راه دشوار فرار از مرگ و فقر

گروه جامعه: این روزها آمار متقاضیان خروج از افغانستان به سوی ایران در شهر مرزی زرنج، واقع در جنوب غربی افغانستان به راحتی به پنج تا ۶ هزار نفر در روز می‌رسد. یعنی ۴ برابر پیش از به قدرت رسیدن طالبان.
شب‌ها زمانی است که  مهاجران دیوار مرزی ایران و افغانستان را با وجود تیراندازی مرزبان‌های ایرانی بالا می‌روند. روزها هم زمانی است برای اینکه خانواده‌های زن و مرد و کودک و پیر و جوان سوار بر وانت شوند و تلاش کنند با پیمودن مسیری طولانی در بیابان دیوار را دور زده و وارد ایران شوند.این مهاجران اکثرا حاضر به پرداخت هر بهایی برای ورود به ایران و رهایی از گسست و از همپاشی اقتصاد افغانستان است.
ستار یکی از این مهاجران است. وی شش ماه پیش شغلش را به عنوان مکانیک ارتش از دست داد و دیگر موفق نشد در کشوری که در آن بیکاری بیداد می‌کند شغلی پیدا کند. به ناچار، او تصمیم گرفت خانه‌اش را در مزار شریف بفروشد تا بتواند هزینه فرار خانواده‌اش به ایران را پرداخت کند. وی حاضر است به هر شغلی در ایران تن دهد.بنابر گزارش اخیر سازمان بین‌المللی مهاجرت، نزدیک به یک میلیون افغان از مرداد ماه امسال تا کنون برای خروج از کشور، عمدتا به مقصد ایران و پاکستان خانه و کاشانه خود را رها کرده‌اند.
این موج مهاجرتی سنگین رزنج را به مرکزی برای تجارت بدبختی تبدیل کرده است. جو مسافرخانه‌های مملو از جمعیت مهاجری که بر قالی‌های کهنه انتظار می‌کشد مملو از ترس و نگرانی اقتصادی و جانی است.محمد که در دولت قبلی پلیس بوده می‌گوید تا به حال دو بار از طالبان گوشمالی دیده و کتک خورده است. آنها اسلحه او را می‌خواهند ولی محمد مدعی است اسلحه را پس داده و باور دارد اگر طالبان برای بار سوم به سراغش بیایند او را خواهند کشت.
بر اساس گزارش‌های سازمان ملل، طالبان از مردادماه تا کنون بیش از صد تن از اعضای پلیس و نیروهای امنیتی دولت پیشین افغانستان را به قتل رسانده‌اند.
در این شرایط، کاسبی قاچاقچیان انسان رونق پیدا کرده است. به گفته حمیدالله که قاچاقچی انسان است، نرخ قاچاق انسان به داخل ایران از زمان به قدرت رسیدن طالبان از دو میلیون تومان به شش میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.قاچاقچیان هر روز در پارکینگ زرنج، زیر نظر طالبان مسلح و زیر پرچم سفید امارت اسلامی گردهم می‌آیند تا مشتریان خود را سوار وانت کرده و پس از عبور از بیابان به خاک ایران برسانند.
طالبان در ازای مالیات هزار افغانی برای آنها مجوز خروج از شهر صادر می‌کنند. گزارشگران خبرگزاری فرانسه در اواسط ماه فوریه روزانه سیصد وانت با هر کدام حدود بیست نفر سرنشین، را به مقصد ایران شمردند، یعنی مجموعا حدود شش هزار مهاجر. وانت‌های حامل انسان پس از هشت ساعت راه به مرز پاکستان می‌رسند و از آنجا مهاجران پای پیاده با راهنمایی قاچاقچیان دیگری از مرز می‌گذرند.
این روش مهاجرت اما برای هزاره‌های شیعه خطرناک‌تر از تلاش برای عبور از دیوار و تیررس مرزبانان ایرانی است چراکه در صورت تلاش برای ورود به ایران از خاک پاکستان ممکن است با اعضای گروه‌های افراطی سنی نظیر جندالله مواجه شوند.به گفته برخی هزاره‌ها، اعضای این گروه‌ها شیعیان را دستگیر و شکنجه می‌کنند. یکی از هزاره‌های مهاجر می‌گوید که آنها پیش از این شیعیان را سر می‌بریدند ولی امروزه آنها را ربوده و در ازای پول آزاد می‌کنند.این گونه مهاجران ترجیح می‌دهند با وجود اخطارها و تیراندازی‌های مرزبانان ایرانی شبانه از دیوار مرزی ۵ متری بالا بروند.طالبان ادعا می‌کنند که تنها در طی شش ماه گذشته ۷۰ نفر زیرگلوله مرزبانان ایرانی کشته شده‌اند.شادی آنهایی هم که موفق به عبور از دیوار مرزی ایران و افغانستان می‌شوند کوتاه مدت است چرا که دولت ایران که در سال ۲۰۲۰ پذیرای ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار شهروند افغان بود، اکنون به اخراج مهاجران غیرقانونی می‌پردازد.
به گفته مقامات طالبان، ایران روزانه دو هزار شهروند افغان را به مرز باز می‌گرداند.البته طالبان این ارقام را رد می‌کنند. مقام‌های وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان اخیرا در کنفرانس مطبوعاتی در کابل این ارقام را نادرست دانستند و تصریح کردند کسی ارقام صحیح را نمی‌داند.
افغان‌‌های داوطلب خروج اما چاره‌ای ندارند. صادات که با همسرش در زرنج به دنبال ورود به ایران است می‌گوید اگر گرسنه نبودند، خانه خود را ترک نمی‌کردند.