"تورمِ انتظاری" محصول تصور مردم از توان مدیریتی دولت است

گروه اقتصادی: بحث درباره تورم‌زا بودن یا نبودن سیاست اخیر یارانه‌ای دولت و فشار آمدن روی گروه‌های کم‌درآمد اجتماعی از جمله کارگران، این روزها مسئله مهم کارشناسان اقتصادی محسوب می‌شود. کامران ندری (استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق "ع" و عضو پژوهشکده پولی و بانکی کشور) با اشاره به مشکل دولت در نوع تخصیص یارانه‌ها، درباره توزیع یارانه میان تولیدکنندگان اظهار کرد: دولت یارانه را به هر نحوی که بخواهد توزیع کند، برای خود هزینه ایجاد کرده است؛ درواقع یارانه بخشی از هزینه‌های دولت است. هزینه نیز تا حدی قابل پرداخت است و افزایش آن در صورتی که منابعش تامین نشود، به‌ معنای افزایش کسری بودجه دولت است. در اینجا اگر دولت برای حل بحران کسری بودجه از بانک‌ها استقراض کند، دوباره این سوال پیش می‌آید که دولت در آینده این بدهی‌ها را چگونه و با چه منبعی می‌خواهد بپردازد؟ 

وی ادامه داد: باتوجه به حجم اندک اطلاعات موجود از میزان تعهدات دولت در زمینه یارانه‌ها و حجم قابل پوشش جامعه از ناحیه تامین یارانه‌ها، به‌نظر می‌رسد که هنوز نمی‌توان دقیق اظهارنظر ارایه داد از اینکه کدام روش در توزیع یارانه بهتر است. حال این روش چه پرداخت به تولیدکننده باشد و چه به مصرف کننده، در هر دو حالت اگر بار جدیدی به مخارج و کسری دولت اضافه کند، موجب تورم خواهد شد. 

این کارشناس مسائل پولی و بانکی در پاسخ به سوالی درباره اینکه «آیا پرداخت یارانه به تولیدکننده به جای پرداخت به مصرف‌کننده، انتظارات تورمی جامعه را افزایش نخواهد داد و با ایجاد جو روانی، قیمت‌ها را متاثر نخواهد کرد؟» پاسخ داد: انتظارات تورمی بخصوص در ایران تابع ذهنیت، سطح توقع و درک مردم از توان مدیران کشور در زمینه حکمرانی است. توانایی دولت در کنترل بحران‌های اقتصاد اصلی‌ترین عامل در شکل‌گیری میزان تورم انتظاری و انتظارات تورمی در کشوری چون ایران محسوب می‌شود. 

ندری با تاکید بر اینکه «دولت نشان داده است که در امر اجرا ناتوان است» گفت: هرکدام از طرح‌های دولت اگر به نحوی اجرا شود که مردم تصور کنند دولت در اجرا ناتوان است، آن طرح اسیر انتظارات تورمی خواهد بود. در شرایطی که دولت در برابر چالش‌هایی که در زمره چالش‌های عادی کشورهای دیگر به حساب می‌آیند، بدون توان کافی ظاهر می‌شود، انتظارات تورمی اوج می‌گیرد و گلایه‌های مردم نیز بیشتر می‌شود. 

استاد دانشگاه امام صادق(ع) تصریح کرد: سرمایه اجتماعی دولت در اجرای طرح‌ها و اعتماد مردم به آن دولت حرف اول را در موفقیت و کاهش انتظارات تورمی می‌زند. اگر مجری طرح عملا نیرویی شناخته شود که هر قدر فساد و فقر و تبعیض رخ دهد، این سیستم واکنشی نشان نداده و از عهده مدیریت بحران‌های کوچک هم برنمی‌آید، این سوال شکل می‌گیرد که دولت در برابر بحران‌های اقتصادی بزرگ چه می‌کند؟ به‌نظر می‌رسد هرچه طرح و اقدام یارانه‌ای دولت به هیجان عمومی در این زمینه دامن بزند، تورم انتظاری آن نیز شدیدتر خواهد بود.