سقوط 95 پله‌ای گمرک ایران در جهان

گروه اقتصادی: براساس تازه‌ترین اطلاعات منتشر شده، رتبه گمرک ایران در رده‌بندی جهانی از 5 در هشت سال پیش به 100 در حال حاضر رسیده است. سقوط آزادی که شاید نمود بیرونی آن به راحتی از طریق مواردی مانند معطلی زیاد کالاها در گمرک، کند بودن خدمات‌رسانی به صاحبان کالا و امثال آن قابل مشاهده باشد.

شاید برای کمتر کسی قابل باور باشد که روزی گمرک ایران در بین پنج گمرک برتر دنیا قرار داشته است. موضوعی که البته مسعود کرباسیان، رئیس کل گمرک ایران به آن اشاره کرده و البته این را هم گفته که در هشت سال قبل رتبه گمرک ایران با 95 پله نزول به 100 رسیده است. البته مجمع جهانی اقتصاد نیز چندی پیش در تازه‌ترین گزارش خود ایران را از نظر شاخص مطلوبیت فرایندهای گمرکی در بین 148 کشور دنیا در رتبه ضعیف 103 قرار داد. شاخص مطلوبیت فرایندهای گمرکی نشان می‌دهد که در هر یک از کشورهای جهان وضعیت فرایندهای مربوط به واردات و صادرات چه میزان کارامد هستند. ایران در این رده‌بندی رتبه ضعیف 103 را به خود اختصاص داده است. در بین کشورهای منطقه خاورمیانه ایران توانسته تنها بالاتر از دو کشور لبنان و یمن قرار گیرد. امارات، قطر و عمان هم بهترین وضعیت امور گمرکی را در منطقه خاورمیانه به خود اختصاص داده‌اند.

رئیس کل گمرک در چند ماه گذشته در مقاطع مختلف دلایل سقوط آزاد رتبه گمرک ایران در بین گمرک‌های جهان را نیز اعلام کرده که از آن جمله می‌توان به مواردی مانند اجرای طرح‌های "ایران‌کد" و "شبنم"، لزوم ثبت سفارش کالاها، معطلی کالاها برای ترخیص، الکترونیکی نشدن فعالیت‌های گمرک، ایجاد نشدن خط سبز گمرکی به شیوه مناسب و نظایر آن اشاره کرد.

البته اگر یادمان نرفته باشد صدور بخشنامه‌های پی‌درپی و متناقض از سوی گمرک در اواخر دولت دهم نیز قطعا می‌تواند از دیگر دلایل نزول رتبه گمرک ایران باشد. بخشنامه‌هایی که دردسرهای زیادی را نیز برای واردکنندگان و صادرکنندگان کشور به وجود آورد. رئیس کل گمرک ایران اما در عین حال حذف طرح‌های ایران کد و شبنم، اجرای طرح گمرک الکترونیک و اعطای تسهیلات ویژه برای واردکنندگان مواد اولیه تولید و بازرگانان خوشنام را نیز از جمله راهکارهای بهبود رتبه گمرک ایران در عرصه جهانی اعلام کرده است.

دلایل سقوط آزاد رتبه گمرک ایران در جهان و راهکارهای بهبود این رتبه در حالی از سوی کرباسیان اعلام شده که هر روز معطلی کالا در گمرک به اندازه یک درصد کل ارزش کالا برای واردکننده هزینه در بر دارد که با این حساب می‌توان نتیجه گرفت که هرگونه تعلل از سوی گمرک در نهایت باعث افزایش قیمت تمام شده کالای وارداتی و وارد شدن فشار بیشتر به مصرف کنندگان و تولیدکنندگان داخلی می‌شود.

براساس تازه‌ترین آمارهای ارائه شده در 11 ماهه سال جاری ارزش تجارت غیرنفتی ایران بالغ بر 80 میلیارد دلار شد که از این میزان بیش از 42 میلیارد دلار آن مربوط به واردات کالا به کشور بوده است. گمرک ایران تاکنون به صورت رسمی مدت زمان میانگین در گمرک‌های کشور برای ترخیص کالا را اعلام نکرده اما به طور قطع هرچه این زمان بیشتر کاهش یابد در نهایت سود آن به تولیدکنندگان و مصرف‌کننده داخلی خواهد رسید.