بهار نیوز - افرادی که عضو می‌دهند تا زنده بمانند

گروه جامعه: بازار خرید و فروش کلیه همچنان داغ است، آگهی خریداران و فرشندگان با قیمتهای میلیونی هنوز روی دیوار است.دلالان به ناز از قدرت نفوذ خود می‌گویند و مسئولان این همه را به حوزه مسائل خصوصی مرتبط می‌دادند.

شیوع بالای بیماریهای غیرواگیر و تغییر سیمای بیماریها در کشور باعث شده، آمار بیماران نیازمند دیالیز و پیوند کلیه افزایش یابد. این موضوع در کنار آمار پایین اهدای عضو از بیماران مرگ مغزی، شرایطی را به وجود آورده تا پیوند کلیه از افراد زنده در اولویت قرار گیرد به طوری که بیماران نیازمند پیوند کلیه چشم انتظار افرادی هستند که در فروش عضو بدن خود انصاف بیشتری دارند. از طرفی هر سال حدود 20 درصد به تعداد بیماران دیالیزی در کشور اضافه می‌شود و اگر گران شدن هزینه پیوند کلیه را نیز به آن اضافه کنیم بازار سیاه و غیرقانونی خرید و فروش کلیه برای دلالان و سودجویان داغ‌تر هم می شود.

این در حالی است که قیمت کلیه را اغلب، اهدا کنندگان تعیین می‌کنند.چرا که با توجه به نیاز بیمار دیالیزی برای پیوند، شرایط به گونه‌ای رقم می‌خورد که قیمت کلیه سقفی نداشته باشد و این شرایط تا آنجا پیش رفته که حتی اهداکنندگانی بوده‌اند که برای خرید یک کلیه حاضر شده‌اند یک واحد مسکونی به فروشنده بدهند. در نتیجه بیماران نیازمند پیوند کلیه چشم انتظار افرادی هستند که در فروش کلیه خود انصاف بیشتری دارند.

خریدوفروش میلیونی ربطی به وزارت بهداشت ندارد
با این وجود معاون وزیر بهداشت در امر درمان معتقد است که نظارت کاملی بر عمل پیوند در کشور می‌شود و قاچاق اعضای بدن از جمله کلیه کذب است. وی می‌گوید هر چقدر پول میان دهنده و گیرنده رد و بدل می‌شود روابط شخصی است که ربطی به وزارت بهداشت ندارد. محمد آقاجانی در مورد خرید و فروش اعضای بدن ادامه می‌دهد: متأسفانه در برخی نشریات اخباری را منتشر کردند که در بررسی‌های صورت گرفته غیرواقعی بودن آنها آشکار شد.

وی در مورد اینکه گفته می شود این خرید و فروش‌ها توسط دلالان انجام می‌شود می گوید: ممکن است اتفاقاتی در سطح جامعه رخ بدهد اما خوشبختانه سیستم پیوند اعضا در کشور سالم و مناسب است و اتفاقات موردی و استثنایی را نمی‌توان تعمیم داد.با گسترش عمل پیوند مراکز پیشرفته و متخصصان این حوزه و همچنین پرداخت هزینه‌های پیوند از سوی وزارت بهداشت وضعیت خوبی را در این حوزه شاهد هستیم.

معاون درمان وزیر بهداشت در پاسخ به اینکه رقم‌های میلیونی در این خرید و فروش‌ها به دلیل کمک‌های کم دولت رد و بدل می‌شود گفت: ارتباطات بین دهنده و گیرنده از کنترل وزارت بهداشت خارج است و مسائل انسانی، عاطفی، اجتماعی و اقتصادی که بین دو نفر ممکن است رخ دهد به ما مربوط نیست و ما به مسائل خصوصی افراد ورود نمی‌کنیم. وی ادامه می دهد: اما آنچه که بر آن نظارت داریم بیمارستان‌هایی است که عمل پیوند را انجام می‌دهند و باید به طور کامل ضوابط را رعایت کنند و در مقولات غیرقانونی وارد نشوند. به گفته وی وزارت بهداشت نظارت کاملی بر عمل پیوند دارد و به جرئت می‌توانیم بگوییم نظارت‌ها کامل است و تخلفات برنامه‌ریزی شده و گسترده وجود ندارد اما چنانچه موردی رخ دهد و گزارش شود بلافاصله پیگیری می‌شود چرا که بازرسی فعال در این زمینه وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه مراکز پیوند به صورت کامل تحت نظر وزارت بهداشت است می گوید: مجدد تأکید می‌کنم مطالبی که مربوط به قاچاق گسترده اعضای بدن انسان و روابط ناسالم اقتصادی در امر پیوند منتشر شده بود بررسی و کذب بودن آن اثبات شده است.

