سازمان ملل متحد گروهی از کارشناسان را در هیئت بین‌دولتی تغییر اقلیم جمع کرده است. آن‌ها در گزارش خود نگاه دقیق‌تری به تهدیدات گرمایش جهانی انداخته‌اند. دانشمندان در این تحقیق نتیجه می‌گیرند دولت‌ها به اندازه کافی برای حفاظت از شهر، زمین کشاورزی و خط ساحلی در برابر خطرات کنونی ناشی از تغییر اقلیم اقدام نمی‌کنند، چه برسد به بحران‌های بزرگتری که با گرم‌تر شدن زمین در آینده رخ می‌دهند. رکورد خشکسالی و افزایش سطح آب دریا‌ها نمونه‌ای از خطراتی هستند که هم‌اکنون رخ می‌دهند.

ویرانی‌های اجتناب‌ناپذیر بالاتر رفتن دمای جهان
۲۷۹ محقق از ۶۷ کشور در این گزارش دست داشته‌اند. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل آن را گزارش جامعی از رنج انسان و شکست قطعی مدیریت اقلیم خواند. گوترش می‌گوید این گزارش شامل مستندانی است که نشان می‌دهد تغییر اقلیم چگونه به مردم و کره زمین ضربه می‌زند.

در دهه‌های آینده، دمای جهان بالاتر می‌رود. صد‌ها میلیون نفر درگیر سیل، موج گرمای مرگبار و کمبود آب ناشی از خشکسالی می‌شوند. در این گزارش آمده پشه‌های ناقل بیماری تب دنگی و مالاریا به قسمت‌های دیگر جهان سرایت می‌کنند. از بین رفتن محصولات کشاورزی گسترده‌تر می‌شود و در نتیجه گرسنگی و سوءتغذیه، خانواده‌های آفریقایی و آسیایی را تهدید می‌کند. عده‌ای که نمی‌توانند با تغییر شدید محیط زیست سازگار شوند، آسیب‌های غیر قابل اجتنابی به آن‌ها وارد می‌شود. آن‌ها مجبور به ترک خانه‌هایشان می‌شوند و جابه‌جایی در سطح جهانی رخ می‌دهد.

توقف فوری انتشار گاز‌های گلخانه‌ای
همیشه این بحث وجود دارد که آیا کشور‌های ثروتمند باید مسئولیت بحران‌هایی را که بر سر کشور‌های کم‌درآمد آوار کرده‌اند، به گردن بگیرند یا نه. برای جلوگیری از وقوع اثرات فاجعه‌بار، کشور‌ها باید سریعا و شدیدا انتشار دی‌اکسید کربن، متان و گاز‌های گلخانه‌ای دیگر را که به طرز خطرناکی باعث گرمایش کره زمین می‌شوند، کاهش دهند. کشور‌های کم‌درآمد با شوک‌های اقلیمی درگیر شده‌اند و احتمالا سالانه به صد‌ها هزار میلیارد دلار کمک مالی نیاز دارند تا از خود محافظت کنند. حمایت کشور‌های ثروتمند تاکنون بسیار کند بوده است.
از قرن ۱۹ و زمانی که بشر با سوزاندن زغال‌سنگ، نفت و گاز برای تولید انرژی و قطع جنگل‌ها، گاز‌هایی را منتشر کرد که گرما را در خود جذب می‌کنند، دمای جهان به طور میانگین ۱.۱ درجه سانتی‌گراد یا ۲ درجه فارنهایت بالا رفته است.

بسیاری از رهبران جهان از جمله جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا وعده داده اند تا گرمایش جهان را به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد نسبت به دوران پیش از صنعتی‌شدن جهان محدود کنند. برای رسیدن به این هدف کشور‌های جهان باید تا سال ۲۰۵۰، آلودگی سوخت‌های فسیلی خود را متوقف کنند. اما بیشتر کشور‌ها خارج از خط حرکت می‌کنند. کارشناسان تخمین می‌زنند هم‌اکنون و در این قرن، دمای هوا به سمت ۲ تا ۳ درجه سلسیوس گرم‌تر شدن می‌رود.

