‌های مختلف حقوق بشر صحبت کردیم، مشخصا در دو مورد. یکی محدودیت‌ها روی شبکه‌های اجتماعی. این نوعی ریاکاری است؛ ابزارهای مختلف برای دور زدن فیلترینگ در اختیار همه هست و این خودش فیلترینگ را مضحک‌تر می‌کند. البته اعمال این محدودیت‌ها در دست نهاد مجزایی است، ولی احساس من این بود که خیلی‌ها می‌خواهند این محدودیت‌ها برطرف شود و فکر می‌کنم این خیلی اتفاق خوشایندی باشد. مساله دیگر تعداد بالای اعدام‌ها است. ما خیلی به این مساله اعتراض داریم. البته خیلی از این اعدام‌ها به معضل مواد مخدر مربوط می‌شود. ایران مسیر اصلی قاچاق هروئین و تریاک از افغانستان به اروپا است و فکر می‌کنم باید فکر کنیم به راه‌های مختلف کمک به دولت ایران تا بتواند به طرز متمدنانه‌تری با معضل مواد مخدر برخورد بکند.

درباره حقوق بشر با چه کسانی صحبت کردید؟ آقای روحانی؟ آقای ظریف؟ کدام یک بیشتر شما را تحت تاثیر قرار دادند؟
البته بین این دو نفر مسابقه زیبایی برقرار نیست؛ رییس‌جمهور، رییس‌جمهور است و وزیر خارجه، وزیر خارجه. ولی من این مسایل را با هر دوی آنها مطرح کردم و به هر دو گفتم خیلی عجیب است که شما در توییتر خیلی فعال هستید و از این طریق با مردم ایران در ارتباطید... رهبر ایران هم اکانت توییتر دارد، در حالیکه به طور رسمی این وبسایت‌ها ممنوعند و کسانی که از فیلترشکن استفاده نمی‌کنند به این وبسایت‌ها دسترسی ندارند.

بر اساس مشاهداتتان آیا ایران در مسیر مناسبی برای باز شدن فضای داخلی حرکت می‌کند.
فکر می‌کنم... گرایش‌هایی بین دو طرف و جود دارد، باید صبر کنیم و ببینیم. وقتی با بعضی‌ها که از نقض حقوق بشر لطمه خورده بودند، صحبت می‌کنم، آنها انتظارات زیادی دارند. ولی اینکه آیا این انتظارات برآورده می‌شود یا نه، باید صبر کنیم و در عین حال فکر می‌کنم این خیلی به روابط با غرب بستگی داشته باشد. البته که مذاکرات مشخصا درباره برنامه هسته‌ای است ولی اگر این مذاکرات جلو برود و به جایی برسد، فکر می‌کنم ما شاهد باز شدن فضای داخل جامعه ایران هم باشیم.