غفلت از بیماری‌های عفونی به بهانه فرزندآوری

گروه جامعه: در روز‌های گذشته نامه‌ای از سوی حمیدرضا اینانلو، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو خطاب به دانشگاه‌های علوم پزشکی خبرساز شد. اینانلو در این نامه هرگونه توزیع رایگان یا یارانه‌ای اقلام مرتبط با پیشگیری از بارداری، کار گذاشتن اقلام پیشگیری و تشویق به استفاده از آن‌ها در شبکه بهداشتی درمانی وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی را ممنوع اعلام کرد.وی همچنین دستور داد هرگونه ارائه دارو‌های جلوگیری از بارداری در داروخانه‌های سراسر کشور و شبکه بهداشت و کار گذاشتن اقلام پیشگیری با تجویز پزشک باشد.

کپی بند ۵۱ قانون جوانی جمعیت
 نامه اینانلو در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت است که در زمان تصویب‌اش در مجلس با انتقادات فراوان جامعه پزشک به ویژه متخصصان زنان، ژنتیک، عفونی، کاردرمانی و فیزیوتراپی و .. همراه شده بود. قانون جوانی جمعیت در بند ۵۱ خود تصریح می‌کند که هرگونه توزیع رایگان یا یارانه‌ای اقلام مرتبط با پیشگیری از بارداری و کار گذاشتن اقلام پیشگیری و تشویق به استفاده از آن‌ها در شبکه بهداشتی درمانی وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی ممنوع است.

نگرانی‌های جامعه پزشکی از جلوگیری از توزیع رایگان یا یارانه‌ای اقلام مرتبط با پیشگیری از بارداری
گنجاندن این بند که به منظور تشویق به فرزندآوری در قانون مذکور بود اعتراض بسیاری از متخصصان عفونی را در پی داشت چرا که به زعم آنان این موضوع موجب می‌شود تا کشور با موجی از بیماری‌های مقاربتی به ویژه در میان اقشار آسیب‌پذیر همراه باشد.

مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری ایدز در روز‌های پس از تصویب این قانون در مجلس شورای اسلامی و ابلاغ آن توسط دولت با بیان اینکه اگر بازنگری در مورد این قانون انجام نشود ممکن است منجر به افزایش بیماری‌های عفونی به ویژه در میان آسیب دیدگان اجتماعی شود، گفت: با برداشتن و سخت‌تر کردن دسترسی به وسایل محافظتی مقاربتی، شانس ابتلا و شیوع بیماری‌هایی، چون سیفلیس و سوزاک و... افزایش پیدا می‌کند. وقتی در جامعه‌ای بیماری‌های مقاربتی افزایش پیدا کرد، یک‌سال بعد از آن HIV افزایش پیدا می‌کند. در واقع موج بعدی HIV آغاز می‌شود.

برخی از اقلام پیشگیری از بارداری مانند استفاده از کاندوم یکی از سد‌های حفاظتی بسیار مهم برای جلوگیری از بیماری‌های سوزاک، کلامیدیا و عفونت‌های منتقله از طریق روابط جنسی است و افراد زمانی که کاندوم را در دسترس نداشته باشند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.

براساس گفته‌های این متخصص عفونی، در واقع این قانون مسلما نه فقط می‌تواند بارداری‌های ناخواسته و بیماری‌های مقاربتی را افزایش دهد، بلکه می‌تواند به افزایش موارد HIV در کشور نیز منجر شود. زمانی که روش‌های پیشگیری ممنوع شود افراد به هرحال دیگر از آن‌ها استفاده‌ای نمی‌کنند و به بیماری‌هایی مانند ایدز دچار می‌شود. این مساله کوششی را که سال‌ها برای نهادینه شدن این مساله در کشور صورت گرفته را خدشه‌دار می‌کند و جوانان ما را به بیماری HIV مبتلا و بسیار آسیب پذیر می‌کند.

این نگرانی مردانی و دیگر متخصصان این حوزه در حالی مطرح شد که نه تنها بازنگری در این قانون صورت نگرفت که حتی در آیین‌نامه‌های آن پس از ابلاغ توسط دولت نیز تغییری صورت نگرفت. با توجه به بخشنامه سازمان غذا و دارو به دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌توان گفت که این بخشنامه کپی برابر اصل همان بند ۵۱ قانون جوانی جمعیت است.

با این حال اجرای این بخشنامه خطرات زیادی را در پی خواهد داشت، با حذف یارانه این اقلام مسلما بسیاری از این وسایل پیشگیری که اتفاقا در جلوگیری از انتقال بیماری‌های مقاربتی نیز خواهد شد چه بسا امروز قیمت هر بسته ۱۲ تایی کاندوم بهداشتی و استاندارد به بالای ۵۰ هزار تومان رسیده است و مسلما با این قیمت‌ها بسیاری از آسیب‌دیده‌های اجتماعی توانایی خرید آن‌ها را نخواهد داشت. این همان خطری است که متخصصان عفونی در مورد آن هشدار می‌دهند.

غفلت از بیماری‌های عفونی به بهانه فرزندآوری
آمیتیس رمضانی، دبیر انجمن علمی بیماری‌های عفونی و گرمسیری  با بیان اینکه افزایش نرخ جمعیت باید با مدیرتی هوشمندانه بوده و نباید منجر به افزایش بیماری‌های عفونی شود، اظهار کرد: راه کنترل بسیاری از بیماری‌های عفونی استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری است.

وی افزود: افراد پر خطر که سیستم ایمنی پایینی دارند در میان افراد پرخطر و آسیب‌دیدگان اجتماعی مانند افراد داری اعتیاد تزریقی بسیار زیاد هستند و ویروس HIV هم در میان این گروه‌ها زیاد است. از سوی دیگر برخی از بیماری‌های عفونی دیگر مانند هپاتیت C هنوز در جامعه وجود دارد و در میان این افراد یعنی آسیب‌دیده‌های اجتماعی بسیار است.

رشد هپاتیت C و HIV
رمضانی بیان کرد: یکی از راه‌های انتقال بیماری‌های عفونی مانند HIV و هپاتیت C روابط پرخطر و محافظت نشده جنسی است؛ بنابراین اگر می‌خواهیم جمعیت افزایش پیدا کند باید نسبت به رشد این بیماری‌ها در جامعه که راه انتقال آن‌ها از طریق تماس جنسی است بی توجه نباشیم.وی افزود: خوشبختانه به دلیل واکسیناسیون هپاتیت B درصد مبتلایان به این بیماری کمتر شده است با این حال هنوز درصدی از جامعه واکسینه نیستند و درصدی نیز ممکن است به این بیماری مبتلا باشند و راه انتقال آن به افراد دیگر روابط جنسی است.

رشد HPV و خطر افزایش سرطان رحم
دبیر انجمن علمی بیماری‌های عفونی و گرمسیری کشور اظهار کرد: بیماری‌های دیگری مانند HPV که عامل آن ویروس پاپیلوم انسانی است از طریق روابط جنسی منتقل می‌شوند. ویروس پاپیلوم ویروس کم اهمیتی نیست و علاوه بر انواع کم‌خطر آن که در نهایت منجر به یک زگیل تناسلی می‌شود برخی از انواع آن زمینه‌ساز دهانه رحم هستند.وی تأکید کرد: کاهش دسترسی به اقلام پیشگیری قطعا موجب افزایش این بیماری‌های عفونی و سایر عفونت‌های منتقله جنسی در کشور خواهد شد.