در جلسه کنگره آمریکا با مقامات دولت بایدن درباره برجام چه گذشت؟

گروه سیاسی: سناتور‌های آمریکایی زنگ خطر را برای برنامه هسته‌ای ایران به صدا در آورده‌اند و هم‌راستا با اسرائیلی‌ها مدعی شدند ایران به زودی به سلاح هسته‌ای دست پیدا خواهد کرد. محتوایی که از جلسه پشت در‌های بسته سناتور‌های آمریکایی در روز چهارشنبه منتشر شده، یادآور سفر نتانیاهو به واشنگتن و سخنرانی او در کنگره قبل از توافق برجام است، با این تفاوت که شاید این بار اطلاعات اسرائیلی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران به رسیدن هر چه زودتر به یک توافق در وین کمک کند.

جلسه غیرعلنی کنگره آمریکا درباره مذاکرات وین
نشریه پولیتیکو با اشاره به جلسه روز چهارشنبه نمایندگان آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات وین نوشته به سرعت در‌های راه حل سیاسی در حال بسته شدن است. نظر سناتور‌های آمریکایی درباه ارزیابی‌های که به صورت طبقه‌بندی‌شده و پشت در‌های بسته انجام شده بود با این عبارت توصیف شده است: «شوکه و آگاه کننده»، با این حال خبر‌های منتشر شده از این جلسه در رسانه‌های مختلف آمریکایی پیام‌های دوگانه‌ای داشتند.
به گزارش تعدادی از این رسانه‌ها بیشتر دموکرات‌ها معتقد بودند در نتیجه این ارزیابی‌ها باید توافق برجام که توسط ترامپ ملغی شده بود احیا شود و این تنها گزینه موجود است. در عین حال سناتور‌های جمهوری‌خواه معتقد بودند باید دکترین «حداکثر فشار» ترامپ دوباره اعمال شود و تحریم‌های سنگین‌تری علیه برنامه هسته‌ای ایران اعمال شود.

هم زمان برخی سناتور‌های عالیرتبه دموکرات به طور واضح مزایای ماندن پای میز مذاکره در وین را زیر سوال برده‌اند. باب منندز رئیس کمیسیون روابط خارجی سنا گفته «فکر نمی‌کنم اعضای کنگره دقیقا بدانند بازگشت به برجام چه معنایی دارد و اصلا این توافق چیست؟ آیا این توافق قرار است دقیقا همان چیزی باشد که قبلا بوده است؟ ما قرار است چه امتیاز‌هایی بدهیم و چه امتیاز‌هایی بگیریم؟ در نتیجه اگر مقامات دولت فکر کنند قرار است توافقی به خوبی همان توافق قبلی بدست بیاوریم، باید از مذاکرات خارج شویم. نمی‌دانم زمان مناسب برای این کار چه زمانی است، اما باید بدانیم که پنجره مذاکره به سرعت رو به بسته شدن است.»

البته لازم به ذکر است که منندز زمان توافق ۲۰۱۵ برجام هم با این توافق مخالف بود، اما بعد از خروج ترامپ از برجام امیدوار بود که این توافق احیا شود. اما این اظهارات نشان می‌دهد او صبرش تمام شده و از دولت بایدن خواسته تحریم‌های جدی علیه ایران اعمال کند تا به تهران هم نشان دهد که صبر آن‌ها تمام شده است.

نظر نمایندگان دموکرات و جمهوری‌خواه درباره توافق هسته‌ای با ایران
مارکو روبیو سناتور جمهوری‌خواه مخالف برجام هم درباره این جلسه اظهار نظر کرده و گفته «فکر می‌کنم تنها توافقی که ممکن است در وین حاصل شود یک توفق بد است. به همین دلیل است که نگرانیم دولت وارد یک توافقی شود که به شدت بد و خطرناک است.»

بن کاردین دیگر سناتور آمریکایی که از مخالفان برجام بوده، معتقد است «یک توافق بد از بی‌توافقی بدتر است و در جریان مذاکرات وین هم گزینه‌های خوبی وجود ندارد زیرا ایران دمدمی مزاج است و تصمیم‌گیری در این شرایط برای ما سخت است.»