هرج و مرج می‌شود
مصطفی قاسمی، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی در این زمینه می‌گوید: در دوره قبلی وزارت بهداشت به دانشگاههای علوم پزشکی مجوز می داد تا بر بحث پیوند اعضا نظارت کنند و پیوند را برای افرادی که از انجمن بیماران کلیوی نامه‌ای ندارند انجام ندهد. وی می‌گوید: اما اگر وزارت بهداشت در این دوره این گونه عمل کند که کاری به خرید و فروش میان افراد نداشته باشد هرج و مرج بیشتر می‌شود. قاسمی می گوید: اگر نظارتی نباشد هر فردی کلیه‌اش را با قیمتهای 50 یا 100 میلیون تومان هم می فروشند و کسی هم نمی تواند چیزی بگوید.بنابراین چنین اقدامی برای پیوند کلیه آفت خواهد شد.

رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی ادامه می‌دهد: عدم نظارت وزارت بهداشت حرکت اشتباهی است و پیوند کلیه ضربه سختی خواهد خورد و از سوی دیگر با ادامه چنین روندی قیمت کلیه افزایش می‌یابد و پیش بینی می‌شود پیوند کلیه نیز رکود کند. وی می افزاید: با توجه به نرخ تورم بانک مرکزی و سال‌های پس از انقلاب تحقیق دانشگاهی را انجام دادیم تا بر اساس آن قیمت واقعی اهدای کلیه را تعیین کنیم. در این زمینه بازار منفی کاذب وجود دارد و اگر بخواهیم روند رو به رشد داشته باشیم دو راه بیشتر نداریم یا روند سابق را دنبال کنیم و هر کس که می‌خواهد کلیه اهدا کند از مسئولان درمانگاه مجوز گرفته و به انجمن مراجعه کند یا اینکه بر اساس تحقیق انجام شده مبلغ کلیه را بالا ببریم.

قاسمی می‌افزاید: در سالهای گذشته مبلغ اهدای کلیه 7 میلیون تومان بود که با توجه به افزایش هزینه آزمایشهای ضروری آن، این مبلغ را به 9 میلیون تومان افزایش دادیم این در حالی است که بسیاری از اهداکنندگان به دلیل زمانبر بودن آزمایشها و هزینه‌های اضافی به صورت رسمی اقدام با اهدای کلیه نمی‌کردند. رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی می‌گوید: بنابراین افرادی که آزمایشهای خود را انجام داده و داوطلب اهدای کلیه هستند می‌توانند با مدارک به انجمن مراجعه کنند و 9 میلیون تومان پاداش بگیرند. 700 هزار تا یک میلیون تومان هزینه آزمایشهای اهدای کلیه است که اکثر افراد نمی‌توانند آن را پرداخت کنند و در همان ابتدا از ادامه اهدا باز می‌مانند بنابراین برای رفع این مشکل تمام هزینه‌ها را سرجمع کردیم.

