بهار نیوز - هیولای چاپ پول و تنوره کشی دیو تورم در اقتصاد ایران

هیولای چاپ پول و تنوره کشی دیو تورم در اقتصاد ایران

گروه اقتصادی: عبدالناصر همتی رئیس پیشین بانک مرکزی اخیرا و در ویدیویی گفته است که دولت رئیسی در کمتر از یک سال گذشته رکورددار چاپ پول در کشور شده است. این ادعای همتی در حالی مطرح می‌شود که هنوز یک سال از تشکیل دولت نگذشته است و از سوی دیگر این رئیس سابق بانک مرکزی که اکنون چنین ادعایی را درباره دولت رئیسی مطرح می‌کند خود برای دوره‌ای طولانی رکورددار چاپ پول بدون پشتوانه در کشور بوده است.

از سوی دیگر شاید سخنان رئیس کل پیشین بانک مرکزی ایران درباره رکوردشکنی میزان چاپ اسکناس (خلق پول) در سال ۱۴۰۰ درست باشد، اما این همه ماجرا نیست. افزایش ۱۴۲ هزار میلیارد تومانی پایه پولی در سال ۱۴۰۰ به این معناست که این شاخص تقریباً ۳۱ درصد رشد کرده است. طبق آمار‌های بانک مرکزی، پایه پولی ایران در سال قبل تقریباً ۳۰.۱ درصد و در سال ۱۳۹۸ نیز ۳۲.۸ درصد رشد کرده بود.با این حساب، به نظر می‌رشد که نرخ رشد پایه پولی ایران در سال ۱۴۰۰ با سال‌های پیش از ان چندانی نداشته است. این امر نشان می‌دهد که اگرچه دولت ابراهیم رئیسی نتوانسته به وعده‌هایش درباره مهار رشد پایه پولی عمل کند، ولی عملکردش چندان هم از سال‌های آخر دولت پیشین و دورانی که ناصر همتی سکاندار بانک مرکزی کشور بود بدتر نشده است. این که در ادامه با روند چاپ اسکناس و خلق پول چه اتفاقی در سال ۱۴۰۱ رخ خواهد داد، اما همان خطری است که بسیاری را نگران کرده است.

چاپیدن پول و بحرانی که می‌رسد
اما چرا چاپ اسکناس و خلق پول را همواره یکی از موارد تراکم بحران در اقتصاد کشور و حتی بیش از آن از دلایل تورم بیشتر می‌دانند؟ شاید این شوخی فراگیر در شبکه‌های اجتماعی که کاربری در پاسخ به این مساله که دولت پول برای حقوق نداشته باشد را حالا دیده باشند که نوشته بود «خب دولت پول چاپ کند»!این نیم خط پاسخ یک کاربر حالا مدت هاست دستمایه شوخی‌های مختلف در شبکه‌های مختلف اجتماعی شده است و البته شاید محل پرسش برای برخی از شهروندان که چرا نباید دولت‌ها بدون پشتوانه دست به چاپ اسکناس بزنند؟
چاپ پول با اهداف سیاسی و یا برای جبران کسری بودجه و نقدینگی توسط دولت‌ها تفاوتی با نفوذ سارقان مسلح به بانک مرکزی ندارد. هر دوی این موارد یعنی سرقت از بانک و چاپ اسکناس بدون پشتوانه، را می‌توان برداشت پول از جیب مردم است.

قصه چاپ پول و سرقت از شهروندان
شاید بسیاری از ایرانیان نیز هم، چون جهانیان سریال اسپانیایی مشهور «خانه کاغذی» که در آمریکا با نام «سرقت پول» منتشر شد را دیده باشند. داستان نه سرقت از یک بانک یا بانک مرکزی که حمله به مرکز چاپ اسکناس و سرقت از یک مرکز چاپ اسکناس است. شاید برایتان سوال شود که داستان تسخیر یک چاپخانه اسکناس تا کجا می‌تواند هیجان‌انگیز باشد؟ خب جواب اینجاست آنقدر که متوجه می‌شوید این گروه لزوما نمی‌خواهد از این مرکز سرقت کند، بلکه می‌خواهد با چاپ اسکناس دست به سرقت بزند. چاپ اسکناس بدون پشتوانه همان قدر سرقت از پول شهروندان است که سرقت از بانک را دستبرد به پول شهروندان می‌دانند.

حالا دیگر مدت هاست که اقتصاددانان تلاش می‌کنند جامعه را متوجه کنند که چاپ اسکناس و خلق تورم توسط بانک مرکزی مانند برداشتن پول از جیب مردم است.تزریق نقدینگی بدون توجه به رشد اقتصادی و مصرف درآمد‌های ارزی ناشی از فروش نفت در بخش‌های غیرتولیدی و صرف آن در هزینه‌های جاری موجب رکود اقتصادی و تورم بالا در کشور شده تا جایی که دولت را با کسری بودجه‌ای حجیم مواجه کرده است. اما با همه این اخطار‌ها و تجربیات رخ داده هم چنان بیشتر دولت‌ها برای پوشش کسری بودجه خود به «خلق پول» روی می‌آورند.