ظاهرا راب مالی نماینده ویژه بایدن در امور ایران و معمار توافق هسته‌ای برجام به همراه برت مک کورگ مقام ارشد شورای عالی امنیت ملی آمریکا در امور خاورمیانه در جلسه روز چهارشنبه با سناتور‌های آمریکایی حضور داشته است. آن‌ها اعلام کردند کمپین حداکثر فشار ترامپ ایران را تقویت کرده اما ایران نه تنها حمایت‌هایش را از نیروهای نیابتی در منطقه کم نکرده، بلکه تعداد هدف قرار گرفتن نیرو‌های آمریکایی در عراق هم بیشتر شده است.

کریس مورفی سناتور دموکرات آمریکایی نظرات دولت را بازگو کرده و گفته تنها راه برای توقف برنامه هسته‌ای ایران، احیای برجام است. توافقی که توانایی ایران برای پیشرفت فعالیت‌های هسته‌ای را تضعیف کند. مورفی گفته «برآورد‌ها نشان می‌دهد برنامه هسته‌ای ایران در موقعیت ترسناکی قرار گرفته است. متوجه نمی‌شوم چطور کسی می‌تواند از این جلسه خارج شود و هنوز معتقد باشد که ما می‌توانیم الگوی افزایش تحریم‌ها، خرابکاری‌ها و ترور‌ها را ادامه دهیم.» مورفی بعد از جلسه درباره وضعیت مذاکرات وین هم به خبرنگار پولیتیکو توضیح داده و گفته «توافق در دسترس است، اما هنوز اختلافات عمیقی بین طرفین وجود دارد. ما قرار نیست تا شش ماه دیگر هم پای این میز مذاکره بنشینیم.»

جیم ریچ سناتور جمهوری‌خواه عضو کمیسیون روابط خارجی به خبرنگاران گفته «دولت به سناتور‌ها قول داده توافق طولانی‌تر و قوی‌تر با ایران منعقد می‌کنند اما من فکر می‌کنم حتی خود آن‌ها هم می‌دانند چنین گزینه‌ای روی میز مذاکره نیست.»سناتور‌های جمهوری‌خواه اکیدا دولت را از هرگونه توافقی بدون تصویب کنگره منع کرده‌اند اما مشخص نیست آیا قانون بازبینی توافق هسته‌ای ایران که در سال ۲۰۱۵ تصویب شده بود و به کنگره این اجازه را می‌داد که در توافق تغییراتی اعمال کند قرار است به این توافق جدید هم اختصاص پیدا کند یا خیر.

قانون بازنگری توافق ایران و ۱+۵ چه می‌گوید؟
به گزارش رویداد۲۴ سال ۲۰۱۵ کنگره آمریکا قانونی تصویب کرد که طی آن به کنگره اجازه می‌داد در مدتی ۳۰ روزه توافق نهایی میان ایران و گروه ۱+۵ را مورد بازنگری قرار دهد. در حال حاضر اکثریت اعضای کنگره را دموکرات‌ها تشکیل داده‌اند. برای قوانینی که نیاز به اکثریت قاطع (دو سوم اعضا) نداشته باشد، دموکرات‌ها قادرند رای را تغییر دهند، اما برای قوانینی نظیر تصویب یک پیمان بین‌المللی که نیاز به اکثریت قاطع نمایندگان باشد، تعداد کرسی‌های اشغال شده توسط دموکرات‌ها کافی نیست.

پایگاه خبری هیل نوشته تعدادی از سناتور‌های جمهوری‌خواه قول داده‌اند که اجازه بازگشت بایدن به برجام را ندهند. تد کروز در نامه‌ای که روز دوشنبه به رئیس جمهور نوشته درخواست کرده هر توافق با ایران باید به تصویب کنگره برسد. او تاکید کرده «هر پیمانی بدون تصویب سنا عملا در دولت بعدی توسط رئیس جمهور بعدی از بین خواهد رفت.» این جمله تد کروز دقیقا همان مساله ضمانت‌هایی است که ایران در وین مطرح کرده است. تیم مذاکره‌کننده ایرانی دو درخواست اساسی را مطرح کرده؛ راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها و اخذ ضمانت‌ها برای عدم خروج دوباره دولت‌های آمریکا از توافق.

تبدیل برجام به یک پیمان بین المللی که عملا متضمن عدم خروج مجدد آمریکا از این توافق باشد نیازمند تصویب با اکثریت قاطع نمایندگان کنگره آمریکاست. عددی که تا این لحظه در دست نمایندگان دموکرات موافق برجام نیست و شاید همین هم دلیل اصلی طولانی شدن مذاکرات در وین بوده باشد.