گزارشي در باره وضع 6 ماهه اخير مطبوعات

مثلا از دوره‌ نخست ریاست جمهوری «محمد خاتمی» به‌عنوان «بهار مطبوعات» یاد می‌شود و یکی از بارزترین شواهد فشار بر مطبوعات، هشت سالی بود که دولت‌های نهم و دهم بر سر کار بود، بویژه وقتی «محمدعلی رامین» بر مسند معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشست و حالا بسیاری از فعالان عرصه‌ی رسانه، از آن دوره به‌عنوان یکی از بدترین‌ها یاد می‌کنند. البته در سه سال آخر دولت دهم، کمی از فشارها کاسته شد و رسانه‌ها تا حدودی روی آرامش را دیدند؛ اما باز هم کمتر نشانی از باز شدن فضا، به معنی صدور مجوزهای تازه برای روزنامه‌ها دیده شد.

حالا بیش از شش‌ماه است که دولت یازدهم کار خود را آغاز کرده است، دولتی که در شعارهای ابتدایی‌اش بیان کرد که از رسانه‌های آزاد نمی‌هراسد. فضای نقد در مطبوعات در شش‌ماه گذشته روبه بازتر شدن گذاشت. البته برخی کارشناسان باز شدن این فضا را ناشی از فضای حاکم بر کل کشور پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری می‌دانند و عده‌ای هم آن را نتیجه‌ی اقدامات دولت ارزیابی می‌کنند؛ اما با توجه به این‌که همه وجوه این حوزه هم مانند بسیاری حوزه‌های دیگر، در ید اختیار مدیریت اجرایی کشور نیست، قابل بررسی است که وضعیت انتشار روزنامه‌های جدید و تکثر آن‌ها در این شش‌ماه چگونه بوده است؟

«نشاط» به دکه‌ها بازنگشت
19 شهریورماه امسال، ماشاءالله شمس‌الواعظین - سردبیر روزنامه‌ی نشاط - از انتشار دوباره‌ی این روزنامه پس از 14 سال توقف، خبر داد. این روزنامه قرار بود مهرماه انتشار خود را از سر گیرد؛ اما با وجود مستقر شدن بیش از 100 خبرنگار در تحریریه‌ی این روزنامه و انتشار پیش‌شماره‌هایی از آن بدون توزیع عمومی، مراجع قضایی از انتشار این روزنامه جلوگیری کردند و سرانجام تحریریه‌ی «نشاط» 11 آذرماه 1392 خاموش شد.

«هم‌میهن» به سرنوشت «نشاط» دچار شد
چند هفته از انتشار خبر بازگشت روزنامه‌ی «نشاط» گذشته بود که خبر آمد، روزنامه‌ی «هم‌میهن» نیز از نیمه‌ی آبان‌ماه روی دکه‌های روزنامه‌فروشی می‌آید. همان زمان محمد قوچانی - سردبیر این روزنامه - در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اعلام کرد که روزنامه‌ی هم‌میهن از آبان‌ماه انتشار خود را از سر می‌گیرد. «هم‌میهن» چهارم آبان‌ماه ، یک پیش‌شماره منتشر و انتشار مستمر خود را به 18 آبان‌ماه موکول کرد، انتشار مستمری که هیچ‌گاه زمان آن نرسید. چند روز مانده به تاریخ اعلام‌شده، خبرهایی ضد و نقیض مبنی بر توقیف این روزنامه توسط هیئت نظارت بر مطبوعات و توقف فعالیت این روزنامه در آستانه‌ی انتشار منتشر شد. هرچند به گفته‌ی قوچانی، هیئت نظارت بر مطبوعات در توقف فعالیت این روزنامه نقشی نداشت، اما به هر حال، «هم‌میهن» نیز با حکم قضایی متوقف شد.

آغازی دوباره برای «وطن امروز»
ابتدای مردادماه امسال، روزنامه‌ی «وطن‌ امروز» به‌دلیل آنچه مسوولان این روزنامه «بی‌پولی» اعلام کردند، انتشار خود را متوقف کرد؛ اما صبح یازدهم آبان‌ماه، این روزنامه دوباره روی کیوسک‌های روزنامه‌فروشی قرار گرفت، البته با تعدیل 50 درصد از نیروهای خود. در حال حاضر روزنامه‌ی «وطن امروز» به مدیرمسوولی مهرداد بذرپاش یکی از روزنامه‌های منتقد دولت یازدهم است.

«بهار» توقیف شد
صبح روز ششم آبان‌ماه، روزنامه‌ی «بهار» با حکم هیئت نظارت بر مطبوعات توقیف شد. این هیئت روزنامه‌ی «بهار» را به‌دلیل انتشار یادداشتی با عنوان «امام؛ پیشوای سیاسی و یا الگوی ایمانی؟» توقیف کرد. روزنامه‌ی «بهار» اول آبان‌ماه، مقاله‌ای را با این عنوان منتشر کرد و به‌دلیل برخی مطالب آن، مجبور به عذرخواهی شد. همچنین چهارم آبان‌ماه، مسوولان این روزنامه با انتشار یک نامه، از توقف خودخواسته‌ی انتشار روزنامه‌ی «بهار» تا مدتی خبر دادند. علی جنتی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - نیز به‌دلیل آنچه اظهار تأسف نسبت به توقیف «بهار» دانسته شد، از مجلس شورای اسلامی «کارت زرد» گرفت.

دکه‌ها «خبر»دار شدند
نیمه‌ی آذرماه امسال، مسوولان روزنامه‌ی «خبر» پس از چهار سال توقف خودخواسته، انتشار این روزنامه را از سر گرفتند. روزنامه‌ی «خبر» به صاحب امتیازی موسسه‌ی «خبر ایرانیان» و سردبیری محمد مهاجری، دوم آذرماه 1388 انتشار خود را متوقف کرد. آن زمان، این روزنامه دلیل اقدامش را اعلام نکرد، اما «خبر» همان زمان از هیئت نظارت بر مطبوعات تذکر گرفت و سردبیر این روزنامه نیز تأثیرگذاری عوامل بیرونی بر توقف انتشار این روزنامه را رد نکرد.

«آسمان» روزنامه شد
هفته‌نامه‌ی «آسمان» به مدیرمسوولی عباس بزرگمهر و سردبیری محمد قوچانی از مدت‌ها پیش درخواست تغییر وضعیت خود را به هیئت نظارت بر مطبوعات داده بود و سرانجام پس از چندماه، این هیئت 14 بهمن‌ماه با تغییر وضعیت این هفته‌نامه به روزنامه موافقت کرد. روزنامه‌ی «آسمان» از 26 بهمن‌ماه انتشار روزانه‌ی خود را آغاز کرد.

توقیف «یاالثارات»
هفته‌نامه «یاالثارات الحسین» نیز 17 دی‌ماه توسط هیئت نظارت بر مطبوعات توقیف شد. از چند هفته پیش، هیئت نظارت بر مطبوعات گزارش جلسات خود را به‌صورت عمومی اعلام نکرده است. به همین دلیل، از آخرین تصمیم‌ها و مصوبات این هیئت اطلاعی در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفته است.