قاسمی با بیان اینکه هزینه آزمایشهای گرانقیمت باعث می‌شد تا از هر 10 نفر 8 نفر نتوانند هزینه‌ آزمایشها را تأمین کنند، ادامه می‌دهد: نرخ اهدای کلیه در بازار غیر رسمی بسیار متفاوت است گاهی حتی افرادی را دیده‌ایم که میلیون‌ها تومان کلیه خود را حراج کرده‌اند و برخی اهداکنندگان کلیه به دلیل اینکه هزینه آزمایش را نداشته‌اند و نیاز فوری به پول آن داشته‌اند خارج از انجمن اقدام کرده‌اند تا هزینه این آزمایشها برعهده گیرنده باشد. رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی می‌افزاید: مبالغ اضافه در این بازار وجود دارد و هرکس به دلخواه خود مبلغی را تعیین می‌کند حتی من با یکی از فروشندگان کلیه تماس گرفتم و اعلام کردم که قیمت پیشنهادی بسیار بالا است که وی در جواب گفت :«من این قدر احتیاج دارم دیگران هرچقدر می‌خواهند بگویند.»

اراده‌ای وجود دارد که نمی‌خواهد مشکلات حل شود
قاسمی در مورد هدیه ایثار نیز می‌گوید: از ریاست جمهوری چندین بار تقاضا کرده‌ایم تا هدیه یک میلیون تومانی ایثار را که حدود 20 سال پیش تعیین شد افزایش دهد. اگر نرخ تورم را محاسبه کنیم این یک میلیون تومان هیچ پولی برای بیمار نیست و بیمار مجبور است هزینه‌های اضافی را خود به گردن بگیرد. اگر به جای این یک میلیون تومان سالانه این رقم افزایش می‌یافت یا بر مبنای نرخ تورم و به صورت اهدای سکه در نظر گرفته می‌شد هم‌اکنون تا حدی این بازار دلالی را کنترل می‌کرد. قاسمی ادامه می‌دهد: این موضوع را حتی با مجلس نیز در میان گذاشته‌ایم اما پس از 4 سال که از قول آنها می‌گذرد هنوز به نتیجه مثبتی نرسیده‌ایم و در نتیجه انجمن حمایت از بیماران کلیوی به فکر سر و سامان دادن به اهداکنندگانی است که با بن‌بست مواجه شدند. سال گذشته هدیه ایثار پرداخت شد اما همیشه با تأخیر سه ماهه همراه است.

به نظر می‌رسد مشکلات پیش‌رو به دلیل مشکلات مدیریتی باشد چرا که نباید رفع این مشکل آن قدرها سخت باشد این همه هزینه متفرقه وجود دارد و تأمین هدیه ایثار کار سختی نیست. عدم هماهنگی بین مراکز تصمیم‌گیرنده که تعداد آنها کم است از دیگر دلایل مشکلات این حوزه است اما شاید در پشت این قضایا اراده‌ای وجود دارد که نمی‌خواهد مشکلات حل شود. این در حالی است که در بحث پیوند از زنده دولت، سیاستی را در نظر گرفت و هدیه‌ای را به مبلغ یک میلیون تومان تصویب کرد که متأسفانه عدد آن مناسب نیست و مشکلات بسیاری را برای اهداکنندگان ایجاد کرد.این رقم ناچیز که 10 سال پیش تعیین شد با نرخ تورم اکنون و هزینه های بالای درمانی و پیوند بیماران همخوانی ندارد.

انجام سالانه حدود 2500 پیوند کلیه در کشور
از سوی دیگر امید قبادی،معاون مرکز فرآهم آوری اعضای پیوندی بیمارستان مسیح دانشوری نیز با اشاره به اینکه 20 هزار بیمار در لیست انتظار پیوند قرار دارند می گوید:متأسفانه روزانه 3 تا 4 بیمار نیازمند، به دلیل دیر رسیدن عضو پیوندی فوت می‌کنند در حالی که حدود 10هزار نفر نیز سالانه مرگ مغزی می‌شوند. وی می گوید: در ایران سالانه حدود 2500 پیوند کلیه انجام می شود که دوسوم آن پیوند از زنده به زنده است و یک سوم از مرگ مغزی است.همچنین حدود 20 هزار بیمار در لیست انتظار پیوند قرار دارد که این تعداد به غیر از بیماران دیالیزی کشور است که در انتظار پیوند به سر می برند که نزدیک به 20 هزار نفر هم در کشور دیالیز می شوند. وی ادامه می دهد: نیمی از بیماران دیالیزی نیازمند پیوند هستند و بقیه آنها نیز به هرحال در آینده نیازمند پیوند کلیه خواهند شد.

