گروه اقنصادي: نشریه کریستین ساینس مانیتور نوشت: توافق هستهای ایران و غرب وضعیت خوشبینانه ای را در خاورمیانه ایجاد کرده است و مقامات امارات متحده عربی در حال استفاده از این فرصت برای افزایش همکاریهای خود با ایران در بخش انرژی هستند و این همکاری نفوذ عربستان روی نفت منطقه را متزلزل میکند.
همزمان با شروع اجرای توافق هستهای ایران و کاهش فشار بینالمللی روی تهران، کشورهای منطقه خلیج فارس در حال تغییر روابط اقتصادی و دیپلماتیک خود با ایران هستند. توافق هستهای باعث ایجاد یک وضعیت خوشبینانه در خاورمیانه شده است و مقامات امارات متحده عربی در حال استفاده از این فرصت برای حل اختلافات قدیمی و افزایش همکاریها با ایران در بخش انرژی هستند. کریستین ساینس مانیتور در ادامه به نقل از منابع اماراتی مدعی شد: ایران و امارات در شرف یک توافق در خصوص جزایر سه گانه هستند. تقریبا 35 درصد کل نفت جهان در سال 2011 میلادی از تنگه هرمز منتقل شد. یک منبع اماراتی مدعی شد: براساس این توافق ایران حقوق خود را روی آبهای اطراف این جزایر حفظ خواهد کرد و امارات روی خشکی کنترل خواهد شد.
اگرچه توافق ایران و امارات میتواند برای اقتصاد امارات مثبت باشد اما به شدت باعث انزوای عربستان در مذاکرات در خصوص یک مسئله کلیدی تاثیرگذار روی شورای همکاری خلیج فارس و تجارت جهانی نفت میشود. عربستان سه برابر بیشتر از هر کشور دیگری در خلیج فارس از طریق تنگه هرمز نفت جابجا میکند. اما در شرایطی که نفوذ عربستان روی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس رو به فرسایش است و کشورهای منطقه خود را از موضع تقابلی عربستان در قبال ایران دور کردهاند.
توافق با امارات تازهترین ضربه به عربستان از سوی یکی از اعضای شورای همکاری خلیج فارس و سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) است. از سوی دیگر عمان در حال برنامهریزی برای احداث یک خط لوله گاز از ایران در راستای یک قرارداد 60 میلیارد دلاری برای افزایش همکاری و تجارت با ایران است. عراق اخیرا اعلام کرده که قصد دارد با ایران برای افزایش ظرفیت تولید نفت خود به 9 میلیون بشکه در روز همکاری کند که باعث به چالش کشیده شدن سلطه عربستان روی اوپک میشود.
عربستان در دسامبر 2013 روزانه 9 میلیون و 800 هزار بشکه نفت تولید کرد. عربستان تلاشهایی را برای کاهش وابستگی داخلی خود به نفت انجام داده است. این کشور در ماه ژانویه قراردادهایی را با شرکتهای فرانسوی و ژاپنی در زمینه برنامه هستهای خود امضا کرد. به رغم تولید فراوان نفت در عربستان و جایگاه این کشور به عنوان بزرگترین مصرف کننده نفت خاورمیانه، تولید برق عربستان برای مصرف داخلی این کشور کافی نیست. در نشست اقتصاد جهانی که اخیرا برگزار شد، کشورهای جهان براساس امنیت انرژی داخلی مورد ارزیابی قرار گرفتند و عربستان در بین 124 کشور در رده 91 قرار گرفت.
کمبود انرژی عربستان عمدتا ناشی از رشد جمعیت و افزایش تقاضای انرژی در این کشور است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا گزارش داده که مصرف روز افزون داخلی انرژی در عربستان میتواند به کاهش روزانه سه میلیون بشکه از صادرات نفت این کشور منجر شود. با توجه به رشد جمعیت و افزایش هشت درصدی تقاضای انرژی این کشور در سال، عربستان امیدوار است که انرژی هستهای باعث کاهش تقاضای داخلی انرژی و آزاد شدن نفت بیشتر برای صادرات شود. در شرایطی که نفوذ عربستان روی کشورهای خلیج فارس درحال کاهش است، این کشور باید به سرمایهگذاری در پروژههایی که درآمدهای این کشور و منابع آن را متنوع کند ادامه دهد و برتری رقابتی خود را حفظ کند. ایران ممکن است این روزها موضوع تمام مذاکرات و بحثها باشد اما استراتژی عربستان میتواند برای آینده منطقه محوری باشد.