مواد چسبنده موجود که امروزه در عملهای جراحی مورد استفاده قرار میگیرند، خیلی زود در معرض رطوبت چسبندگی خود را از دست میدهند؛ بهعلاوه، حرکات و تپش قلب نیز عملکرد آنها را مختل میکند و در عین حال ممکن است برای انسان عوارضی ناخوشایند نیز به دنبال داشته باشند. پیامد تمامی این عوامل، کودکی بیمار است که میبایست مجدداً برای بستن حفره قلبی تحت عمل جراحی قرار گیرد.
اما اکنون دانشمندان موفق به توسعه نوع خاصی از چسب ملقب به سوپرچسب شدند که بویژه برای جراحیهای قلبی مناسب و کارآمد است. سوپرچسب قادر است به سرعت و در ایمنی کامل، با کمک وصلههایی از بافت نرم که به نام پچ (Patch) شناخته میشوند، حفره یا شکاف موجود را پر کرده و بچسباند.
این چسب که به صورت رسمی به عنوان ماده چسبنده فعال و آب گریز (hydrophobic light activated Adhesive) یا به اختصار HLAA نامیده میشود، محصول همکاری مشترکی بین بیمارستان کودکان بوستون(MIT) ، بریگهام وابسته به هاروارد و بیمارستان زنان بوده است. الهام بخش ساخت این چسب مواد چسبناک و مایعات ترشح شده توسط جانورانی همچون تنبل (پستانداری ساکن آمریکای مرکزی و جنوبی) است که به نوعی دافع آب بوده و بدن آنها را در مقابل آب و رطوبت محافظت میکند.
این چسب مایع از نظر مشخصات و ویژگیها به گونهای تهیه شده که با بافتهای زنده، همسان سازی انجام میدهد؛ در عینحال تجزیه پذیر است؛ یعنی توسط بافت زنده متلاشی شده، به مرور از بین میرود. به علاوه از استحکام مناسبی برخوردار بوده و خاصیت ارتجاعی خوبی دارد. این ویژگیها به خصوص هنگام قراردادن وصلهها بسیار مناسب و کارآمد هستند.
این تلفیق کیفی باعث شده چسبندگی آن در مواجه با جریان خون، از میان نرفته و پابرجا باقی بماند و البته از سوی دیگر توسط بدن، پس زده نشود. سوپر چسب توسط ماهیچههای قلب سست و گشاد نشده و انقباضات قلبی موجب گسستگی آن نمیشوند. این محصول کاملاً بیخطر بوده و در نهایت به تدریج تجزیه شده و حفره را به طور کامل درمان میکند. به علاوه نتیجه استفاده از HLAA در عرض 5 ثانیه و به محض آنکه در معرض نور فرابنفش قرار گیرد، قابل مشاهده است.
در مقایسه با دیگر روشهای مرسوم، به دلیل آنکه در طول عمل با کمک این سوپرچسب از گیره یا بخیه استفاده نمیشود، مراحل کار و آمادهسازی برای درمان با وصلهها یا همان پچها، به طرزی قابل ملاحظه از حالت تهاجمی کمتری برخوردارند؛ در نتیجه بدن هم واکنش مناسبتری از خود نشان میدهد.
در بررسیهای انجام شده در آزمایشگاه، یک طرف از پچ قابل تجزیه را با این چسب پوشانده و آنرا روی حفرههای موجود در قلب یک خوک زنده قرار دادند. این وصلهها توانستند به مدت 24 ساعت و علی رغم فشار بالای خون که در بافت قلب جریان داشت، جلوی نشت خون در محل حفرهها را گرفته و جان خوک را حفظ کنند.
این اخبار به میزان کافی جالب توجه است؛ اما کار هنوز به پایان نرسیده؛ چرا که در کنار این اخبار خوب، دکتر جفری کرپ، یکی از سرپرستان گروه از بیمارستان زنان و بریگهام، موفق شد وصلههای جراحی را با الهام از نوعی جوجه تیغی بیش از پیش توسعه دهد. بنا بر شنیدهها HLAA هم اکنون برای ارائه در بخش تجاری در حال توسعه بوده و امید میرود ظرف دو تا سه سال آینده وارد بازار شود.
این طور که به نظر میآید این محصول جدید نه تنها در زمینه بیماریهای مادرزادی قلبی کارساز و موثر است، بلکه تنوع گستردهای از دیگر بافتها و سایر اندامهای بدن انسان را نیز در برمیگیرد. نتایج این تحقیقات هفته گذشته در ژورنال علم پزشکی به چاپ رسید.