جولان شیادان در بازار داغ خرید و فروش کلیه
داریوش آرمان،دبیر انجمن حمایت از بیماران کلیوی نیز می گوید: بیماران دریافت کننده کلیه فریب سودجویان و آگهی‌هایی را که در وب‌سایت‌ها و بر دیوار بیمارستان‌ها و دفاتر انجمن نصب می‌شوند، نخورند و بیش از 9 میلیون تومان برای دریافت کلیه نپردازند.این انجمن، 100 درصد پرداخت دهها میلیونی خرید و فروش کلیه را تکذیب می‌کند و اصولاً اعتقادی به خرید و فروش کلیه ندارد. وی ادامه می‌دهد: طبق مصوبه قانونی،انجمن حمایت از بیماران کلیوی 9 میلیون تومان به فرد اهداء کننده کلیه می دهد که در کشور این رقم مورد تأیید است و همین رویه در پیوند کلیه انجام می‌شود.ممکن است تعداد کمی از افراد با مشاهده نیازمندی بیماران بدون اطلاع دادن به انجمن، کلیه خود را بفروشند و در مقابل پول هنگفتی هم به جیب بزنند.

آرمان می گوید: این در حالی است که انجام هرگونه پیوند کلیه بدون نامه تائید شده از سوی انجمن حمایت از بیماران کلیوی قابل قبول نیست و اگر خلاف این انجام شود، تخلف بوده، افراد قابل پیگرد حقوقی و قانونی قرار می گیرند. وی اضافه می کند: با این حال افرادی به دور از چشم انجمن، بیش از مبلغ تائید شده را دریافت می‌کنند که کار این افراد را نمی‌توان به کل جامعه تعمیم داد و نمی‌توانیم بگوییم امروز قیمت کلیه 45 میلیون تومان است.

دبیر هیئت مدیره انجمن بیماران کلیوی اظهار می کند: به بیماران دیالیزی و در انتظار پیوند توصیه می‌کنیم فریب سودجویان و آگهی‌هایی که در وب‌سایت‌ها و بر دیوار بیمارستان‌ها و دفاتر انجمن در کل کشور نصب می‌شوند را نخورند. در پشت این خرید و فروش‌های هنگفت کلیه، شیادی و فریب‌کاری جدی وجود دارد در حالی که بیماران می‌توانند از 168 شعبه انجمن در سراسر کشور، خدمات دریافت کنند. وی ادامه می دهد: افرادی که خارج از مبلغ 9 میلیون تومان مبالغ دیگری از بیماران می‌گیرند، موج نگرانی در جامعه ایجاد می‌کنند و بیمارانی که در این زمینه تخلف می‌کنند نیز از مزایای دریافت داروی یارانه‌ای محروم می‌شوند.

به گفته وی بیماران دریافت کننده کلیه باید بدانند بعد از اهدای کلیه، چک 9 میلیون تومانی از سوی انجمن به فرد اهدا کننده داده می‌شود و اینطور نیست که قبل از اهداء پولی را دریافت کنند و بیمارانی که بدون توجه به توصیه‌های انجمن به دریافت کلیه اقدام می‌کنند، در لیست سیاه انجمن قرار می‌گیرند و از هدایا و مزایای دارویی انجمن محروم خواهند بود. با این حال به گفته مسئولان،باید به سمت پیوند از جسد رفت چرا که پیوند از زنده در این شرایط ممکن است اهداف انسانی را کمتر مورد توجه قرار دهد. باید کاری کرد تا اهداف انسانی پررنگ‌تر شود و هم اهداکننده و هم گیرنده کلیه از حقوق معنوی و مادی برخوردار شوند و بدین ترتیب دست دلالان کلیه نیز کوتاه شود.