تکلیف لایحه هسان سازی حقوق بازنشستگان چه شد؟

گروه اقتصادی: اگرچه اجرای همسان‌سازی از نیمه نخست سال گذشته آغاز شده است اما نارضایتی بازنشستگان نسبت به شکل و فرمول اجرای همسان‌سازی و عدم پرداخت مابه‌التفاوت ماه‌های پرداخت نشده همچنان ادامه داشته است. بر اساس اعلام رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، بودجه لازم برای تکمیل متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان تامین اجتماعی ۱۲۰ هزار میلیارد تومان است، در حالیکه کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ تنها ۹۰ هزار میلیارد تومان بابت مطالبات سازمان تامین اجتماعی کنار گذاشته است. همین نگرانی در اجرای کامل همسان‌سازی و مشکلاتی که در نحوه اجرای آن به چشم می‌خورد، موجب شده است تا بازنشستگان اعتراض خود را تاکنون مقابل مجلس شورای اسلامی و سازمان تامین اجتماعی نشان دهند.

درباره آخرین وضعیت اجرای همسان‌سازی و اینکه دقیقاً بازنشستگان امروز از چه ناراضی هستند، با یک کارشناس روابط کار گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید:علیرضا حیدری، کارشناس روابط کار  درباره علت ادامه‌دار شدن اعتراضات بازنشستگان با وجود ادعای دولت مبنی بر اجرای همسان‌سازی بازنشستگان در سال گذشته، اظهار داشت: آخرین مرحله همسان سازی در سال ۱۴۰۰ انجام شد و در آن چیزی حدود ۲۵ درصد از مابه‌التفاوت همسان‌سازی اول و دوم در سال ۱۴۰۰ جزو مطالبات بازنشستگان باقی ماند که سازمان تامین اجتماعی برخلاف تفاهمی که شده بود، آن را پرداخت نکرده بود که جزو مطالبات امروز بازنشستگان است.  

او ادامه داد: همچنین متناسب‌سازی حقوق در قالب آیتم‌های مختلفی انجام شد. به عبارت دیگر سازمان تامین اجتماعی بحث متناسب‌سازی حقوق را بر اساس سر جمع دریافتی مستمری بگیران و براساس مولفه‌هایی، چون مستمری، کمک هزینه بن، کمک هزینه مسکن، حق عائله‌مندی و حق اولاد تا دو فرزند باید انجا می‌دادند.

این کارشناس روابط کار گفت: مجموع این‌ها دریافتی مستمری بگیر را شامل می‎‌شد که آن را به عنوان متناسب‌سازی تلقی کردند. درحالیکه برخی از مستمری‌بگیران اساساً فرزند تحت تکفلی ندارند که بخواهند براساس آن مستمری بگیرند و یا ممکن است که همسر بیمه‌شدن اصلی اگر در قید حیات نباشد، حق عائله‌مندی را هم دریافت نخواهد کرد. مجموع این مولفه‌ها چیزی حدود ۵۷۰ هزار تومان بود که برای برخی از بازنشستگان از این مقدار کمتر نیز خواهد بود. در عینحال کمک هزینه بن و مسکن را در قالب متناسب‌سازی افزایش دادند.

وی تصریح کرد: قبل از متناسب‌سازی کمک‌هزینه مسکن ۳۰ هزار تومان بود و بعد از آن ۷۰ هزار تومان شد. کمک‌هزینه بن نیز از ۷۰ به ۱۲۰ هزار تومان رسید؛ بنابراین این آیتم‌ها که سبب شد سرجمع متناسب‌سازی در مرحله اول و دوم به اعداد نزدیک به واقعیت برساند، از این واقعیت تشکیل می‌شد. درحالیکه قالب متناسب‌سازی باید خود مستمری باشد، نه مزایای جانبی آن. چون به هر حال برخی از بازنشستگان برخی از مزایای جانبی را نمی‌توانستند دریافت کنند.  

حیدری با اشاره به احتمال استمرار عقب‌افتادگی در مستمری بازنشستگان گفت: نباید فراموش کرد که افزایش مستمری بر اساس قانون، به خود مستمری تعلق می‌گیرد، ولی اگر قرار باشد که مستمری براساس فرمولی که در مرحله دوم پذیرفته شد، میزان دریافتی مستمری‌بگیران را در مجموع در نظر بگیرد باید همه مولفه‌های این اعداد جدید یعنی مستمری و مزایای جانبی افزایش یابد تا متناسب‌سازی با ویژگی متناسب‌سازی ۱۴۰۰ اتفاق بیفتد؛ نه فقط مزایای جانبی.  اگر سال آینده کسی مشمول یکی از اجزای این متناسب‌سازی نباشد، مجدداً داستان عقب‌افتادگی مستمری بر جای خود خواهد ماند.  

وی افزود: براساس شواهد و مستنداتی که ارائه شده، تورم شدیدی در سال ۱۴۰۰ بر اقتصاد تحمیل شد و این تورم به طبقات مزدبگیر و مستمری‌بگیر وارد شد و باعث شد در بهترین شرایط تا پایان دی ماه نزدیک به ۴۲ تا ۴۳ درصد به طور متوسط قدرت خرید کاهش یافته است و سبد معیشت مستمری بگیران مشمول کاهش ارزش شده است که در بخش خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها این عدد به ۵۶ درصد نیز بالغ می‌شود. سبد خوراکی‌ها به شکل بسیار وحشتناکی کاهش پیدا کرده و آن‌ها قدرت خریدشان را از دست داده‌اند. در مورد اقلام غیرخوراکی هم این کاهش قدرت خرید به رقم ۳۲ تا ۳۵ درصد قدرت خرید قبلی واضح است.  

این کارشناس روابط کار با اشاره به قدرت خرید بازنشستگان تاکید کرد: مسئله قدرت خرید ارتباطی به متناسب‌سازی ندارد. در واقع این قدرت خرید در سال ۱۴۰۱ باید برای کارگران و مستمری‌بگیران جبران شود و در مستمری و کل دریافتی‌های آن‌ها لحاظ شود. با توجه به اینکه سهم خوراکی‌ها از تورم بالاتری برخودار است، باید متوجه باشیم که وقتی درباره سبد معیشت حرف می‌زنیم، بخش قابل توجهی از حداقل مستمری و دستمزد صرف خورک می‌شود و چیزی باقی نمی‌ماند تا صرف مسکن و اقلام غیرخوراکی کنند.