کاهش خطرناک سن مصرف الکل در کشور

گروه جامعه: : دو سال پیش خبری در رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر اینکه بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، ایران رتبه نهم مصرف الکل در دنیا را دارد. در همان زمان تعدادی از رسانه‌های اصولگرا مدعی شدند که این گزارش اشتباه بوده استٰ، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز اعلام کرد که ۴ درصد از جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله کشورمان حداقل یکبار مصرف الکل داشته‌اند و دست‌کم ۲۰۰ هزار نفر در کشور وابستگی دایمی به الکل یا اعتیاد به الکل دارند.

حالا، اما با گذشت ۲ سال از این موضوع، رستم‌وندی معاون وزیر کشور و رئیس سازمان امور اجتماعی، درباره وضعیت مصرف الکل در کشور اعلام کرده است که نرخ شیوع الکل در کشور بین ۹ تا ۱۰ درصد افراد بالای ۱۵ تا ۶۴ سال است، به طوری که سالانه بیش از پنج میلیون نفر در کشور الکل مصرف می‌کنند.

 فارغ از درست یا نادرست بودن گزارش سازمان جهانی بهداشت، اما درحال حاضر با مقایسه این دو داده آماری متوجه می‌شویم که تنها طی ۲ سال مصرف الکل در کشور بیش از ۲ برابر شده است، شیب تندی که البته شیوع کرونا و افزایش تنش‌های اجتماعی و اقتصادی در کشور را در ایجاد آن نباید نادیده گرفت.

متاسفانه انکار مداوم مسئولان و عدم برنامه‌ریزی مناسب برای آگاهی‌رسانی از طریق رسانه‌های مورد اعتماد مردم باعث شده که نه‌تنها مصرف این ماده کاهش نیابد که افزایش نیز پیدا کند، ماده‌ای که اعتیاد به آن می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری بر زندگی فرد بر جای بگذارد آن‌هم در شرایطی که ملزومات درمان اعتیاد به این ماده نیز در کشور چندان مهیا نیست.

با دکتر محمدرضا قدیرزاده، درمانگر اعتیاد و کارشناس آسیب‌های اجتماعی درباره اعتیاد به الکل در کشور و تبعات آن گفتگو کردیم.قدیرزاده در اینباره می‌گوید: به‌صورت کلی درباره عتیاد یک آمار رسمی داریم که در مجامع اعلام می‌شود. به عنوان مثال ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام کرده است که در کشور ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر معتاد داریم و مثلا ۶۰۰ هزار نفر به صورت تفننی مواد مصرف می‌کنند.

وی با اشاره به سخنان رستم‌وندی درباره آمار مصرف الکل در کشور توضیح می‌دهد: آمار ۵ میلیون نفری که ایشان اعلام کرده‌اند به معنای وجود ۵ میلیون نفر معتاد به الکل در کشور نیست بلکه منظور ۵ میلیون نفریست که اعلام کرده‌اند در یک سال گذشته حداقل یکبار الکل نوشیده‌اند.

این درمانگر اعتیاد عنوان می‌کند: در کشور ما بررسی‌های مختلفی توسط مراجع مختلف مانند وزارت کشور، وزارت بهداشت و بهزیستی در این رابطه انجام شده است، اما آمار‌ها متغیر هستند، از ۲۰۰ هزار نفر تا ۶۰۰ هزار نفر در کشور افراد وابسته به الکل داریم، یعنی افرادی که باید حتما تحت درمان قرار بگیرند و آنقدر وابستگی‌شان به این ماده زیاد شده است که دچار عوارض و علائم مصرف الکل یا اعتیاد به الکل شده‌اند. این آمار دقیق نیست، زیرا بحث مصرف الکل در کشور ما یک تابو است و همین مسئله باعث می‌شود که در همین تحقیقاتی هم که انجام شده شاید کم‌شماری یا بیش‌شماری رخ داده باشد؛ ما این را نمی‌دانیم.

وی در پاسخ به این سوال که به جز مباحث ایدئولوژیک چرا در خصوص اعتیاد به الکل بیش از اعتیاد به مواد مخدر تابو وجود دارد؟ می‌گوید: اصلی‌ترین مسئله‌ای که در کشور ما وجود دارد، آن است که سیاستگذاران فرهنگی، سلامت و سیاست گذاران کلان کشور به جای پذیرش این موضوع همیشه سعی در انکار آن داشته‌اند. من به یاد دارم که حدود ۱۰ سال پیش جلسه‌ای آموزشی برای پزشکان درباره الکل داشتیم. من اولین مرتبه آمار‌های مربوط به الکل را گفتم، موضوع در رسانه‌ها بازتاب زیادی داشت. بعدا من را به خاطر آنچه گفته بودم توبیخ کردند. آن زمان عنوان کردیم که اگر قرار است با بحث الکل به این شکل برخورد شود، با سونامی مصرف الکل در کشور مواجه خواهیم شد.

قدیرزاده با بیان اینکه آمار ۵ میلیون نفر مصرف‌کننده الکل حتی اگر به صورت تفننی هم باشد آمار خوبی برای کشور ما نیست، خاطرنشان می‌کند: این مساله نشان می‌دهد که طی چند سال اخیر در حوزه مصرف الکل از چند جهت دچار مشکل شده‌ایم؛ اول آنکه سن مصرف الکل در کشور ما پایین آمده و به سن زیر ١۵ سال رسیده است و به تدریج دارد به بحث اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان‌ها تنه می‌زند. دوم آنکه میزان مصرف الکل در خانم‌ها رو به افزایش است و سوم اینکه به صورت کلی حجم مصرف الکل در کشور ما نیز رو به افزایش است.

به گفته این کارشناس آسیب‌های اجتماعی در دهه‌ای که بهترین فرصت برای اطلاع رسانی و هشدار دادن درباره مصرف الکل بود و می‌توانستیم به جای انکار کردن، سیاستگذاری درستی در این زمینه داشته باشیم، این کار را نکردیم. در واقع تابو بودن این پدیده باعث شد که هیچ اقدامی در راستای فرهنگسازی در خصوص مشکلات مصرف الکل نکنیم. از طرف دیگر شبکه‌های ماهواره‌ای، تغییر الگو‌های زندگی، وجود اختلاف طبقاتی و... باعث شده که مصرف الکل به‌ویژه در میان جوانان نه‌تنها به عنوان یک ضد ارزش مطرح نشود که به عنوان یک ارزش شناخته شود موضوعی که برای آینده کشور بسیار بد و نگران کننده است.