تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۱/۲۶ ساعت ۱۶:۲۱
کد مطلب : ۳۲۳۳۳
کاخ خواهر شاه، نیازمند مرمت/ عکس
گروه جامعه: کاخ و مجموعه فرهنگی مروارید کرج با معماری منحصر به فرد تاریخی که به فراموشی سپرده شده ، نیازمند مرمت و بازسازی است .
این کاخ به درخواست خدیجه پهلوی (شمس الملوک) دختر دوم رضا شاه و همسر مهرداد پهلبد، طی سالهای 47- 1345 هجری شمسی در زمینی به وسعت 111 هکتار و با زیر بنای دو هزار و 500 متر مربع احداث شده است. براساس اسناد تاریخی ،در دهه 40، شمس پهلوی به علت بیماری آسم و همچنین تغییر مذهب خود و فرزندانش از اسلام به مسیحیت، اصولا فردی انزوا طلب بود، وی تنها عضو خاندان پهلوی بشمار می رفت که به ظاهر در امور سیاسی داخلی و خارجی کشور دخالتی نداشت.
وی به همین دلیل مهرشهر کرج را که در آن زمان منطقه ییلاقی و خوش آب و هوای غرب تهران محسوب می شد، برای سکونت انتخاب و دستور احداث کاخ مروارید را صادر کرد. عملیات ساخت کاخ مروارید که با همکاری بنیاد فرانک لوید رایت ˈFrank Lloyd Wrightˈ توسط گروه معماری نظام عامری، کمونه و خسروی، طراحی شده بود در سال 1345 با مبلغ یک میلیون دلار آغاز شد.
این بنا شامل فضاهای متعددی از جمله سالن طلایی بار، دفتر مخصوص شمس، سالن پذیرایی، سالن سینما، سالن بیلیارد، استخر، آب نما، محل نگهداری پرندگان کمیاب، اتاق های خواب و...است. یکی از مهم ترین بخش های این کاخ اتاق صدف است که دارای تزیین منحصر به فرد بوده، بخصوص نمای بیرونی آن که به صورت حلزونی شکل ساخته شده است و در طراحی فضای بیرونی دریاچه کوچکی از سه طرف کاخ مروارید را احاطه کرده که به زیبایی آن افزوده است.
این اثر در سال 1382 به شماره 7067 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و تا اوایل دهه 80 به عنوان موزه و با نام مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده مورد بازدید عموم قرار می گرفت. از اوایل دهه 80 با واگذاری مسوولیت این مجموعه به دستگاه های مختلف اجرایی، درهای این مجموعه به روی بازدیدکنندگان بسته شد. به گفته برخی کارشناسان، این مجموعه بزرگ فرهنگی اکنون در آستانه تخریب قرار دارد و نیازمند بازسازی است.
مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان البرز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: کاخ مروارید یا کاخ شمس یکی از بناهای ارزشمند دوران معاصر است. ابوالفضل عبیدي با اشاره به اینکه مجموعه مذکور یکی از بناهای ساخته شده با همکاری بنیاد فرانک لوید رایت در ایران است، اظهار کرد: این بنا به واسطه بنیاد رایت شهرت جهانی دارد و در جذب گردشگر داخلی و خارجی می تواند اثرگذار باشد.
وی با بیان اینکه در زمینه حفظ و نگهداری آثار تاریخی همکاری مناسبی بین دستگاه های اجرایی استان البرز وجود ندارد، افزود: اگرچه متولی نگهداری کاخ مروارید را باید میراث فرهنگی بدانیم اما میراث فرهنگی به تنهایی نمی تواند آثار تاریخی را حفظ کند. عبیدی گفت: این بنا یک میراث فرهنگی از دوران معاصر است بنابراین در حفظ و نگهداری آن باید همه دستگاه ها و نهاد های استان به کمک میراث فرهنگی بیایند. کارشناس میراث فرهنگی استان البرز نیز اظهار کرد: کاخ مروارید به لحاظ معماری می تواند یک مجموعه تاریخی – فرهنگی همانند مجموعه تاریخی نیاوران و یا سعدآباد باشد.
