باورهای نادرست در مورد واکسن کرونا

گروه جامعه: باورهای نادرست درمورد واکسن کرونا همزمان با ورود آن به بازار، در همه جا به‌ ویژه در فضای مجازی منتشر شد. این اقدام  معمولا توسط افرادی صورت می‌گرفت که اطلاعات علمی معتبری نداشتند. اما با ابن کار مانع از ایمنی گسترده در برابر این بیماری می‌شدند.    

مسعود یونسیان، متخصص اپیدمیولوژی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد باورهای  نادرست در مورد تزریق واکسن می‌گوید : «اولین باور نادرست در مورد واکسن، نگاه همه یا هیچ است؛ یعنی اینکه عده‌ای گمان می‌کنند اگر کسی واکسن بزند اصلا  بیمار نخواهد شدو اگر واکسن نزده باشد حتما بیمار می‌شود.»هیچ واکسنی ایمنی کامل ایجاد نمی‌کندبه گفته یونسیان، بیمار شدن  درواقع ناشی از مواجهه با یک عامل بیماری‌زا یا ویروس است. به این ترتیب اگر کسی از خانه بیرون نرود  و با دیگران  در ارتباط نباشد، طبیعتاً درمقایسه با کسی که روزانه با تعداد زیادی آدم سروکار دارد؛ احتمال بیمار شدنش هم خیلی پایین‌تر است.  

همچنین  واکسن نمی تواند صددرصد و به طور کامل ازافراد در برابر بیماری محافظت کند. در واقع  هیچ واکسنی در ‌مورد هیچ بیماری صددرصد از افراد محافظت نمی‌کند.  بلکه با توجه به عوامل مختلف، میزانی ازایمنی به وجود می آورد و احتمال ابتلا را هم کاهش می‌دهد.باور اول غلط این است  که انتظار داشته باشیم  هر کس واکسن زده؛ حتما مصون  شده باشد. درصورتی که ما  واکسن می‌زنیم به‌ این‌خاطر که احتمال مصونیت ما را در برابر  بیماری  افزایش دهد  و احتمال ابتلای ما را به بیماری کاهش دهد.

تفاوت ابتلا در افراد واکسن زده
یونسیان می‌گوید باور نادرست دوم آن است که گمان شود اگر کسی که واکسن زده بیمار شود؛ شدت بیماری او مانند  همان کسی است  که واکسن نزده است.  درحالی‌که حداقل برای این بیماری مشخص؛ یعنی کووید  ۱۹ هم شواهد بین‌المللی و  هم در داخل کشور  بارها  نشان داده‌اند افرادی که واکسن زده‌اند عمدتاً به بیماری‌های خیلی خفیف‌تری مبتلا شده‌اند.البته توجه داشته باشیم  باز هم قانون همه یا هیچ نیست. یعنی نمی‌توان گفت  هرکس که واکسن زده حتما به بیماری خفیفی  مبتلا خواهد شد. بلکه بعضی افراد هم  با وجود تزریق واکسن  به نوع شدید بیماری مبتلا شده‌اند.

اما تعداد این افراد آن‌قدر کم است که ما باید به جنبه  مهم‌تر  موضوع  نگاه ‌کنیم. یعنی اینکه  بیماری اکثریت افرادی که واکسن زده‌اند و به کرونا مبتلا شده اند بسیار خفیف بوده است.  درحالی‌که نسبت ابتلاهای شدید در افرادی که واکسن نزده‌اند به‌مراتب بیشتر بوده است. ضمن‌آنکه گاهی بیماری این افراد هم خفیف بوده است. چون باید توجه داشت هر فرد با توجه به عوامل بسیار مختلف از جمله شرایط جسمانی خود او به بیماری مبتلا خواهد شد.به گفته این متخصص اپیدمیولوژی، در حال حاضر چه واکسن بزنیم و چه  نزنیم؛ اغلب موارد عفونت با ویروس اومیکرون  خفیف است. اما در افراد واکسن زده نسبت موارد شدید، تقریبا  بیش‌از ۱۰  برابر کمتر از کسانی است که واکسن نزده‌اند.