ویرانی بعد از ۱.۵ درجه سانتی‌گراد
این گزارش هشدار می‌دهد که اگر میانگین گرمایش از ۱.۵درجه سانتی‌گراد فراتر رود، حتی تمام زحماتی که برای سازگار شدن بشر کشیده شده، به باد می‌رود. هزینه محافظت از مناطق ساحلی در برابر افزایش سطح دریا‌ها فراتر از میزانی خواهد بود و خیلی از کشور‌ها از عهده آن برنمی‌آیند. در برخی مناطق مانند بخش‌هایی از آمریکای شمالی، دام و طیور و افرادی که در محیط باز کار می‌کنند دچار استرس گرما شوند که کشاورزی را بسیار دشوار کند.

آسیب‌های بیشتر در انتظار کشور‌های کم‌درآمد
کشور‌های کم‌درآمد بیشتر از کشور‌های ثروتمند در معرض خطرات اقلیمی قرار دارند. بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، میزان مرگ و میر ناشی از خشکسالی و توفان در کشور‌های کم‌درآمد مانند کشور‌های آفریقایی و آسیایی ۱۵ برابر کشور‌های ثروتمند است.

همزمان با انتشار این گزارش برنامه محیط زیست سازمان ملل با برگزاری پنجمین مجمع محیط زیست، نمایندگان ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل، کسب‌و‌کارها، جامعه مدنی و دیگر سهامداران را در نایروبی، پایتخت کنیا، گرد هم آورده تا درباره قانون‌گذاری برای مقابله با بزرگترین چالش‌های محیط زیست به توافق برسند. پنجمین مجمع محیط زیست با هدف «اقدامات قوی‌تر برای طبیعت به منظور دستیابی به اهداف توسعه پایدار» تشکیل شده است. این نشست بر نقش حیاتی طبیعت در زندگی بشر و در توسعه اقتصادی، اجتماعی و پایداری محیط زیست تاکید می‌کند.

علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در پنجمین مجمع محیط زیست سخنرانی کرد. سلاجقه روز پنج‌شنبه در سخنرانی خود دهه کنونی را دهه احیای اکوسیستم‌ها به وسیله بازنگری، بازآفرینی و بازسازی و فرصتی برای سرعت گرفتن اجرای اهداف توسعه پایدار نامید. به گزارش ایرنا، سلاجقه «بهره‌گیری از شواهد علمی، راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت، دانش بوم‌شناسی سنتی، اقدامات اقلیمی، توانمندی‌های جوانان و زنان و ظرفیت‌های جوامع بومی برای احیای اکوسیستم‌ها» را موضوعی ضروری و مهم برشمرد.

همکاری میان کشور‌ها ضروری است
سلاجقه با تاکید بر اقدامات ایران برای حفظ تنوع زیستی غنی آن گفت: «به رغم تنش‌های آبی و اقلیمی که ایران و منطقه غرب آسیا با آن روبه‌رو است و اکوسیستم‌های تالابی را مورد هجوم خود قرار داده، حمایت از معیشت پایدار جوامع محلی حاشیه تالاب‌ها از طریق اقدامات الگوسازی و ایجاد صندوق‌های اعتباری خرد از دیگر تلاش‌های ایران برای حفظ این اکوسیستم‌های غنی است.»

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه ایران بیشترین مساحت مرز آبی با خلیج فارس و دریای عمان را دارد توضیح می‌دهد که همچنان گام‌های بلندی در بهبود وضعیت اکوسیستم و تنوع زیستی دریایی و کاهش فشار به منابع آبی برمی‌دارد. سلاجقه می‌گوید این اقدامات «با اضافه کردن سه هزار هکتار به زیستگاه‌های جنگل حرای کشور، تدوین برنامه عمل پایش، حفاظت و مدیریت فوک خزری، دلفین گوژپشت و لاک‌پشت دریایی، استقرار ۴۰ ایستگاه ثابت پایش مداوم زیست‌بوم‌های دریایی، پهنه‌بندی و تعیین محدوده استقرار قفس‌های پرورش ماهی در دریا، حفاظت گونه‌ای، حفاظت و احیای زیستگاه‌های حساس ساحلی، سازگاری با پدیده تغییر اقلیم در مناطق خشکی و ساحلی و مقابله با آلودگی‌های پلاستیکی و مکروپلاستیکی» صورت می‌گیرد.

سلاجقه در پایان صحبت‌های خود تاکید کرد که ایران از هرگونه همکاری و ابتکار عمل در بهره‌گیری از راه‌حل‌های پایدار و مبتنی بر طبیعت برای کاهش اثرات گرد و غبار استقبال می‌کند و از جامعه جهانی با دعوت به همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک درخواست کرد که محیط زیست فدای منافع سیاسی نشود.

بهار نیوز