ˈ فرزان احمدنژاد با اشاره به واگذاری کاخ مروارید به شهرداری کرج در سال جاری گفت: شهرداری فقط می تواند بستر گردشگری را در این مجموعه فراهم کند و مبحث تخصصی آن باید به میراث فرهنگی سپرده شود. وی اظهارکرد: با یک نگاه تخصصی و بین بخشی می توان صنعت گردشگری منطقه را ارتقاء بخشید. به هر حال انتظار می رود مسوولان فرهنگی و اجرایی استان البرز برای بازسازی و مرمت مجموعه کاخ مروارید و بازگرداندن آن به صنعت گردشگری کشور قدمی بردارند و نگهداری این گونه بناها را به اهلش بسپارند.
وی به همین دلیل مهرشهر کرج را که در آن زمان منطقه ییلاقی و خوش آب و هوای غرب تهران محسوب می شد، برای سکونت انتخاب و دستور احداث کاخ مروارید را صادر کرد. عملیات ساخت کاخ مروارید که با همکاری بنیاد فرانک لوید رایت ˈFrank Lloyd Wrightˈ توسط گروه معماری نظام عامری، کمونه و خسروی، طراحی شده بود در سال 1345 با مبلغ یک میلیون دلار آغاز شد.
این بنا شامل فضاهای متعددی از جمله سالن طلایی بار، دفتر مخصوص شمس، سالن پذیرایی، سالن سینما، سالن بیلیارد، استخر، آب نما، محل نگهداری پرندگان کمیاب، اتاق های خواب و...است. یکی از مهم ترین بخش های این کاخ اتاق صدف است که دارای تزیین منحصر به فرد بوده، بخصوص نمای بیرونی آن که به صورت حلزونی شکل ساخته شده است و در طراحی فضای بیرونی دریاچه کوچکی از سه طرف کاخ مروارید را احاطه کرده که به زیبایی آن افزوده است.
این اثر در سال 1382 به شماره 7067 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و تا اوایل دهه 80 به عنوان موزه و با نام مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده مورد بازدید عموم قرار می گرفت. از اوایل دهه 80 با واگذاری مسوولیت این مجموعه به دستگاه های مختلف اجرایی، درهای این مجموعه به روی بازدیدکنندگان بسته شد. به گفته برخی کارشناسان، این مجموعه بزرگ فرهنگی اکنون در آستانه تخریب قرار دارد و نیازمند بازسازی است.
مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان البرز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: کاخ مروارید یا کاخ شمس یکی از بناهای ارزشمند دوران معاصر است. ابوالفضل عبیدي با اشاره به اینکه مجموعه مذکور یکی از بناهای ساخته شده با همکاری بنیاد فرانک لوید رایت در ایران است، اظهار کرد: این بنا به واسطه بنیاد رایت شهرت جهانی دارد و در جذب گردشگر داخلی و خارجی می تواند اثرگذار باشد.
وی با بیان اینکه در زمینه حفظ و نگهداری آثار تاریخی همکاری مناسبی بین دستگاه های اجرایی استان البرز وجود ندارد، افزود: اگرچه متولی نگهداری کاخ مروارید را باید میراث فرهنگی بدانیم اما میراث فرهنگی به تنهایی نمی تواند آثار تاریخی را حفظ کند. عبیدی گفت: این بنا یک میراث فرهنگی از دوران معاصر است بنابراین در حفظ و نگهداری آن باید همه دستگاه ها و نهاد های استان به کمک میراث فرهنگی بیایند. کارشناس میراث فرهنگی استان البرز نیز اظهار کرد: کاخ مروارید به لحاظ معماری می تواند یک مجموعه تاریخی – فرهنگی همانند مجموعه تاریخی نیاوران و یا سعدآباد باشد.
ˈ فرزان احمدنژاد با اشاره به واگذاری کاخ مروارید به شهرداری کرج در سال جاری گفت: شهرداری فقط می تواند بستر گردشگری را در این مجموعه فراهم کند و مبحث تخصصی آن باید به میراث فرهنگی سپرده شود. وی اظهارکرد: با یک نگاه تخصصی و بین بخشی می توان صنعت گردشگری منطقه را ارتقاء بخشید. به هر حال انتظار می رود مسوولان فرهنگی و اجرایی استان البرز برای بازسازی و مرمت مجموعه کاخ مروارید و بازگرداندن آن به صنعت گردشگری کشور قدمی بردارند و نگهداری این گونه بناها را به اهلش بسپارند.
مرجع : ايرنا