واکسن، سیستم باروری را تضعیف نمی‌کند
یونسیان می‌گوید موضوع مهم دیگر درمورد واکسن آن است  که عده ای  تصور می‌کنند واکسن برای بیماران خاص یا خانم‌های باردار مضراست یا تصور می‌کنند واکسن می‌تواند  بر سیستم باروری مردان و زنان تاثیر می گذارد.
با توجه به جمعیت میلیاردی که تا به حال در دنیا واکسن زده‌اند  و خیلی از این افراد هم در دوران بارداری واکسن زده‌اند؛ هیچ عارضه‌ای برای بارداری در آنها  دیده نشده است. ضمن آنکه اگر خانم‌های باردار مبتلا شوند  جزء رده و گروهی هستند که بیماری‌شان شدیدتر خواهد بود و طبیعتاً بیشتر هم  از واکسن نفع خواهند برد.

واکسن مانع از مصرف دارو نمی‌شود
به گفته این متخصص اپیدمیولوژی؛ گاهی هم عده‌ای  فکر می کنند افرادی که واکسن زده‌اند نباید داروهای قبلی خود را  مصرف کنند یا اینکه ممکن است مصرف داروها روی واکسن اثر بدی  بگذارد  یا اثر بخشی آنها را  کاهش دهد.فقط داروهایی که روی سیستم ایمنی تاثیر گذارند و  پزشک معالج  هم تصریح می‌کند  که دوز مصرفی این داروها  را باید هنگام زدن واکسن تغییر داد در این دسته داروها قرار می‌گیرند.

اما داروهای دیگر اعم از آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهایی که به‌عنوان مسکن استفاده می‌شوند یا داروهایی که بیماران قلبی و ریوی استفاده می‌کنند مشمول این موارد نمی شوند؛ به غیر از داروهایی که روی سیستم ایمنی تاثیر گذارند مثل داروهای کورتون که معمولاً با دوز بالا می‌دهند و داروهایی که در بیماران شیمی‌درمانی استفاده می‌شود. در هر صورت، مصرف داروهای خاص حتما باید تحت نظر  پزشک معالج  استفاده شود.

واکسن امکان بستری را کاهش می‌دهد
یونسیان می‌گوید باور غلط دیگر درمورد واکسیناسیون آن است که وقتی اکثریت افراد در جامعه ای  واکسن زده‌ باشند  تصور می‌کنند که همه افرادی  که در بیمارستان بستری شده اند از جمعیت افراد واکسینه نشده هستند.
اما  توجه داشته باشیم وقتی نسبت بالایی از افراد جامعه واکسن زده‌اند؛ حتی اگر درصد کمی از آنها هم  مبتلا شوند  بالاخره‌ تعداد قابل‌ملاحظه‌ای از بیماران را تشکیل می‌دهند.  مثلاً ممکن است  ۹۰درصد جامعه واکسن زده باشند؛  واکسن هم  ۹۰  درصد جلوی ابتلا به بیماری را  می‌گیرد؛ پس اگر یک نفر از گروه واکسن نزده بستری شود؛  ممکن است یک نفر هم از میان  واکسن زده ها بستری شود.

 عده ای تصور می‌کنند تعداد افراد واکسینه و غیر واکسینه در بیمارستان برابر است؛ پس نتیجه می‌گیرند  واکسن تأثیری نداشته است. اما باید  توجه داشته‌باشیم اگر این جمعیت واکسینه شده  واکسن نمی‌زدند؛  نه نفرشان باید بستری می‌شد؛ درحالی که  درحال‌حاضر فقط  یک نفر از آنها  بستری می‌شوند. یونسیان می‌گوید این چیزی است که به آن «اثربخشی واکسن» گفته می‌شود. بنابرابن باید ببینیم  اگر افراد زیادی در جامعه واکسن نمی‌زدند؛ درحال‌حاضر چند نفر مبتلا می‌شدند و این چیزی است که در مطالعات اثربخشی واکسن به شکل کمی و دقیق محاسبه و بررسی می‌شود.