نگاهی به ترتیب آرا در قطعنامه ضدروسی

گروه بین الملل: مجمع عمومی سازمان ملل متحد در یک نشست فوق‌العاده به قطعنامه‌ای رای داد که تهاجم روسیه به اوکراین را محکوم می‌کرد.
این قطعنامه قاطعانه از تجاوز روسیه به تمامیت ارضی اوکراین و نقض بند ۴ ماده ۲ منشور سازمان ملل متحد ابراز تاسف کرده و از روسیه می‌خواهد فورا، به طور کامل و بدون قید و شرط نیروهایش را از داخل مرزهای به رسمیت شناخته شده اوکراین خارج کند.
در حرکتی کم‌سابقه ۱۴۱ کشور از ۱۹۳ عضو مجمع عمومی از این قطعنامه حمایت کردند، در حالی که تنها ۵ کشور به آن رای مخالف ابراز کردند و ۳۵ کشور دیگر نیز رای ممتنع دادند.
اگرچه قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد الزام‌آور نیست، با این حال این حجم از آرای مثبت شکستی نمادین برای روسیه محسوب می‌شد. آخرین باری که شورای امنیت نشست اضطراری مجمع عمومی را تشکیل داد به حدود ۵۰ سال پیش در سال ۱۹۸۲ بازمی‌گردد.

مخالفان قطعنامه چه کشورهایی بودند؟
تنها ۵ کشور بلاروس (متحد روسیه در حمله به اوکراین)، سوریه، کره شمالی، اریتره و خود روسیه به این قطعنامه رای مخالف دادند. این یک پیروزی نمادین برای اوکراین به شمار می‌رفت که نشان از افزایش انزوای بین‌المللی مسکو داشت. حتی صربستان، متحد سنتی روسیه، نیز به قطعنامه رای مثبت داد.
واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد، دولت‌های غربی را متهم کرد که اعضای مجمع را برای تصویب این قطعنامه تحت فشار قرار داده‌اند. با این حال رای یکپارچه اعضا و اظهارات دفاتر نمایندگی کشورها نشان می‌دهد نگرانی از نقض آشکار تمامیت ارضی یک کشور عضو سازمان ملل باعث بروز نگرانی‌های فراگیر شده است.

آسیایی‌ها چگونه رای دادند؟
در این رای‌گیری در منطقه آسیا و اقیانوسیه ۱۱ کشور شامل ایران، چین، بنگلادش، قزاقستان، قرقیزستان، لائوس، مغولستان، پاکستان، سریلانکا، تاجیکستان و ویتنام رای ممتنع دادند. (ترکمنستان و ازبکستان به کل در رای‌گیری شرکت نکردند)آنچه در این میان جلب توجه می‌کند موقعیت کشورهای آسیای مرکزی است که به شدت روابط نزدیکی با مسکو دارند. هیچ یک از پنج جمهوری آسیای مرکزی به این پیشنهاد رأی مثبت ندادند؛ آن‌ها یا ممتنع رای دادند یا اصلاً در رای‌گیری شرکت نکردند.رای دو کشور نیز با توجه به حکومت فعلی‌شان کمی نامتعارف به نظر می‌رسید: افغانستان و میانمار که هر دو رای مثبت به قطعنامه دادند. این امر به این دلیل است که هیئت نمایندگی سازمان ملل متحد آن‌ها هنوز از نمایندگان دولت‌های سابق این کشورها (قبل از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان و کودتای نظامیان در میانمار) تشکیل شده است.
موضع رسمی اعلام‌شده از سوی رژیم طالبان در کابل بی‌طرف‌تر بوده و از «هر دو طرف» جنگ خواسته است تا «خویشتنداری کنند». موضعی که با رأی ممتنع سازگارتر است. دولت نظامی میانمار نیز به صورت رسمی از حمله روسیه حمایت کرده است، در نتیجه اگر کرسی سازمان ملل در اختیار نمایندگان دولت نظامیان بود، مطمئنا رای دیگری به نام این کشور ثبت می‌شد.
متحدان سنتی غرب در شرق آسیا، یعنی ژاپن و کره‌جنوبی، هر دو رای مثبت به این قطعنامه دادند در حالی که طبق انتظارات کره شمالی با قطعنامه مخالفت کرد و نماینده‌اش گفت علت اصلی بحران اوکراین «در سیاست هژمونیک ایالات متحده و غرب نهفته است».
این در شرایطی است که رای ممتنع چین، متحد سنتی روسیه، در این میان قابل توجه بوده است. ژانگ جون، سفیر پکن در سازمان، در توضیح رسمی گفت که بحران اوکراین پیچیده بوده و رای ممتنع چین از آن روست که «تحت مشاوره کامل با کلیه اعضای مجمع» قرار نگرفته است.

تفاوت رای‌گیری اخیر با رای‌گیری مجمع عمومی بر سر بحران کریمه چه بود؟
درگیری ارضی میان روسیه و اوکراین در گذشته در سال ۲۰۱۴ نیز بالا گرفته بود؛ زمانی که نیروهای روسی شبه جزیره کریمه را اشغال و آن را ضمیمه خاک خود کردند. در آن هنگام مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۲۷ مارس ۲۰۱۴ با تصویب قطعنامه‌ای از روسیه خواست تا به طور کامل، در اسرع وقت و بدون قید و شرط از شبه جزیره کریمه اوکراین خارج شود.
۱۰۰ کشور به آن قطعنامه رای مثبت دادند، در حالی که ۱۱ کشور مخالفت کردند، ۵۸ کشور رای ممتنع دادند و ۲۴ کشور نیز به کل در رای‌گیری شرکت نکردند. مقایسه این رای‌گیری با رای‌گیری فعلی نشان می‌دهد کشورهای بسیار زیادتری به جمع مخالفان روسیه پیوسته‌اند.در حالی که موافقان روسیه از ۱۱ کشور به ۵ کشور و ممتنعان از ۵۸ کشور به ۳۵ کشور کاهش یافته، شمار موافقان ۴۱ عدد افزایش نشان می‌دهد.در رای‌گیری این‌بار ارمنستان، بولیوی، کوبا، نیکاراگوئه، سودان، ونزوئلا و زیمباوه دیگر در جایگاه کشورهای مخالف حضور نداشتند و حتی جمهوری اسلامی ایران که در دفعه گذشته در جلسه حاضر نشده بود، با یک پله تغییر این بار رای ممتنع به قطعنامه داده است.