گزینه‌های کاهش وابستگی به روسیه

گروه بین الملل: «ما باید هر چه سریع‌تر وابستگی‌هایمان را کاهش دهیم». این سخنان کلمنت بون وزیر امور اتحادیه اروپای دولت فرانسه است که  در پاسخ به سوال خبرنگار فرانس‌اینتر در خصوص وابستگی اروپا به واردات انرژی از روسیه گفت.
بر اساس پیشنهاد کمیسیون اتحادیه اروپا، کشورهای این اتحادیه می‌توانند تا ۲۷ سپتامبر امسال تا دو سوم از وابستگی خود به انرژی روسیه را قطع کنند و تا سال ۲۰۳۰ می‌توانند به طور کامل بی نیاز از واردات انرژی از روسیه باشند.اتحادیه اروپا هم اکنون ۴۰ درصد از نیاز گازی‌اش را با واردات گاز از روسیه تامین می‌کند و این به معنای پرداخت مبلغی کلان به روسیه است. بر اساس برخی برآوردها اروپاییان روزانه ۱ میلیارد یورو بابت واردت انرژی به روسیه می‌پردازند.
وزیر امور خارجه آمریکا این موضوع را اینگونه توصیف کرده است: «با خرید گاز از روسیه، جنگ پوتین در اوکراین را تامین مالی می‌کنیم.»
اما وابستگی اروپا به واردات انرژی از روسیه محدود به گاز نمی‌شود، روسیه تامین کننده ۲۷ درصد نیاز وارداتی اروپا به نفت و همچنین صادر کننده ۴۷ درصد از نیاز اتحادیه اروپا به زغال سنگ است.

اما اتحادیه اروپا چگونه می‌تواند خود را از وابستگی به انرژی روسیه بی‌نیاز کند؟ چهار گامی که اروپا می‌تواند در این مسیر بردارد، عبارتند از:
یک: تعامل بیشتر با سایر کشورهای صادرکننده گاز
کلمنت بون وزیر امور اتحادیه اروپا در دولت فرانسه، به فرانس اینتر یادآور می‌شود که کشورهای اروپایی دارای درجات متفاوتی از وابستگی به گاز روسیه هستند، چندین کشور در اروپای مرکزی و شرقی، مانند اتریش یا رومانی، گاهی تا ۱۰۰ درصد به گازی که از روسیه می آید وابسته هستند، یا به عنوان مثال آلمان در موضوع تامین انرژی «وابسته‌تر» از فرانسه است.
اتحادیه اروپا برای تنوع بخشی به واردات گاز خود می تواند از سایر تامین کنندگان گاز بیشتری بخرد. در حال حاضر اتحادیه اروپا ۲۳ درصد گاز مورد نیازش را از نروژ، ۱۲ درصد را از الجزایر، ۶ درصد از ایالات متحده و ۵ درصد را نیز از قطر وارد می‌کند.اما کار آنقدرها هم ساده نیست به طور مثال تولید گاز نروژ در حداکثر ظرفیت تولید است و الجزایر نیز در ابتدا باید تقاضای داخلی خود را برآورده کند.

دو: تنوع بخشیدن به انواع انرژی
کشورهای اتحادیه اروپا همچنین می توانند سبد واردات انرژی خود را تنوع بیشتری ببخشند به طور مثال می‌توانند به افزایش واردات گاز طبیعی مایع روی بیاورند یا گاز شیل، همینطور می‌تواند به فکر انرژی‌های تجدیدپذیری مانند بیومتان باشد.مثل مورد قبلی، این مورد نیز چندان ساده و سریع نیست، افزایش واردات گاز مایع از قطر و ایالات متحده می‌تواند در این شرایط گزینه جذابی برای اروپا باشد، اما قبل از هر چیز کشورهای عضو اتحادیه نیاز به داشتن زیرساخت‌هایی برای دریافت و ذخیره سازی گاز مایع دارند و ساخت زیر ساخت‌های تازه کار زمانبری است.

سه: افزایش ذخیره سازی گاز برای زمستان آینده
اتحادیه اروپا برای زمستان امسال مشکلی نخواهد داشت و به قدر کافی ذخایر گازی دارد. اما این ذخایر اکنون ۳۰ درصد ظرفیت ذخایر کشورهای عضو اتحادیه است. کمیسیون اروپا در پی این موضوع است که ذخایر خود را تا اکتبر پیش روی به حداقل ۹۰ درصد برساند.قیمت گاز در تابستان ارزانتر است و مصرف آن کمتر، کمیسیون می‌خواهد مطمئن شود که با افزایش ذخایر گازی در تابستان، زمستانی که در پیش روست مشکلی برای اعضا پیش نخواهد آمد. در زمستان امسال، بخش زیادی از ذخایر مصرف شد، با توجه به این موضوع و تهدیدهای روسیه مبنی بر قطع گاز، افزایش ذخایر می‌تواند دغدغه کشورهای عضو را کاهش دهد.

چهار: بهبود بهره‌ وری در مصرف انرژی
آخرین محور بهره وری در مصرف انرژی است. کمیسیون اتحادیه اروپا می‌گوید: « بهره وری در استفاده از سوخت‌های فسیلی [مانند گاز] در خانه‌ها، ساختمان‌ها، صنعت و تولید برق، موجب کاستن از مصرف گاز می‌شود.»صوفی مریته، اقتصاددان فرانسوی می‌گوید: «ما نمی خواهیم که خانه یا محل کار خود را با نور شمع روشن کنیم. مسئله تنها بهره‌وری بیشتر در مصرف انرژی است. به عنوان مثال، در خانه‌ها با داشتن شیشه‌های دوجداره و رعایت مواردی از این دست می‌توان دما را در ۲۰ درجه سانتیگراد حفظ کرد.»
برخی از کارشناسان و سیاستمداران نیز خواستار مصرف کمتر هستند. به عنوان مثال، کاهش تنها یک درجه سانتیگراد دما در خانه‌هایی که با گاز گرم می شوند به اروپا اجازه می دهد تا در یک سال ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز صرفه جویی کند. رقمی که تقریباً ۱۰ درصد از واردات روسیه را شامل می‌شود.